Texte original en français
PP (à lui-même) – Je me croyais riche d’une fleur unique, et je ne possède qu’une rose ordinaire.
Et, couché dans l’herbe, il pleura. C’est alors qu’apparut le renard.
Renard – Bonjour
PP – Bonjour. Qui es-tu ? Tu es bien joli…
Renard– Je suis un renard.
PP – Viens jouer avec moi. Je suis tellement triste…
Renard – Je ne puis pas jouer avec toi. Je ne suis pas apprivoisé.
PP – Ah ! pardon… qu’est-ce que signifie « apprivoiser » ?
Renard – Tu n’es pas d’ici. Que cherches-tu ?
PP – Je cherche des amis. Qu’est-ce que signifie « apprivoiser » ?
Renard – C’est une chose trop oubliée. Ça signifie « créer des liens… »
PP – Créer des liens ?
Renard – Bien sûr. Tu n’es encore pour moi qu’un petit garçon tout semblable aux autres petits garçons. Et je n’ai pas besoin de toi. Et tu n’as pas besoin de moi non plus. Je ne suis pour toi qu’un renard semblable aux autres renards. Mais, si tu m’apprivoises, nous aurons besoin l’un de l’autre. Tu seras pour moi unique au monde. Je serai pour toi unique au monde…
PP – Je commence à comprendre. Il y a une fleur… je crois qu’elle m’a apprivoisé…
Renard – S’il te plaît… apprivoise-moi !
PP – Je veux bien, mais je n’ai pas beaucoup de temps. J’ai des amis à découvrir et beaucoup de choses à connaître.
Mais finalement, convaincu, il apprivoisa le renard. Quand l’heure du départ fut proche, le renard était triste, au bord des larmes.
Renard – Va revoir les roses. Tu comprendras que la tienne est unique au monde. Tu reviendras ensuite me dire adieu car j’aurai un secret à te dire.
Et comme prévu il vint dire ses adieux au renard.
PP – Adieu…
Renard– Adieu. Voici mon secret. Il est très simple : on ne voit bien qu’avec le cœur. L’essentiel est invisible pour les yeux.
PP – L’essentiel est invisible pour les yeux.
Renard – C’est le temps que tu as perdu pour ta rose qui fait ta rose si importante.
PP – C’est le temps que j’ai perdu pour ma rose…
Renard – Les hommes ont oublié cette vérité. Mais tu ne dois pas l’oublier. Tu deviens responsable pour toujours de ce que tu as apprivoisé. Tu es responsable de ta rose…
PP– Je suis responsable de ma rose…
PP - Za tarinyi nivulagna amba za misi fulera tsi hita mahala hafa, navi nitodziku amba mahua nakahi yinyi fenu hafa kara zinyi.
Nandri an'haitri arinyi izi nitumwanyi.
Ndreu sari angava yi nifoaka.
R – akori
PP – tsara. Ana azovi ? ana tsara…
R – za sari angava
PP – avia misoma ndriki zahu. Za malahelu ta…
R – za tsi meti misoma ndrika anau. Za ti tsi vua tarimi.
PP – ah! swamahani… manani « mitarimi » yu inu ?
R - ana tsi ki etu. Ana mitsakaraka inu ?
PP – za mitsakaraka mwandzani. Manani « mitarimi » yu inu ?
R – yiu raha ni hadigna ta loatra. Manani ziu « magnanu fihavagnana ».
PP – fihavagnana ?
R – iya. An'nakahi ana mbola tseki lalahi heli kara tseki lalahi hafa renyi. Ana tsisi fotini an'nakahi kara za tsisi fotini an'nau. An'nau za sari angava kara labandi renyi. Be, neka za tariminau, kila holu mbu hila musada an’namani. An'nakahi tsu hisi hafa kara ana duniani etu. An'nau tsu hisi hafa kara zahu duniani etu…
PP – ewa ! za mitamponu kohelewa. Misi fulera… za nitana amba za nitarimini.
R – Tafadali… tarimia zahu !
PP – za nishoku, be za tsisi wakati maru. Za misi mwandzani tokutru nahazuku, ndriki raha maru tokutru niheiku.
Farani, izi nikubali nitarimi sari angava yinyi. Wakati lera nazi andeha tunga, farani sari angava yinyi nalahelu nila nitumwanyi.
R - Mipudana ana mandeha mizaha mahua renyi. Ana mbu kolewa amba ninau yinyi tsi kara reu yinyi. Ana boko mbu hipudi havi agnabara za maeva, za mbu hisi zanaka vulagna sirini havi ambaraku anau.
