Comhthéacsanna Iar-Bhunscoile na hÉireann

Freastalaíonn an t-oideachas iar-bhunscoile nó dara leibhéal ar scoláirí idir 12 agus 18 mbliana d’aois. Tá freastal ar scoil éigeantach do scoláirí atá faoi bhun 16 bliana d’aois. Tosaíonn formhór na bpáistí ar an iar-bhunscoil ag aois 12 nó 13 bliana d’aois. Ní mór dóibh a bheith 12 bliain d’aois ar a laghad ar an 1 Eanáir sa bhliain ina dtosaíonn siad oideachas dara leibhéal chun a bheith cláraithe in iar-bhunscoil. Tá ceithre chineál iar-bhunscolaíochta ann.

Cineálacha Ginearálta Scoile

Meánscoileanna Deonacha

Bíonn meánscoileanna deonacha faoi sheilbh agus úinéireacht phríobháideach. Bíonn siad faoi iontaobhas comhthionól reiligiúnach, bord gobharnóirí nó daoine aonair. Is é an eagraíocht náisiúnta a dhéanann ionadaíocht ar na boird bhainistíochta Comhchoiste na mBainisteoirí (www.jmb.ie).

Scoileanna agus Coláistí Pobail BOO

Is leis an mBord Oideachais agus Oiliúna (BOO) áitiúil na gairmscoileanna agus coláistí pobail. Is fochoistí de BOO iad boird bainistíochta na scoileanna sin. Bíonn scoileanna agus coláistí pobail BOO maoinithe den chuid is mó ag an Roinn Oideachais. Is é an comhlacht ionadaíochta do na Boird Oideachais agus Oiliúna BOOÉ (https://www.etbi.ie)

Community and Comprehensive Schools

Bunaíodh pobalscoileanna agus scoileanna cuimsitheacha sna 1960idí chun curaclam leathan a chur ar fáil do na daoine óga go léir i bpobal. Bunaíodh mórán de na scoileanna sin de thoradh cónascadh meánscoileanna deonacha agus gairmscoileanna. Boird bainistíochta atá ionadaíoch ar leasanna áitiúla a dhéanann iad a bhainistiú. Tá na scoileanna maoinithe go hiomlán ag an Roinn Oideachais. Is é an comhlacht ionadaíoch do na scoileanna sin Cumann na Scoileanna Pobail is Cuimsitheacha (https://www.accs.ie/).

Scoileanna Ag Foghlaim le Chéile

Tá scoileanna Ag Foghlaim le Chéile státmhaoinithe agus teagasctar an Curaclam Náisiúnta iontu. Is scoileanna gan táillí iad agus tá siad oscailte do scoláirí ó gach cúlra. Is scoileanna comhoideachais iad agus ní bhíonn éide scoile acu.

Is é Ag Foghlaim Le Chéile comhlacht pátrúnachta an líonra, atá i dul i méad, de bhunscoileanna agus meánscoileanna bunaithe ar chomhionannas in Éirinn. Rinneadh cuideachta faoi theorainn ráthaíochta den eagraíocht in 1998 agus tá stádas carthanachta aige. Tá oifig náisiúnta aige a chuireann seirbhísí tacaíochta ar fáil do scoileanna atá i bhfeidhm cheana féin agus do ghrúpaí feachtasaíochta. Oibríonn Bord Stiúrthóirí na heagraíochta ar bhonn deonach. (https://www.educatetogether.ie/)

Oideachas Speisialta

Soláthar Oideachais Speisialta – Scoileanna Príomhshrutha

Féadfaidh scoláirí a bhfuil riachtanais speisialta oideachais acu a bheith i ranganna in iar-bhunscoileanna príomhshrutha nó i ranganna speisialta sna scoileanna sin. Féadfaidh siad cabhair a fháil ó mhúinteoirí oideachais speisialta agus tacaíocht chúraim ó chúntóirí riachtanais speisialta.

