ชื่อแหล่งเรียนรู้ พิพิธภัณฑ์โบราณคดีบ้านวังหาด

รหัสแหล่งเรียนรู้

สาขาคลังปัญญา ด้านศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี / ด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

สาขาของแหล่งเรียนรู้ สาขาทรัพยากรธรรมชาติและท้องถิ่น

ข้อมูลพื้นฐาน รายบุคคล เจ้าของแหล่งเรียนรู้/บุคคลคลังปัญญา

ชื่อ พิพิธภัณฑ์โบราณคดีบ้านวังหาด

ที่อยู่ปัจจุบัน บ้านเลขที่ - หมู่ที่ 2 บ้านวังหาด ตำบลตลิ่งชัน อำเภอบ้านด่านลานหอย จังหวัดสุโขทัย

รหัสไปรษณีย์ 64140 โทรศัพท์ 0639686387 0902861276 (นายสมบัติ องอาจ)

พิกัดทางภูมิศาสตร์ ค่า X 17.1917728 ค่า Y 99.385233

ความเป็นมาของแหล่งเรียนรู้

การค้นพบแหล่งโบราณคดีบ้านวังหาดมีความสำคัญต่อการเข้าใจประวัติศาสตร์สุโขทัยเป็นอย่างมาก เพราะแหล่งโบราณคดีแห่งนี้เป็นแหล่งโบราณลุ่มน้ำยมอายุเก่าสุดประมาณ 2500ปี หรือ 500 ก่อนคริสตกาล ต่อมาจนถึงสมัยทวาราวดี ถือได้ว่าเป็นแหล่งโบราณคดีที่มีหลักฐานแสดงการมีอยู่ของชุมชนเก่าขนาดใหญ่ในลุ่มน้ำอันเป็นที่ตั้งของนครสุโขทัยก่อนสมัยการตั้งถิ่นฐานของชุมชนที่ ห้วยแม่โจนวัดพระพายหลวง เมื่อเทียบเคียงความสัมพันธ์กับแหล่งโบราณคดีอื่นใกล้เคียงแล้วจะทำให้นักประวัติศาสตร์สามารถรื้อฟื้นอดีตเกี่ยวกับกำเนิดและวิวัฒนาการโดยไม่จำเป็นต้องอาศัยยุคสมัยทางโบราณคดีกำหนดดังแต่ก่อนเป็นที่น่าสังเกตว่าแหล่งโบราณคดีแห่งนี้ ชาวบ้านรู้จักมานานแล้วก่อนการขุดพบของกรมศิลปากร คณะสำรวจของสำนักพิมพ์เมืองโบราณภายใต้การนำของ รศ.ศรีศักร วัลลิโภดม ได้ออกสำรวจเก็บข้อมูลเพิ่มเติมและทำการสัมภาษณ์ชาวบ้านในละแวกแหล่งโบราณคดี เมื่อเดือนตุลาคมและเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2534 คุณสมเดช พ่วงแผน แห่ง “อาณาจักรพ่อกู” โรงงานผลิตเหล็กและค้าสังคโลกสุโขทัยซึ่งเก็บรักษาของจากแหล่งโบราณคดีบ้านวังหาดไว้ส่วนหนึ่งที่ได้จากชาวบ้านและยินดีให้ความร่วมมือเพื่อช่วยกันส่งเสริมความรู้ความเข้าใจในเรื่องนี้ซึ่งทางคณะสำรวจได้ถ่ายรูปวัตถุที่ได้ค้นพบจากแหล่งโบราณคดีบ้านวังหาดจำนวนมาก มีทั้งเครื่องมือเหล็ก ก้อนชิ้นส่วนโลหะ ลูกปัด เหรียญตรา ภาชนะดินเผา แก้วดินเผา และอื่น ๆ นับว่าคุณสมเดชเป็นผู้มีส่วนในการเผยแพร่ความรู้เรื่องนี้ให้สาธารณชนอยู่มาก

จุดเด่นของแหล่งเรียนรู้ท้องถิ่น

เป็นสถานที่เก็บรักษาโบราณวัตถุ อาทิ เครื่องมือเครื่องใช้สมัยหิน ขวานหิน กำไลหินเครื่องมือเหล็ก ก้อนชิ้นส่วนโลหะ ลูกปัด เหรียญตรา ภาชนะดินเผา แก้วดินเผา แวดินเผา ตุ้มหูทองคำ กำไลกระพรวนสำริด กลองมโหระทึก เป็นต้น

วัตถุดิบที่ใช้ประโยชน์ในผลิตภัณฑ์ที่เกิดจากแหล่งเรียนรู้ ซึ่งพื้นที่อื่นไม่มี ได้แก่

แหล่งโบราณคดีบ้านวังหาด ซึ่งเป็นยุคก่อนประวัติศาสตร์ เครื่องมือเครื่องใช้สมัยหิน ขวานหิน กำไลหินเครื่องมือเหล็ก ก้อนชิ้นส่วนโลหะ ลูกปัด เหรียญตรา ภาชนะดินเผา แก้วดินเผา แวดินเผา ตุ้มหูทองคำ กำไลกระพรวนสำริด กลองมโหระทึก เป็นต้น

รายละเอียดของแหล่งเรียนรู้ท้องถิ่น (ลักษณะแหล่งเรียนรู้/รูปแบบ/วิธีการ/เทคนิคที่ใช้/ภาพถ่ายหรือภาพวาดประกอบ/พัฒนาการของผลิตภัณฑ์หรือผลงาน/กระบวนการสร้างแหล่งเรียนรู้/ลักษณะการใช้ประโยชน์จากแหล่งเรียนรู้ที่เกิดขึ้น ฯลฯ)

เป็นสถานที่ศึกษาเรียนรู้เกี่ยวกับโบราณวัตถุต่าง ๆ ที่ค้นพบในพื้นที่บ้านวังหาด ตำบลตลิ่งชัน เป็นหลักฐานจากการขุดค้นของนักโบราณคดีและวัตถุโบราณของชาวบ้านที่สนใจใคร่รู้เก็บรักษาไว้ ตลอดจนการสัมภาษณ์หาข้อเท็จจริง ทำให้เกิดข้อคิดเห็นเกี่ยวกับแหล่งโบราณคดีนี้หลายประการแหล่งโบราณคดีแห่งนี้มีขนาดใหญ่โตกินอาณาบริเวณกว้างขวางมากอาณาบริเวณตั้งแต่บ้านวังหาดถึงดอย (ผาขัดห้าง) จังหวัดลำปางกล่าวได้ว่าเป็นชุมชนอุตสาหกรรมที่ได้สร้างความถนัดเฉพาะทางด้านเทคโนโลยีการถลุงเหล็ก ปริมาณของวัตถุโลหะอันเป็นเครื่องมือเครื่องใช้ที่พบมากมาย ตลอดทั้งก้อนตะกรันเหล็กจำนวนหนึ่ง จึงมีความเป็นไปได้สูงว่าแหล่งโบราณคดีแห่งนี้เป็นทั้งแหล่งขุด (mining area) และแหล่งถลุง (smelting area) มีกระบวนการผลิตครบวงจร ซึ่งไม่พบในแหล่งโบราณคดีอื่น

ชื่อ – สกุลผู้บันทึกข้อมูล นาสมชาย นาโตนด เบอร์ติดต่อ/LineID 0910274071

หน่วยงาน/ สถานศึกษา กศน.อำเภอบ้านด่านลานหอย วันที่บันทึกข้อมูล 23 ธันวาคม 2562