ประวัติภูมิปัญญา 

นายสุรศักดิ์  สิงหวิบูลย์  เป็นผู้ที่อุทิศตนเพื่องานด้านสังคมและมีบทบาทสำคัญในด้านศาสนพิธีและพิธีกรรมของชุมชนไทยพวน  มีบทบาททั้งในเวทีระดับชุมชนและจังหวัดทั้งยังมีส่วนร่วมในการพัฒนาบ้านเกิดให้เกิดความเจริญรุ่งเรืองยิ่งขึ้นทางด้านขนมธรรมเนียมประเพณี วัฒนธรรมและพิธีกรรม  ทั้งการจัดและดำเนินพิธีกรรมต่าง ๆ เช่น พิธีสู่ขวัญหรือที่เรียกว่า"พิธีบายศรี" ซึ่งเป็นประเพณีสำคัญที่ทำในโอกาสต่าง ๆ เพื่อเรียกขวัญและเสริมกำลังใจให้กับบุคคล พิธีสู่ขวัญนี้เป็นทั้งการแสดงความยินดีและการปลอบใจ ซึ่งสะท้อนถึงความเชื่อและวัฒนธรรมของชุมชนไทยพวน จึงถือว่าเป็นปราชญ์ชาวบ้านด้านหมอขวัญ ในพิธีกรรมของชุมชนไทยพวนอำเภอปากพลี

 หมอขวัญในพิธีบายศรีสู่ขวัญ

 หมอขวัญเป็นบุคคลสำคัญในพิธีบายศรีสู่ขวัญ ทำหน้าที่เป็นผู้นำประกอบพิธีกรรม โดยใช้ภูมิปัญญาทางจิตวิญญาณและวัฒนธรรมในการเรียกขวัญเพื่อเสริมสิริมงคลแก่เจ้าของขวัญ หมอขวัญมักเป็นผู้เฒ่าผู้แก่หรือบุคคลที่มีความรู้ ความเชี่ยวชาญและได้รับการยอมรับในชุมชน

 หน้าที่ของหมอขวัญกับการประกอบพิธีกรรม

 หมอขวัญเป็นผู้กล่าวบทสวดเรียกขวัญ เชิญขวัญให้อยู่กับตัวเจ้าของขวัญ  ใช้คำพูดที่ไพเราะและมีความหมายมงคลเพื่อสร้างขวัญกำลังใจ

 การจัดเครื่องบูชาและบายศรี

 หมอขวัญต้องมีความรู้เกี่ยวกับองค์ประกอบของพานบายศรี เช่น ใบตอง ดอกไม้สด ข้าวต้ม ไข่ต้ม และด้ายผูกข้อมือ กำกับให้การจัดเตรียมเครื่องบูชาถูกต้องตามประเพณี

 การผูกข้อมือ (ผูกแขน)

 เป็นสัญลักษณ์ของการมอบพรและความเป็นสิริมงคลแก่เจ้าของขวัญใช้ด้ายมงคลที่ผ่านพิธีกรรมแล้วผูกข้อมือ พร้อมกล่าวคำอวยพรหมอขวัญเป็นปราชญ์พื้นบ้านที่มีความเชี่ยวชาญด้านพิธีกรรมบายศรีสู่ขวัญ มีบทบาทสำคัญในการประกอบพิธี การกล่าวคำมงคล การผูกข้อมือ และการให้คำแนะนำเกี่ยวกับขวัญ เพื่อเสริมขวัญกำลังใจและความเป็นสิริมงคลแก่ผู้เข้าร่วมพิธี 

พิธีบายศรีสู่ขวัญ หรือการสู่ขวัญแบบพวน เป็นการเรียกขวัญเพื่อเป็นศิริมงคล ให้แก่ผู้รับการสู่ขวัญขวัญคือจิตวิญญาณของบุคคล ซึ่งถือว่าร่างกายและจิตใจหรือขวัญจะอยู่รวมกันจะทำพิธีในงานมงคลต่าง ๆ เช่นบ้านใหม่ บวช แต่งงาน และการต้อนรับ
พิธีบายศรีสู่ขวัญ  ใช้เครื่องเชิญขวัญที่เรียกว่า เครื่องบายศรี ทำด้วยใบตองที่รูปคล้ายกระทงเป็นชั้นๆ  ขนาดใหญ่เล็กสอบขึ้นตามลำดับ เป็น 3 ชั้น 5 ชั้น 7 ชั้น หรือ 9 ชั้น มีเสาปักตรงกลางเป็นแกน  มีเครื่องสังเวยวางอยู่ ในบายศรี และมีไข่ขวัญ(ไข่ต้ม)       เสียบอยู่บนยอดบายศรี มีการพันด้ายสายสิญจน์ไว้โดยรอบมีการผูกรับขวัญ ผู้ทำพิธีกรรมเรียกว่า หมอขวัญ   การสู่ขวัญเป็นประเพณีไทยพวนโบราณ  ถือว่าเป็นสิริมงคลอันดีแก่การเป็นอยู่ ต้องให้หมอขวัญ เป็นผู้จัดพิธีกรรม มุ่งให้เป็นสิริมงคลแก่ผู้รับหมอขวัญจะแต่งกายรียบร้อย  มีผ้าขาวม้าพาดบ่าตามขนบธรรมเนียม  หมอขวัญจะมีการจัดพาขวัญ  คือเครื่องบูชาจัดวางไว้ในโตกหรือพาน  มีข้าวสวย ไข่ต้ม  กล้วยน้ำหว้า ขนมต้ม เหล้า  น้ำ  ธูป เทียน  ดอกไม้  ด้ายผูกแขน

หมอขวัญมีบทบาทสำคัญในการประกอบพิธีบายศรีสู่ขวัญ ซึ่งเป็นประเพณีที่สืบทอดกันมายาวนานในชุมชนไทยพวน โดยพิธีกรรมนี้ไม่เพียงแต่เป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจของผู้คนในชุมชน แต่ยังสะท้อนถึงเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมและวิถีชีวิตของชาวไทยพวนที่ให้ความสำคัญกับความสามัคคีและความเป็นสิริมงคล นายสุรศักดิ์ สิงหวิบูลย์ ถือเป็นปราชญ์ชาวบ้านผู้มีบทบาทสำคัญในการรักษาและเผยแพร่มรดกทางวัฒนธรรมนี้ ท่านได้อุทิศตนในการสืบสานและถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านพิธีกรรม ทำให้คนรุ่นใหม่ได้เรียนรู้และตระหนักถึงคุณค่าของประเพณีดั้งเดิม ผลงาน ของท่านมีส่วนช่วยให้พิธีบายศรีสู่ขวัญยังคงอยู่คู่กับชุมชน โดยได้เป็นจุดเรียนรู้หนึ่ง ของมิวเซียม ปะพวน ที่ปากพลีร้างความเข้มแข็งและความภาคภูมิใจในอัตลักษณ์ของชาวไทยพวน  ด้วยเหตุนี้ หมอขวัญและพิธีบายศรีสู่ขวัญจึงเป็นสิ่งที่มีความสำคัญต่อชุมชน ไม่เพียงแต่ในแง่ของวัฒนธรรม แต่ยังเป็นสัญลักษณ์ของความผูกพันระหว่างผู้คน ส่งเสริมความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน และช่วยธำรงไว้ซึ่งรากเหง้าของชุมชนไทยพวนให้คงอยู่ต่อไป