PP – haya, basi maeva.
R – maeva. Ndretu sirini nakahi. Zu mora : holu mahita tsara ndriki rohu tu. Muhimu tsi hita ndriki fanenti.
PP – muhimu tsi hita ndriki fanenti.
R – lera narianau ani mahua nau ro magnanu amba mahuanau muhimu.
PP – lera nariaku ani mahuaku…
R – binadamu hadigna ankitinyi yiu. Be anau tsi tokutru hadigna ziu. Ana mangala dhwamana wala tsi tambitri ni raha ni tariminau. Ana misi dhwamana ni mahuanau.
PP – ankitinyi amba za misi dhwamana ni mahua nakahi.
ZA – Za nidzeri amba za tadjiri mana mahua naka ze areki fu duniani etu.
Mitumwanyi zanaka ampandzaka, mandri ani salalia ari. Yo ro fandroka-di yi nagnatugnu izi.
R – Kwezi.
ZA –Mbona mkana baraka mkana maisha, ano mwa azo ? ano ze zala hitaku vegnini.
Fandroka-di – Za fandroka-di.
ZA – Avia ka misoma ndreka za, mana za yo malahelu swafi.
Fandroka-di – Za tsi hu heti isoma ndreka ano, mana za tsi nitsungandro.
ZA – Anh ! swamahani basi… ano yo mwan shoku ivulagna inu an'fitsungana yu ?
Fandroka-di – Ano tsi ki etu ava ? Ano yo mwan mitsakaraka inu ?
ZA – Iya tsi ki etu, za mitsakaraka mwadzani. Ke ampitsungana ze mwa inu ?
Fandroka-di – Ze raha hadigna ni binadamu. Be manani ze mikumba fitiavagna.
ZA – Mikumba fitiavagna ?
Fandroka-di – Iya ke. An'naka ano yo tseki lalahi kara tseki lalahi djabi koni an'tani wo re. Wala za tsi mitavandra ano, wala ano tsi itavandra za. An'no za yo fandroka-di meragna ndreka labandi-re. Be za neka ni tsungano, kula holu mbu nila havani. Ano mbu ninaka, za mbu nino duniani etu. Za mbu nino tu duniani etu.
ZA – Anh ! hazuku mahala mila haviano yo ijo. Misi mahua naka areki ze wo… za midzeri amba izi ro nitarimi za !
Fandroka-di– Tafadali… tsunga zahu !
ZA – Za mila tro, be za tsisi nafasi maru. Za misi mwandzani maru tokutru tsakarahiku. Ndreka misi raha maru tokutru dzuroku.
Zanaka ampandzaka nikubali izi itarimi fandroka-di yigna. Wakati izi fa marini iboka, fandroka-di yi nalahelu, ata shoku itumwagni.
Fandroka-di – Mipudana ano mande mizaha fulerano. Ano mbu hu kufahamu amba nino yi tsisi miragna duniani etu. Mbu ipudi ano havi agnambara za maeva, mana za yo misi siri shoku ambaraku ano.
Navi kara modeli nivulagnindro yi, nipudi zanaka ampadzaka yi navi nanodzi fandroka-di yi nambarani maeva.
ZA – Ndretu za nipudi maeva.
Fandroka-di – Einhein siri naka yi ndretu. Zu raha mora fun : misi raha maru tsi hita an'masu fo hita an'rohu.
ZA – Raha maru tsi hita an'masu.
Fandroka-di – Yu wakati nalano ani mahuano yi, nagnanu amba izi ro muhimu.
ZA – Wakati nariyaku an'mahua naka yi…
Fandroka-di –Ni nankitigni hadigna binadamu. Be ano tsi tokutru hadigna zu. Mivadiha dhwamana ni mahuano.
ZA – Za ro dhwamana ni mahua naka.
Pp – Zau nikufikiri amba za tadjiri ani fulera raki, be navi amba misi maru ani shamba.
Izi niruru ani haitsi izi mitumanyi.
Arinyi kamwa ro fandroka iu nifoka.
Fandroka – Akori
PP – Muzuri ? Anau iya, anau muzuri.
F – Zau fandroka.
PP – Avia misuma ka zau... zau hazuni hamu.
F – Zau tsi mete misuma ka anau mana zau veini tariminau antsendriki.
Pp – Kuswamihi zau be manani mitarmi inu.
F – Anau tsi ki etu ava, anau mitsakarka inu ?
