1. ความหมายของการคิดแยกแยะ

   คิด หมายถึง ใคร่ครวญ ไตร่ตรอง คาดคะเน คำนวณ นึก เช่น เรื่องนี้ยาก ยังคิดไม่ออก คิดว่าเย็นนี้ฝนอาจจะตก คิดเลขในใจ คิดละอาย

   แยกแยะ หมายถึง กระจายออกให้เห็นชัดเจน เช่น แยกแยะปัญหาให้เห็นเป็นเรื่อง ๆ หรือประเด็น ๆ ไป

   การคิดวิเคราะห์ (Analytical thinking) หมายถึง กระบวนการคิดในรายละเอียดความสามารถในการแยกแยะส่วนต่าง ๆ ออกเป็นส่วนพื้นฐาน หรือส่วนย่อย ๆ เพื่อตรวจสอบและวิเคราะห์ความเชื่อมโยงหรือความสัมพันธ์ของส่วนประกอบต่าง ๆ เป็นการคิดในเชิงตรรกะทีละขั้นตอนเพื่อแบ่งระบบข้อมูลขนาดใหญ่ออกเป็นส่วน ๆ เพื่อมาวิเคราะห์หาสาเหตุหรือเป้าหมายที่ต้องการ

   จากข้อมูลข้างด้น การคิดแยกแยะ หมายถึง การคิดวิเคราะห์ ไตร่ตรองที่มุ่งให้มองเห็นความ

แตกต่างของข้อมูล สามารถแยกแยะหาสาเหตุหรือเป้าหมายที่ต้องการได้อย่างถูกต้อง เป็นการคิดที่มุ่งให้มองและให้รู้จักสิ่งทั้งหลายตามความเป็นจริง โดยอาศัยการแยกแยะออกเป็นส่วนประกอบต่าง ๆ เป็นวิธีคิดแบบวิเคราะห์ นอกจากแยกแยะหรือแจกแจงออกไปเป็นส่วนประกอบต่าง ๆ แล้วยังมีการจัดหมวดหมู่หรือจัดประเภทไปด้วยพร้อมกัน เช่น ผู้เรียนมาเรียนสาย สามารถแยกแยะสาเหตุของการมาสายได้

   2.ระบบคิด “ฐานสอง Digital”

   การแก้ปัญหาการทุจริตอย่างยั่งยืน ต้องเริ่มต้นแก้ไขที่ตัวบุคคล โดยการปรับเปลี่ยนระบบการคิดของคนในสังคม โดยนำระบบความคิดแบบฐานสอง มาใช้ในการแก้ปัญหา

   ระบบคิด “ฐานสอง Digital” เป็นระบบการคิดวิเคราะห์ข้อมูลที่สามารถเลือกได้ 2 ทางเท่านั้น

   คือ 0 (ศูนย์) กับ 1 (หนึ่ง) หมายถึง โอกาสที่จะเลือกได้เพียง 2 ทาง เช่น ใช่ กับ ไม่ใช่, เท็จ กับ จริง, ทำได้กับ ทำไม่ได้, ประโยชน์ส่วนตน กับ ประโยชน์ส่วนรวม เป็นด้น ระบบคิด “ฐานสอง Digital” จึงเหมาะกับการนำมาเปรียบเทียบกับการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ของรัฐที่ต้องสามารถแยกเรื่องตำแหน่งหน้าที่กับเรื่องส่วนตัวออกจากกันได้อย่างเด็ดขาด และไม่กระทำการที่เป็นการขัดกันระหว่างประโยชน์ส่วนตนและประโยชน์ส่วนรวม

   ตัวอย่างการปฏิบัติแบบใช้ “ฐานสอง Digital”

“การปฏิบัติงานแบบใช้ระบบคิดฐานสอง (Digital)” คือ การที่เจ้าหน้าที่ของรัฐมีระบบการคิดที่สามารถแยกเรื่องตำแหน่งหน้าที่กับเรื่องส่วนตนออกจากกันได้อย่างซัดเจน ว่าสิ่งไหนถูก สิ่งไหนผิดสิ่งไหนทำได้ สิ่งไหนทำไม่ได้ สิ่งไหนคือประโยชน์ส่วนตน สิ่งไหนคือประโยชน์ส่วนรวม ไม่นำมาปะปนกัน ไม่นำบุคลากรหรือทรัพย์สินของราชการมาใช้เพื่อประโยชน์ส่วนตน ไม่เบียดบังราชการ เห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวมของหน่วยงานเหนือกว่าประโยชน์ของส่วนตน เครือญาติ และพวกพ้อง ไม่แสวงหาประโยชน์จากตำแหน่งหน้าที่ราชการ ไม่รับทรัพย์สินหรือประโยชน์อื่นใดจากการปฏิบัติหน้าที่ กรณีเกิดการขัดกันระหว่างประโยชน์ส่วนตนและประโยชน์ส่วนรวม ก็จะยึดประโยชน์ส่วนรวมเป็นหลัก