Argumentatie

Vanuit mijn dagelijkse lespraktijk ondervond ik heel snel wat ik in mijn lerarenopleiding geleerd had:

‘Leerlingen kijken meteen naar de punten en niet naar de feedback. Het is dus belangrijk dat je eerst de feedback laat zien om daarna punten weer te geven.’

Dat klopt inderdaad. Leerlingen bekijken hun behaalde score en stoppen dan met lezen. Van in het begin van mijn lespraktijk probeer ik leerlingen te motiveren om de feedback goed te lezen en dan pas naar de punten te kijken. Echter, in de ‘systemen’ die scholen gebruiken om te evalueren en te rapporteren, wordt dit niet ondersteund. De module ‘Skore’ in Smartschool geeft meteen de punten en de feedback weer. De uitsplitsing is dus enkel mogelijk indien wij als leerkrachten eerst feedback in zouden geven en pas daarop volgend de punten. Puur vanuit theoretisch standpunt is dat natuurlijk een haalbare kaart. Anderzijds wijst de praktijk wel anders uit. Als leerkracht vergeet je dan bijvoorbeeld de punten nog in te geven, je ziet niet goed welke leerlingen welke onderdelen nog in moeten halen en ga zo maar door. Ondanks mijn sterke overtuiging van de meerwaarde en noodzaak van eerst feedback geven en dan pas punten, moet ook ik bekennen dat ik dit niet doe omdat dit de dagelijkse werking sterk bemoeilijkt.

Een bijkomend probleem aan ‘punten’ is dat het de leerlingen bijna nooit motiveert. De leerlingen die graag goede punten behalen, zijn niet tevreden met 8/10. Zij willen 10/10 en staren zich blind op het missen van die 2 punten. De leerlingen die enkel voor het strikt noodzakelijke gaan, streven naar de beruchte 5/10 en zijn dan blij dat ze ‘erdoor zijn’.

Tot slot is het ook heel bevreemdend dat het hele onderwijssysteem evalueert op basis van punten. In de verdere werkcarrière wordt er eigenlijk nooit meer gevraagd naar de behaalde scores. Op geen enkel jobinterview heeft ooit iemand aan mij gevraagd met welke vermelding ik geslaagd was. Onderscheiding, grote onderscheiding, met vermelding van de jury, enzovoort? Dit bestaat eigenlijk enkel in het onderwijssysteem. Dus waarom vinden wij punten dan toch zo belangrijk?

De échte nefaste impact van evalueren en rapporteren op punten, merkte ik een 2-tal jaren na de start van mijn lespraktijk op. Ondanks het feit dat ik als leerkracht telkens duidelijk zeg welke doelen we proberen te bereiken in de les en waarom deze belangrijk zijn, hebben de leerlingen er geen idee van wanneer ik hen er later op bevraag. Wanneer ik vraag wat een dierverzorger moet kunnen, krijg ik zelden een antwoord dat overeenstemt met de werkelijkheid. Mijn inziens heeft ook dit te maken met de wijze van evalueren en rapporteren. Als leerkracht werk ik met doelen, maar wanneer evaluaties gerapporteerd worden, worden al die doelen verborgen achter het vak ‘aquaterra’. Een leerling haalt een punt op een vak, maar wat hij dan kan en wat hij geleerd heeft, wordt niet zichtbaar gemaakt. Dat dit een negatieve invloed op de motivatie heeft, lijkt mij wel duidelijk.

Een gevolg hiervan is natuurlijk dat de leerling heel weinig zicht heeft op hoe hij het eigen leerproces kan beïnvloeden. Waar moet hij/zij meer aandacht of inzet voor hebben om zodoende impact te hebben op het behalen van de doelen? Metacognitie wordt heel sterk beperkt door deze cijfermatige en vakmatige manier van aanpak.

In die zin wil ik mijn praktijkonderzoek uitwerken rond doelenrapporten. Mijn prioritaire onderzoeksvraag is:

Aan welke auti-vriendelijke eisen moet een doelenrapport voor leerlingen van Opleidingsvorm 4, leerniveau BSO, voldoen?

Vanuit de inzichten die ik opdeed in de theoretische verdieping, wil ik de prioritaire onderzoeksvraag van de ontwikkeling van het doelenrapport aanvullen. Ik wil het doelenrapport als middel gebruiken om 'evalueren-om-te-leren' te introduceren in de klaspraktijk om zo de leerlingen beter zelfinzicht te geven op de eigen talenten en groeipunten.