PP – Zau, mitsakarka mwandzani. Ke ana ambara kuni zahu, manani mitarmi inu ?
F – Iu raha nadignandreu. Manani ziu magnandzari mwandzani
Pp – Magnandzari mwadzani ?
F – Ewa. Ani nakai anau mbola kele kara djabi tsaki lalahi reu. Zau tsi mila raha ani nahanau, wala anau tsi mila raha anakai. Zahu fandroka tu anahanau kara djabi fandroka re, neka zahu tariminau mbu andzari mwadzani atsika roi, anakai anau mbu raki ani dunia etu.
PP – Zau fa mitampono kolewa, misi fulera raki, zau mikufikiri amba zau nitarimini.
F – Tafadali…tarimi zau basi.
PP – Zau mila be za tsisi nafasi maru, za misi mwadzani vaini haiku ka raha maru vaini haiku.
Be fi tudiani, kubali izi nitarmi fandroka iu. Lera izi vaini andia fandroka yi nasikini izi mila mutumai.
F – Anda zaha fulera reu, ana mbu kolewa amba nahanau reki ani dunia. Anau mbu ipudi zau avi ambara nau maeva. Mana za misi raha mila ambaraku anau.
Mwedele nivulanau izi nipudi avi ivula maeva an'fandroka yu.
PP – Maeva
F – Maeva ! Tihi ro siriku, zi ata tsi mahere, hulu mahita ka roho muhimu tsi hitanau ka masu
PP – Muhimu tsi hita ka masu
F – Wakati narianau an'fuleranau ro mahanu amba fuleranau muhimu.
PP – Ro wakati nariaku an'fuleraku.
F –Hulumbelu nadigna kuragna tihi, be anau tsi kulazimu naligna ziu. Ana valiki dhwamana ka raha nitarminau. Ana dhwamana fuleranau.
PP – Za dhwamana fuleraku…
PP - Za nikwamini amba za tadjiri fulera tsisi kua mahalafa, be za misi tu mahua raki.
Ziu maturu an'katsakatsa, ziu tumanyi. Lera zi naita renard iu.
R – Kwezi.
PP – Mbona anau iya ? Anau muzuri.
R – Zau renard.
PP – Avia misoma ndreka zahu. Rohoku marari swafi.
R – Zau tsi mete misuma ndrika anau mana zau tsi nitarmindreu.
PP – Ah ! swamahani mana « mitarmi » inu ?
R – anau tsi ki etu nein. Anau mitsakarka inu ?
PP – Zau mitsakarka mwandzani. Mana « mitarmi » inu ?
R – Mana ziu « mikumba zaka »
PP – Mikumba zaka ?
R – Ewa. Anau mbo tsaki lailai mira ndrika tsaki lailai reu. Zau tsi mila nanau. Anau tsi mila nakai. Zau nanau un renard miramira ndrika nusini renard reu. Be leka zau tarimi nanau kula hulu mila musada havani, anau mbu nakai zaraki tu duniani etu. Zau an'nanau mbu hulu raki tu duniani etu…
PP – Zau mitapono kwelewa. Misi fulera… zau kwamini izi nitarmi zau…
R – Tafadali tarimi zau !
PP – Zau mila muzuri, be zau kua tsisi lera maru. Zau misi mwandzani hitaku ndrika zaka maru vaini haiku. Be zahu nikubali nitarmini renard iu. Lera iu fa marini tunga, rohoku marari, ranu masu an'tete.
R – Adana anteu mahua reu. Anau mbu kwelewa amba nanau raki tu duniani etu. Anau mbu ipuli après zau mbu ambaranau nakai haya. Ziu andia mana zau misi zaka tsi mete vulanyi ambaraku nanau.
Mwedele nivulanyi ziu navi nivula, izi mambara fandroka li iu maeva maru an'nahanau.
PP – Haya zau andia…
R – Haya. Ndreu zaka tsi mete vulainyi. Ziu mura swafi : hulu mahita muzuri ndrika roho. Iu zaka kusudi tsi mete hita an'masu.
PP – Iu zaka kusudi tsi mete hita ndrika masu.
R – Iu mwaka nariyanau ndrika mahuanau ro mana ata mahua yiu valiki kusudi.
PP – Iu mwaka nariyakuna mahuaku…
R – Lailai reu naligna zaka ankitini. Be ziu tsi vaini nalignanau. Anau valiki dhwamana na zaka tariminau. Anau misi dhwamana na n'mahuanau…
PP – Zau misi dhwamana na n'mahuaku.