Όταν το 399 π.Χ. όλη η Αθήνα στράφηκε εναντίον του Σωκράτη άδικα, αυτός δέχτηκε τις κατηγορίες για ασέβεια προς τους θεούς και καταδικάστηκε σε θάνατο. Ακόμα και όταν οι φίλοι του προσπάθησαν να τον σώσουν από τον θάνατο ο Σωκράτης έμεινε εκεί. Δέχτηκε την απόφαση της πολιτείας. Γιατί για αυτόν η αδικία δεν του έδινε το δικαίωμα να αδικήσει την απόφαση του λαϊκού δικαστηρίου της Ηλιαίας. Ήπιε με κρύο αίμα το δηλητήριο. Το ένιωσε να γλιστράει στο λαιμό του. Όμως ο Σωκράτης, όταν όλοι γύρω του έτρεμαν, δεν ανησυχούσε. Γιατί ήξερε πως, ενώ το σώμα του θα διαλυθεί, η ψυχή του θα ζούσε αιώνια και αυτό μόνο είχε σημασία για τον φιλόσοφο. Η αθανασία της ψυχής του.

Ο Πλάτων σοκαρισμένος δεν συγχώρησε την δημοκρατία ποτέ για εκείνη την πικρή στιγμή που του χάρισε. Ούτε ο Αριστοτέλης την Αθήνα για αυτό το πλήγμα στην φιλοσοφία. Ο τελευταίος είπε μάλιστα, όταν η αντιμακεδονική Αθήνα τον κατηγόρησε επίσης για ασέβεια, πως θα φύγει γιατί δεν πρόκειται να αφήσει την πόλη αυτή να σφάλλει για δεύτερη φορά σε βάρος της φιλοσοφίας. Δίκες για παρόμοιες κατηγορίες είχαν υποστεί και άλλοι όπως ο Αναξαγόρας από τις Κλαζομενές, ο Πρωταγόρας ο Αβδηρίτης σοφιστής και ο Αισχύλος, ο τραγικός ποιητής.

Φυσικά σε καμία περίπτωση οι πραγματικές αιτίες δεν είχαν καμία σχέση με την ασέβεια. Αποτελούσαν αφορμές, προσχήματα μάλλον για τους πολιτικούς λόγους των κατηγοριών. Η «διαφθορά των νέων» φαίνεται πως ήταν το αληθινό αίτιο της δίωξης, καθώς οι ερωτήσεις που εξέθεταν τους συνομιλητές του Σωκράτη φάνταζαν αστείες στους νέους. Το σημαντικότερο όμως είναι πως πολλοί από τους νέους αυτούς κατέληξαν ολιγαρχικοί. Για αυτό τον λόγο, σύμφωνα με τον Πλάτωνα, ο θάνατος του Σωκράτη αποτέλεσε επί της ουσίας μια εκδίκηση στην ολιγαρχία. Για αυτό και ο Πλάτων απέρριψε τη δημοκρατία. Η εκδίκησή της αυτή τον είχε αηδιάσει. Του στέρησε το πρότυπό του. Τον εμπνευστή του έργου του. Τον υπεύθυνο για την μεταστροφή του από την ποίηση στην φιλοσοφία. Του στέρησε έναν θαυμαστό φίλο.

Οι πεντακόσιοι και ένας δικαστές του δικαστηρίου της Ηλιαίας καταδίκασαν τον Σωκράτη σε θάνατο. Σε αυτήν την δίκη ο Σωκράτης δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει το καλύτερο όπλο του∙ την ειρωνεία. Όταν τον ρώτησαν ποια ποινή πιστεύει ότι του αξίζει αυτός είπε πως λόγω των ευεργεσιών του στην Αθήνα και καθώς χρειάζεται ελεύθερο χρόνο πρέπει να έχει δωρεάν σίτιση στο πρυτανείο. Αυτό εξόργισε το δικαστήριο και οδήγησε τον Σωκράτη στην άδικη θανατική καταδίκη.

Πέθανε, λοιπόν, με αυτόν τον τρόπο ο Σωκράτης. Προτιμώντας να αδικηθεί παρά να αδικήσει.

Ελένη Γιαννουσοπούλου (Β1)