Scoileanna Speisialta

Tá scoileanna speisialta ar fud na tíre do scoláirí faoi mhíchumais foghlama ghinearálta. Cuireann na scoileanna sin oideachas ar fáil do scoláirí idir cúig agus 18 mbliana d’aois atá faoi mhíchumas foghlama ginearálta ag leibhéal éadrom nó measartha. Chomh maith leis sin, tá iar-bhunscoileanna ann do scoláirí a bhfuil lagú amhairc agus lagú éisteachta orthu i mBaile Átha Cliath. Déanann na scoileanna seo freastal ar scoláirí lae agus scoláirí cónaithe araon. Tá líon beag scoileanna ann do scoláirí a bhfuil deacrachtaí fisiciúla acu, agus líon beag scoileanna speisialta do scoláirí a bhfuil deacrachtaí iompair agus mothúchánacha acu.

Scoileanna Ospidéil

Is scoileanna laistigh d’ospidéil iad seo, atá á maoiniú ag an Roinn Oideachais. Socraíonn gach ospidéal a lá scoile féin de réir riachtanais na scoláirí atá faoina chúram. Is féidir na leanaí a theagasc i suíomh seomra ranga nó ag taobh a leapa.

Scoileanna Príosúin

Tá seirbhísí oideachais ar fáil i ngach príosún agus cuirtear ar fáil iad i gcomhpháirt le réimse gníomhaíochtaí oideachais eile, lena n-áirítear na Boird Oideachais agus Oiliúna (BOOnna), Seirbhísí Leabharlainne Poiblí, an Ollscoil Oscailte agus an Chomhairle Ealaíon. Soláthraíonn an Roinn Oideachais sannadh 220 coibhéis múinteora lánaimseartha.

Tugtar tú áite don litearthacht, uimhearthacht agus soláthar oideachais bhunúsaigh ghinearálta agus cuirtear cláir leathana oideachais ar fáil a leanann cur chuige oideachais d’aosaigh go ginearálta. Tá cúrsaí Teastais Shóisearaigh agus Ardteistiméireachta ar fáil. Úsáideann BOOnna creidiúnú Dhearbhú Cáilíochta agus Cáilíochtaí Éireann go forleathan.

Gaelcholáiste agus Scoil Ghaeltachta

Is éard is scoil lán-Ghaeilge, nó Gaelcholáiste, ann iar-bhunscoil ina ndéantar gach rud trí Ghaeilge, agus a úsáideann modh an tumoideachais. An Stát a mhaoiníonn scoileanna lán-Ghaeilge faoi na coinníollacha céanna le scoileanna eile, agus leanann siad an curaclam iar-bhunscolaíochta caighdeánach. Pátrúin éagsúla a reáchtálann iar-bhunscoileanna lán-Ghaeilge. Is é an pátrún an t-údarás atá i mbun bhainistíocht na scoile.

Scoileanna Oileáin

Tá roinnt iar-bhunscoileanna ar oileáin amach ó chósta thiar na hÉireann (Gaillimh, Maigh Eo agus Dún na nGall). Tá siad go léir i gceantair Ghaeltachta agus déantar teagasc iontu den chuid is mó, ach ní go heisiach, trí mheán na Gaeilge.

Scoileanna DEIS – (Comhionannas Deiseanna i Scoileanna a Sheachadadh)

Sheol an Roinn Oideachais an tionscnamh Comhionannas Deiseanna i Scoileanna a Sheachadadh (DEIS) in 2005. Tá sé d’aidhm aige an míbhuntáiste oideachais a laghdú agus an t-ionchuimsiú sóisialta a bhaint amach in oideachas bunscoile agus meánscoile. Go traidisiúnta, is beag scoláirí ó na scoileanna seo a théann ar aghaidh go dtí an t-oideachas tríú leibhéal. Chomh maith leis sin, is minic páistí ó scoileanna DEIS ag fágáil scoile go luath agus ag déanamh níos measa go hacadúil ná scoláirí ó scoileanna eile. Is príomhghnéithe de chlár DEIS iad cabhair airgeadais agus incháilitheacht le haghaidh cláir éagsúla a urraíonn an rialtas (clár béilí scoile agus clár críochnaithe scoile mar shampla).

Tacaíocht Bhreise