Powstania w czasie zaborów Rzeczypospolitej Obojga Narodów
Powstanie Kościuszkowskie Insurekcja kościuszkowska, powstanie kościuszkowskie, daw. rewolucja polska 1794 roku, polskie powstanie narodowe przeciw Rosji i Prusom w 1794 roku, które obejmowało również insurekcję warszawską, wileńską, kurlandzką, wielkopolską i kilka innych.
Na mapie zaznaczono wszystkie fazy rozbiorów królestwa Obojga Narodów Polski i Litwy oraz bitwy w czasie powstania Kościuszkowskiego. Powstanie Kościuszkowskie było pierwszym znaczącym oporem zbrojnym przeciwko zaborcom carskim, pruskim i austriackim, które upadło ale wysiłek nie poszedł na marne, podniosło to lud na duchu, uwierzyli w swoją siłę i budowali na tym patriotyzm, który zaowocował następnymi zrywami zbrojnymi.
Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów – symbol państwa powstałego po unii lubelskiej w 1569, łączącej Koronę Królestwa Polskiego z Wielkim Księstwem Litewskim. Czterodzielny herb zawierał symbol Korony – dwa pola przedstawiające białego Orła na czerwonym tle w koronie oraz dwa pola z wizerunkiem Pogoni – herbu Wielkiego Księstwa Litewskiego w kolorze białym na czerwonym lub niebieskim polu. Na tarczy sercowej zwykle znajdował się herb rodowy aktualnie panującego monarchy. Całość była zwieńczona zamkniętą koroną.
Litwa ma dwa godła sięgające czasów średniowiecza: Słupy Giedymina i Pogoń. Słupy Giedymina były herbem rodowym wielkiego księcia Giedymina, Kiejstuta, jego syna Witolda i ich potomków. Natomiast znakiem rodowym Jagieły był podwójny krzyż, który Jagiełło po przyjęciu chrztu przez Litwę i koronacji na króla Polski wprowadził na tarczy jeźdźca herbu Pogoni zamiast znajdujących się tam Słupów Giedymina. Obydwa symbole używane są obecnie, ale oficjalnym godłem Litwy jest Pogoń. Znak ten jest uważany za jeden z najstarszych w Europie. W czasie unii polsko litewskiej (1386-1795) Pogoń wraz z polskim orłem stanowiły wspólny symbol Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Podczas okupacji radzieckiej godło Pogoni było zakazane. Przywrócone zostało 20 marca 1989 r.
Zobacz herby Trojga Narodów Polski, Litwy i Rusi » herby
Powstanie Listopadowe
Powstanie listopadowe, wojna polsko-rosyjska 1830-1831 – polskie powstanie narodowe przeciw Rosji, które wybuchło w nocy z 29 listopada na 30 listopada 1830, a zakończyło się 21 października 1831. Zasięgiem swoim objęło Królestwo Polskie i część prowincji zabranych (Litwę, Żmudź i Wołyń).
Historia powstania Latem 1830 do Warszawy dotarła wiadomość o zwycięstwie rewolucji lipcowej w Paryżu. Wkrótce za pośrednictwem prasy zaczęto rozpowszechniać informacje o zamiarach wysłania armii Królestwa Polskiego w celu stłumienia powstania belgijskiego, co spotkało się z gwałtownym sprzeciwem żołnierzy i oficerów. Później okazało się, że car nie planował takiej akcji. Dodatkowo w tym samym czasie zaistniała groźba wykrycia spisku przygotowanego przez Wysockiego. Pomimo zbliżającej się zimy zaplanowano wybuch powstania. Na czele grupy wojskowych stanął podporucznik Piotr Wysocki. Powstanie wybuchło w nocy z 29 na 30 listopada 1830. O jego losach zdecydowały pierwsze godziny. Spiskowcy ruszyli na Belweder, ponieważ ich głównym celem było pojmanie wielkiego księcia Konstantego. Kiedy okazało się, że książę Konstanty uciekł, dalsze plany zostały zagrożone. Powstańcy nie uzyskali wsparcia od bogatej części społeczeństwa. Klęsce zapobiegło zaangażowanie mieszkańców Warszawy. Po nocach walki, Rosjanie wycofali się z miasta.
Na początku lutego 1831 do Królestwa Polskiego wkroczyła armia rosyjska licząca 120 tys. żołnierzy. Na czele armii stanął Iwan Dybicz. Przeciwko Rosjanom było 50 tys. Polaków. Celem Rosjan było zajęcie Warszawy, jednakże nie powiodło się. Do decydującej doszło 25 lutego 1831 pod Grochowem. Krwawy bój zakończył się odwrotem Polaków na Warszawę. Ich bój spowodował decyzję Dybicza o wycofanie się z Warszawy.
Obok walk w Królestwie Polskim zorganizowano walki na Litwie (od marca 1831 roku). Tam sławę odniosła Emilia Plater, która dowodziła powstańcami. Ostateczne zakończenie powstania ogłoszono na początku października. Po upadku powstania powieszono wielu wojskowych. Wśród nich byli: Potocki, Hauke, Trębicki, Nowicki, Siemiątkowski, Blumer, były również zsyłki na sybir, emigracja i opór spiskowy aż do następnego powstania
Powstanie Styczniowe
Powstanie styczniowe, największy zryw niepodległościowy XIX w., rozpoczęło się 22 stycznia 1863 r. Manifestem Tymczasowego Rządu Narodowego. Objęło tereny zaboru rosyjskiego i miało charakter wojny partyzanckiej. Jak oceniają historycy, podczas powstania miało miejsce ponad tysiąc starć, a w siłach polskich uczestniczyło w sumie ok. 200 tys. osób. Powstanie było najdłuższym, a zarazem największym powstaniem w historii: Polski, Litwy i Białorusi. W powstaniu styczniowym Polacy po raz pierwszy zastosowali taktykę walki podziemnej, którą wykorzystali później w II wojnie światowej. Po zakończeniu powstania Rosjanie wcielili Królestwo Polskie do swojego państwa i zaczęli tu swoje rządy. Znowu były zsyłki na Sybir, różne prześladowania i represje.