سیمینارەکانی 2017-2018
سیمیناری یەکەم: نهتهوه و تیۆرییهكانی
پێشكهش كردنی سیمینار به ناونیشانی - نهتهوه و تیۆرییهكانی ، له هۆڵی 14 ی بهشی جوگرافیا ، بهرواری 15/ 1/ .2018.
لهم سیمینارهدا تیشك خراوهته سهر چهمكی نهتهوه بهگشتی، پاشان باس لهگرنگترین تیۆرهكانی نهتهوه كراوه. بهتایبهتی تیۆره مۆدێرنهكانی نهتهوه. لهگهڵا گرنگترین ئهو رهخنانهی ئاراستهی ئهم تیۆرانه كراون. ههلًبهته نهتهوه بۆخۆی یهكێكه لهچهكه ئاڵۆزهكان، دهركهوتهیهكی رۆژئاواییه بهپلهی یهكهم ، لهسهدهكانی ههژدهو نۆزدهدا گرنگی زۆری پێدراوه، تاوهكو ئێستا جێگهی بایهخی ئهكادیمیست و تیۆرهكانی زانستی سیاسیە.
سیمیناری دووەم: ههڵبژاردن و دیموكراسی
پێشكهش كردنی سیمینار به ناونیشانی - ههڵبژاردن و دیموكراسی ، له هۆڵی 14 ی بهشی جوگرافیا ، بهرواری 29/ 4/ .2018.
پهیوهندی نێوان دیموكراسی و ههڵبژاردن پهیوهندیهكی پێكهوه بهستراو و پێویسته، ههردووكیان پێكهوه بهرجهستهی ئیرادهی گهل دهكهن، دیموكراسی بهبێ ههڵبژاردن بوونی نییه، بهڵگو دهرگای چونه ناوهی دیموكراسی ههڵبژاردنه، بهڵام دوا وێستگه یان ئامانج نییه. لهههمان كاتیشدا ههڵبژاردن خۆی بۆ خۆی ئاماژه نییه لهسهر دیموكراسی، واته لهكوێ ههڵبژاردن ئهنجامدرا ئیتر ئهوه دیموكراسیه، چهندین نمونهی مێژووی ههیه كهئهنجامدانی ههڵبژاردن نهك نهبووهته مایهی هێنانه كایهوهی دیموكراسیو بهرقهراركردنی، بهڵكو بوهته مایهی بهرههمهێنانی تۆتالیتارترین دهسهڵات لهمێژووی نوێدا وهك فاشی و نازی.
سیمیناری سێیەم: سیستهمی پهرلهمانی له ههرێمی كوردستان و عێراق
پێشكهش كردنی سیمینار به ناونیشانی - سیستهمی پهرلهمانی له ههرێمی كوردستان و عێراق، له هۆڵی 15، بهشی جوگرافیا
بهرواری 1/ 5/ .2018.
بێگومان سیستهمی پارلهمانی جۆرێكه لهجۆرهكانی سیستهمی نوێنهرایهتیو، بۆ یهكهمین جاریش لهوڵاتی بهریتانیهوه سهریههڵداوهو گهشهی كردوهو، دواتر بهوڵاتانی دیكه بڵاوبوهتهوه. بهتێپهڕبوونی كاتو ئهزموونكردنی ئهم سیستهمه لهلایهن وڵاتانی دیكهوه ورده ورده سیمای تایبهت بهخۆی وهرگرتووهو بووه بهخاوهن سیفاتگهلێكی سیاسیو دهستووری وهها كهجیای دهكاتهوه لهجۆرهكانی دیكهی سیستهمهكانی فهرمانڕهوایی. وێڕای ئهمه، سیستهمهكه لهههموو ئهو ولاتانهدا كهپهیڕهوی دهكهن یهك فۆرم نیه، بهڵكو جیاوازی ههیهو، زۆرێك لهو وڵاتانه بهگوێرهی تایبهتهمهندی دهستوریو سیاسی خۆیان كاری پێدهكهن، بهڵام ئهمه ئهوه رهتناكاتهوه كهسیستهمی پارلهمانی لهههر وڵاتێكدا بێت خاوهن دوو تایبهتمهندی سهرهكیه: ئهوانیش بوونی دوانهیی دهسهڵاتی جێبهجێكردنو، هاوسهنگیو هاوكاری نێوان ههردوو دهسهڵاتی جێبهجێكردنو یاسادانانه. دهتوانین بڵێین كهبارودۆخی دهستوریو سیاسیو ئاراستهی سیاسی گشتی هێزو حزبه سیاسیهكانی كوردستانو داواخواستی زۆرێك لهرێكخراوهكانی كۆمهڵگهی مهدهنیو رۆشنبیرانو ئهكادیمیستهكانی بواری رێكخستنی سیاسی بهلای سیستهمی پارلهمانیدا دهشكێتهوه بهو پێیهی ئهم سیستهمه لهبارو گونجاوه بۆ ئێستای ههرێمی كوردستان، چونكه دهتوانێت هاوسهنگیو هاوكاری نێوان دهسهڵاتهكانی یاسادانانو جێبهجێكردن بهتایبهتی بپارێزێت، ئهمهش خواستو پێویستیهكی گرنگه بۆ بونیادنانو بهدامهزاروهكردنی ژیانی سیاسی فهرمی ههرێمی كوردستانو، یارمهتی دهرێكی باشیش دهبێت بۆ گهشهپێدانی بهردهوام لهههرێمدا.
