Tìm hiểu phần cứng phần mềm máy tính

PHẦN CỨNG VÀ PHẦN MỀM MÁY TÍNH

1. Khái niệm

• Phần cứng (Hardware): Là toàn bộ các thiết bị vật lý có thể nhìn thấy, cầm nắm được của máy tính. Ví dụ: màn hình, bàn phím, chuột, CPU, ổ cứng, máy in…

• Phần mềm (Software): Là tập hợp chương trình gồm các lệnh, mã lệnh hướng dẫn máy tính hoạt động. Phần mềm không sờ thấy được, nhưng điều khiển và khai thác phần cứng để thực hiện công việc.

2. Phần cứng (Hardware)

Phần cứng được chia thành các nhóm chính:

a. Thiết bị nhập (Input devices)

• Dùng để đưa dữ liệu, lệnh vào máy tính.

• Ví dụ: Bàn phím, chuột, máy quét (scanner), micro, camera, màn hình cảm ứng.

b. Thiết bị xuất (Output devices)

• Hiển thị hoặc xuất thông tin ra ngoài.

• Ví dụ: Màn hình, máy in, loa, máy chiếu.

c. Bộ xử lý trung tâm (CPU – Central Processing Unit)

• Được coi là “bộ não” của máy tính.

• Gồm 3 khối chính:

  1. ALU (Bộ số học và logic): thực hiện phép tính.

  2. CU (Bộ điều khiển): điều phối hoạt động.

  3. Thanh ghi (Registers): lưu tạm dữ liệu trong quá trình xử lý.

d. Bộ nhớ

• Bộ nhớ trong: RAM (lưu trữ tạm thời), ROM (chứa lệnh khởi động).

• Bộ nhớ ngoài: ổ cứng HDD, SSD, USB, đĩa CD/DVD.

• Chức năng: Lưu trữ dữ liệu và chương trình.

e. Thiết bị lưu trữ & ngoại vi khác

• Ổ cứng, USB, thẻ nhớ, thiết bị mạng (modem, router), máy in, máy quét…

3. Phần mềm (Software)

Phần mềm có hai loại chính:

a. Phần mềm hệ thống (System Software)

• Quản lý và điều hành phần cứng, tạo môi trường để chạy phần mềm ứng dụng.

• Gồm:

  • Hệ điều hành (OS): Windows, Linux, macOS, Android.

  • Phần mềm tiện ích (Utilities): chương trình chống virus, nén dữ liệu, sao lưu.

b. Phần mềm ứng dụng (Application Software)

• Dùng để thực hiện các công việc cụ thể cho người dùng.

• Ví dụ:

  • Microsoft Word (soạn thảo văn bản).

  • Excel (bảng tính).

  • Photoshop (thiết kế đồ họa).

  • Trình duyệt web (Chrome, Firefox).

  • Ứng dụng học tập, trò chơi, mạng xã hội.

4. Mối quan hệ giữa phần cứng và phần mềm

• Phần mềm chỉ huy phần cứng hoạt động.

• Phần cứng là nền tảng để phần mềm chạy.
  ➡️ Cả hai bổ sung, phụ thuộc nhau: Có phần cứng mà không có phần mềm → máy vô dụng; có phần mềm mà không có phần cứng → không chạy được.

5. Ví dụ minh họa thực tế

• Khi gõ văn bản:

  • Phần cứng: bàn phím nhận tín hiệu → CPU xử lý → màn hình hiển thị.

  • Phần mềm: Microsoft Word nhận dữ liệu → định dạng → lưu vào ổ cứng.