Jhr. Mr. Nanning Nanningsz van Foreest

Nanning van Foreest was, samen met Jhr. Floris van Teylingen, de initiatiefnemer tot de drooglegging van de Grote Waert. Het grote meer was reeds eeuwenlang een probleem voor wat betreft de landafslag en de afwatering. In de 17e eeuw waren de Hollandse patriciërs rijk en machtig, met durf en ondernemingszin. Er waren tevens veel boeren die emigreerden naar Duitsland, zodat men zich ging toeleggen op landaanwinning. De Zijpe, de Beemster en de Purmer werden drooggelegd en waren een goede investering voor de ‘bedijkers’. Nanning en Floris, beiden bestuurders van Alkmaar, gaven de aanzet tot de droogmaking van de Heerhugowaard, het was dus een particulier initiatief en vergde veel lobbywerk bij de Statengeneraal en bestuurders van Alkmaar, Hoorn en Amsterdam om het octrooi te verkrijgen.

Voor zover het water betrof was de Grote Waert in handen van de Grafelijkheid van Holland, ‘Staatsdomein’ dus, maar de vele eilandjes en binnendijkse druiplanden waren in handen van particulieren. Er moesten dan ook heel wat stukken grond vergeven worden en bestuursfuncties toegezegd worden om het octrooi te verwerven. Op 4 april 1625 wordt het Octrooi verleend, waarbij aan Alkmaar vele concessies waren gedaan, de wegen en vaarten lopen in de richting van Alkmaar, vergaderingen van het Polderbestuur moesten in Alkmaar gehouden worden en een deel van het college van hoofdingelanden en heemraden moest uit Alkmaarse bedijkers bestaan. Maar het werk kon beginnen! Helaas heeft Floris van Teylingen, van 1620 Burgemeester van Alkmaar, dit niet meegemaakt, hij overleed in 1624, zijn handtekening staat dan ook niet onder het octrooi, die van Foreest wel en is te zien op de kopie van het octrooi in het Poldermuseum.

Nanning van Foreest stamt uit een zeer oud adellijk geslacht, voor het eerst genoemd in 1250 in het Graafschap Holland. In de 14e eeuw verwierven zij al bestuursfunctie’s in Delft, Haarlem, Alkmaar en Hoorn. De bezittingen van de familie Foreest lagen rond Gouda, het kasteel bij Koudekerk aan de Rijn. Zijn vader, ook Nanning geheten, werd geboren in 1529 in Alkmaar en was onder andere pensionaris van Alkmaar. Hij speelde een belangrijke rol in de opstand tegen Spanje, vluchtte naar Oost-Friesland en keerde, net voor het Beleg, in 1572 terug naar Alkmaar en hield daarvan een dagboek bij: ”een cort verhael van de strenghe belegheringhe ende aftreck der Spangiaerden van de stadt Alcmaer gheleghen in Holland”, van 23 augustus tot 8 oktober 1572.

“Onze” Nanning is geboren in 1578 in Alkmaar, uit het huwelijk van zijn vader met Maria van Hattem. In 1607 trouwde hij in Alkmaar met Machteld van Sonnevelt en kreeg vier kinderen: drie dochters en een zoon, die jong en ongehuwd zou overlijden. Zijn oudste dochter Anna trouwde met de Amsterdamse regent Pieter van Loon. Nanning van Foreest bekleedde belangrijke bestuurlijke functie’s in het waterbeheer, hij was toegevoegd ‘bedijker’ van de Beemster, bedijker, penningmeester van1627 tot 1637 en hoofdingeland van de Heerhugowaard van 1626 tot zijn dood in 1668. In 1666 werd hij aangesteld als lid van de commissie ter educatie van prins Willem III van Oranje-Nassau, samen met Johan de Witt. Hij overleed in den Haag en werd op 6 december 1668 begraven in de Grote kerk te Alkmaar, precies 340 jaar geleden.

Wij mogen dus wel dankbaar zijn voor het vele werk dat van Foreest voor de polder en dus voor ons heeft gedaan, daarbij te bedenken dat de polder geen financieel succes was door de slechte grond en hij dus weinig of geen rendement van zijn investering gehad zal hebben. Het is dan ook terecht dat er in een van de oudste wijken van Heerhugowaard een belangrijke straat naar hem is genoemd, de van Foreeststraat van de Middenweg naar de Westtangent. Ook van Teylingen is niet vergeten en met een straat en school vernoemd.

Wij moeten onze van Foreest echter niet verwisselen met een andere beroemde telg uit hetzelfde geslacht nl. met zijn oom Pieter van Foreest, ook wel Petrus Forestus genoemd en bekend als de “Hollandse Hippocrates” een van de belangrijkste medici van Nederland, ook geboren in Alkmaar. Deze verrichtte de lijkschouwing en balseming van prins Willem van Oranje, die op 10 juli 1584 in Delft door Balthasar Gerards vermoordt werd. Jaarlijks word bij het Medisch Centrum Alkmaar de van Foreestrede uitgesproken en prijs uitgedeeld. Ook hij is begraven in de Grote kerk te Alkmaar. Het portret van Nanning van Foreest uit 1662 van Adriaen Hanneman hangt in het Stedelijk museum te Alkmaar.