سیمیناری چوارەم: نتائج انتخابات 2009 و 2013 فی اقلیم كردستان العراق
پێشكهش كردنی سیمیناری به ناونیشانی - نتائج انتخابات 2009 و 2013 فی اقلیم كردستان العراق، له هۆڵی 15، بهشی جوگرافیا ، بهرواری 6/ 5/2018.
ههڵبژاردنی خوولی سێیهمی پارلهمانی كوردستان بهگرنگترین خوولی پارلهمانی دادهنرێت لهههرێمی كوردستان بههۆی ئهو دهرهاوێشتهو ئهنجامه گرنگانهی كه لهسهر پرۆسهی سیاسیو كاری حوكمڕانیو ئهدای پارلهمانی كوردستان ههیبوو. ئهمه جگه لهدهركهوتنی ئۆپۆزسیۆنی سیاسیو یاسای كهبۆیهكهمین جاربوو ئهزموونی سیاسی ههرێم بهخۆیهوه بیبینێ. بهلام لهگهڵا ئهمهشدا نهیتوانی كۆتایی بهحوكمڕانی جزبۆكراتی ناو ههرێمی كوردستان بهێنێت.
ههڵبژاردنی خوولی چوارهمی پارلهمانی كوردستان خراپترین دهرهاوێشتهی ههیه لهسهر ژیانی سیاسیو پرۆسهی حوكمڕانی ههرێم بهگشتی. بههۆی چهندین پێدراوو پێشهاتی سیاسیو ئابووریو سهربازیهوه لهم خولهدا نه پارلهمان توانی رۆڵو كاریگهری لهسهر رهوتی رووداوه چارهنوسسازهكان ههبێتو نهتوانیشی چاودێریو لێپرسینهوه لهسهر كارهكانی حكومهت بكات، نهحكومهتیش توانی پارێزگاری لهبهردهوامبوونی كاری هاوبهشو رێككهوتنی نێوان لایهنه سیاسیه پێكهێنهرهكانی بكات، بهڵكو لهگهڵا دامهزراوهی سهرۆكایهتی ههرێمدا خودی خۆیان بوون بهسهرچاوهی سهرههڵدانی چهندین قهیرانی سهختو گهورهی ئهوتۆ كهداهاتووی سیاسیو یاسای ههرێمیان خستووهته بهردهم مهترسی گهورهوه.
سیمیناری پێنجەم: دهستێوهردانی نێودهوڵهتی كاریگهری له سهر سهروهری وڵاتان
پێشكهش كردنی سیمیناری (د. یاسین اشور جوهر ) به ناونیشانی - دهستێوهردانی نێودهوڵهتی كاریگهری له سهر سهروهری وڵاتان، له هۆڵی 15، بهشی جوگرافیا ، بهرواری 8/ 5/ .2018. لهپاش كۆتایی هاتنی جهنگ ساردو نهمانی بلۆكی سۆسیالیستیو ههڵوهشادنهوهی یهكیًتی سۆڤیت و باڵادهست بوونی سیستهمی سهرمایهداریو لیبرالًیو دهركهوتنی تاك جهمسهری لهلایهن ئهمریكاوه پرسی دهستێوهردانی لهناوخۆی وڵاتانی دونیا بووه بهكارێكی یاسایی لهلایهن ئهنجوهمهنی ئاسایشی نێودهوڵهتیهوه. لێرهوه چیدی ولاتان نهیانتوانی لهژێر پاساوی سهروهری وڵاتدا ههستن بهئهنجامدانی توندو تێژیو جینۆساید بهرامبهر به نهتهوهو ئۆپۆزسیۆنی ناوخۆی خۆیان. جگه لهمه تهنانهت لهبواری ئابووریدشا چیدی وڵاتان ئهو رۆڵهیان نهما لهپارساتنی سنوری سیاسی خۆیان لهبهرامبهر ئابووری جیهانیو بازاری ئازاد.
سیمیناری شەشەم: كاریگهری سیاسهت له سهر ڕاگهیاندن
پێشكهش كردنی سیمیناری (د. یاسین اشور جوهر) به ناونیشانی – كاریگهری سیاسهت له سهر ڕاگهیاندن ، له هۆڵی 15 بهشی جوگرافیا،
بهرواری 14/ 1/ .2018.
لهجیهانی ئهمرۆدا راگهیاندنی رۆڵێگی گهورهی ههیه لهئاراسته كردنی سیاسهت و دروستكردنیشیدا. بهشێكی زۆری پرۆسیهی بڕیار دروست كردن لهسهر ئاستی باڵای دهوڵهتو تهنانهت لهناو دامهزراوهكانی دیكهشدا لهرێگهی راگهیاندنهوه مادده خاوهكانی خۆی دهست دهكهوێتو كێشهكانو قهیرانهكانی ناوخۆی وڵات بهردهست دهخرێت. بێگومان راگهیاندن ئهگهر هاوشان نهبێت لهگهڵا بهرپرسیارێتیو ههست كردن بهئیتیكی رۆژنامهوانی ناتوانێت رۆڵی پۆزهتیڤی خۆی بگێڕیت. بهڵكو بهپێچهوانهوه دهبێته ئامارزێكی كوشنده بۆ شاردنهوهی راستییهكان و پاشان بهلارێدا بردنی پرسه گرنگهكان لهسهر ئاستی كۆمهڵگا. واته دهكرێت بڵێن راگهیاندن و سیاسهت لهدونیای ئهمرۆِدا شان بهشانی یهكتری دهڕۆنو یهكتری تهواو دهكه.
سیمیناری حەوتەم: دروستكردنی سیاسهتی گشتی / تیۆری
پێشكهش كردنی سیمینار به ناونیشانی – دروستكردنی سیاسهتی گشتی / تیۆری، له هۆڵی 15 بهشی جوگرافیا ، بهرواری 14/ 5/ 2018
دروستكردنی سیاساتی گشتی لهناو سیستهمه سیاسیهكاندا جیاوازه، ههر سیستهمێكی سیاسی بهپێی سروشتی خۆیو رێوشوێنهكانی كارگێڕیو رێكخستنی پایهكانی حوكم تیادا ههڵدهستێت بهدروستكردنی سیاساتس گشتی. ههڵبهته سیستهمه دیموكراسیهكان زیاتر سهركهوتوون لهوهدا سیاسهتێك دابرێژن لهخزمهت هاوڵاتیانیدا بێتو بهرژهوهندی ههموو چینو توێژهكان لهبهرچاو بگیرێت. بهپێچهوانهوه لهناو سیستهمه نادیموكراسیهكاندا دروستكردنی سیاساتی گشتی ههمیشه بۆ بهرژهوهندی ئهو گروپو تاقهمه دادهڕێژرێت كه پایهكانی حوكمیان بهدهستهوهیهو بهرژهوهندی گشتی تیادا ونه.
سیمیناری هەشتەم: ڕیفراندۆمی كهتهلۆنیا و لێكهوتهكانی
پێشكهش كردنی سیمینار به ناونیشانی –ڕیفراندۆمی كهتهلۆنیا و لێكهوتهكانی، له هۆڵی 15 ،بهشی جوگرافیا ، بهرواری 14/ 5/ .2018.
كهتهلهنیا لهولاتی ئیسپانیا، ههرێمێكه كێشهی سیاسیان لهگهڵا دهسهڵاتی ناوهندی ئیسپانیا ههیه. له 1 تشرینی یهكهمی 2017 كهتهلهنۆنیا ریفرانۆمی ئهنجامدا. 2 ملیۆنو 26 ههزار كهس بهشداریان كرد. رێژهی 90% بهشداربووانی ریفرانۆمهكه بهبهڵی بۆ جیابوونهوه اه ئیسپانیا دهنگیاندا. بهڵام سهرۆكی ئیسپانیا (ماریانو راخوی بهپشت بهستن بهدهستوری ئیسپانی 1978 ئهنجامی ریفرادۆمهكهی ههڵوهشاندهوهو شكستی پێهێن.
سیمیناری نۆیەم: جۆرهكانی سیستهمه سیاسیه هاوچهرخهكانو ئهگهری جێبهجێكردنی یهكێك لهو سیستهمانه لهههرێمی كوردستان
ئهنجامدانی سیمینارێك بهناونیشانی (جۆرهكانی سیستهمه سیاسیه هاوچهرخهكانو ئهگهری جێبهجێكردنی یهكێك لهو سیستهمانه لهههرێمی كوردستان. له هۆڵی سیمیناری بهشی یاسا لهزانكۆی گهرمیان لهرێكهوتی : 11/2/2018.
ههرێمی كوردستان خاوهن جۆرێك لهجۆرهكانی سیستهمی سیاسیه، سیماو تایبهتمهندی ئهو سیستهمهش زیاتر بهلای سیستهمی پارلهمانیهوه ئهچێت. بهڵام كێشهو گرفتی رێكخستنی تێدایه. پرسی دابهشكردنی دهسهڵاتهكان لهناو ئهم سیستهمهی سیاسی ههرێمدا ئاڵۆزه. جۆرێك لهتێكهڵاوی ههیه. بهڵام خواستنی زۆرینهی حزبهكان و چالاكوانانو رێكخراوهكانی كۆمهڵگهی مهدهنی زیاتر مهیلیان بهلای سیستهمی پارلهمانیدا ههیه بهو پێیهی ئهم سیستهمه زیاتر لهگهڵا بارودۆخی ههرێمدا دهگونجێ.
سیمیناری دەیەم: تيۆري كۆتاييهكان لهزانستي سياسيدا
سيميناري (تيۆري كۆتاييهكان) لهزانستي سياسيدا كه له بهرواري / / 2018 لههۆلێ ژماره (17 بهشي مێژووي زانكۆي گهرميان پێشكهشكرا:
تيۆري كۆتاييهكان مهبهست لهو تيۆرانهيه كه ههميشه مژدهي سهركهوتني ئايديۆلۆژيايهك ء مردني ئايديۆلۆژياو بيرهكاني ديكه رادهگهيهنيتو خۆي بهراسترينو كۆتايترين ههوڵهكان مرۆڤ دادهنێت لهوانه كۆتايي مێژوو لاي هيگڵ، كۆتايي ميژوو لاي فرانيس فۆكۆياما. ههر يهكه لهمانه پێيان وابو كه ئيدي مێژوو كۆتايي هاتووه بهو مانايهي كهچيتر مرۆڤايهتي تواناي بهرههمێناني لهمه باشتري نييه.
سیمیناری یازدەیەم: ههڵبژاردن وهك خواستێكي ديموكراسي و دهرهاوێشتهكاني لهههرێمي كوردستان خولي سيێهم و چوارهم
ههڵبژاردن وهك خواستێكي ديموكراسي و دهرهاوێشتهكاني لهههرێمي كوردستان خولي سيێهم و چوارهم بهنمونه لههۆڵي ژماره 14 بهشي جوگرافي بهرواري 3/6/2008
ههڵبژاردن وهك رێگایهك بۆ سپاردنی دهسهڵاتی سیاسیو پێگهی فهرمانڕهوایی بههێزو گروپو حزبێكی سیاسی لهناو دهوڵهتدا بهشێویهكی ئازادو شهرعی لهلایهن گهلهوه بهرههمو زادهی دهركهوتنی هزرو پرنسیپهكانی دیموكراسیه كه گهل دهكاته خاوهن سهرچاوهی رهوایهتیو دهسهڵاتهكان نهك هیچ سهرچاوهیهكی دیكهی دهرهوهی ئیرادهی گهل. ئهگهر چی رهگو ریشهی دیموكراسی دهگهرێتهوه بۆ زهمهنێكی مێژووی كۆنو بهجۆرێك لهجۆرهكان لهدهوڵهته- شارییهكانی گریكدا جێبهجێكراون، بهڵام پرسی پهیڕهوكردنی ئازادی سیاسی یان راستر دیموكراسی لیبراڵی دهگهرێتهوه بۆ كۆتاییهكانی سهدهی ههژدهیهم بهتایبهتی بۆ ههردوو شۆڕشی فهرهنسیو ئهمریكی كهبوونه ههوێنی پهیڕهوكردنی سیستهمێكی نوێی سیاسی دیموكراسی كهتاوهكو ئێستا درێژهی ههیه.
بێگومان ههرێمی كوردستان، دوای راپهڕینه مهزنهكهی ساڵی (1991) بههۆی ئهو گۆڕانكاریه سیاسیو ستراتیژیو ئابووریو سهربازییهی كه لهسهر ئاستی ناوخۆی عێراقو ههرێمیو جیهانیدا هاته كایهوه، توانی ببێته خاوهن قهوارهیهكی یاساییو شهرعیو، بنهماكانی حوكمڕانی لهسهر ئاستێكی باڵا بونیاد بنێتو، جۆرێك لهجۆرهكانی رهوایهتی بۆ خۆی دهستهبهر بكات. هێزه سیاسیهكانی ههرێمی كوردستان بۆ یهكهمین جار لهساڵی (1992) توانیان ههڵبژاردانێكی گشتی لهههر سێ پارێزگاكانی ههولێرو سلێمانیو دهۆك ئهنجامبدهن. بهڵام بههۆی كێشه ناوخۆییهكانی ههرێمو دروستبونی پَشێوییو ناسهقامگیری سیاسیو، پاشان دابهشبوونی ههرێم بهسهر دوو ئیرادهی جیاوازدا لهنێوان ههردوو پارتی سهرهكی (پارتی دیموكراتی كوردستانو یهكێتی نیشتمانی كوردستان) نهتوانرا برهو به پایهكانی دیموكراسی بدرێتو، ههڵبژاردن بكهن بهسهنگی محهك بۆ دابهشكردنی دهسهڵاتو بهرێوهبردنی كۆمهڵگای كوردی.
دوای روخانی رژێمی پێشووی عێراق لهساڵی (2003)، ههرێمی كوردستان پێی نایه قۆناغێكی دیكهی مێژوویی زۆر گرنگهوه. لهساڵی (2005) هاوكات لهگهڵا ههڵبژاردنهكانی ئهنجومهنی نوێنهرانی عێراقو ههڵبژاردنی پارێزگاكاندا خوولی دووهمی ههلبژاردنهكان لهههرێمی كوردستان دوای سیازده ساڵا لهراوهستانی ئهنجامدرایهوه، كه بهیهكهمین ههڵبژاردنی گشتی لهدوای رووخانی رژێمی پێشوو لهعێراقو، دووهم ههڵبژاردن لهههرێمی كوردستان دادهنرێت. ئهو ههلو مهرجه سیاسیه نوێیهی كه لهعێراقو ههرێمی كوردستان هاتهكایهوهو، ئهو ئهنجامانهی لهم ههڵبژاردنانه كهوتنهوه رێگه خۆشكهربوون بۆ ئهوهی ههڵبژاردن وهك پرسیپێكی جیهانیو دیموكراسیو، وهك رێگایهكی كردارهكی بۆ سپاردنی دهسهڵات بهشێوهیهكی شهرعی بۆ ئهو هێزو حزبو گروپانهی كهپایهكانی فهرمانڕهوایی بهدهستهوه دهگرن لهههرێمی كوردستان، تاڕادهیهكی باش بچهسپێت. لهئهنجامی ئهم گۆڕانكاریانهشدا لهههرێمی كوردستان دوو ههڵبژاردنی دیكه ئهنجامدرا لهساڵی (2009) و (2013). ئهوهی ئهم ههڵبژاردنانه لهوانی دیكه جیادهكاتهوه ئهوهیه كهههردوو ههڵبژاردنهكه چوار ساڵ جارێك كرا كهئهمه خاڵێكی پۆزهتیڤه بۆ پرۆسهی سیاسی ههرێم ئهمه لهلایهك، لهلایهكی دیكهوه ئهم دوو ههڵبژاردنه كۆمهڵێك دهرهاوێشتهو جوڵهی سیاسی گهورهی لهناو ئهزموونی فهرمانڕهوایی ههرێمی كوردستاندا دروست كرد. كهتهواوی ئهم توێژینهوهیه تهرخانكراوه بۆ ههڵسهنگاندنو شیكردنهوهی ئهو دهرهاوێشتهو ئهنجامانهی لهم دوو ههڵبژاردنه كهوتنهوه.