Mất Răng Bao Lâu Thì Bị Tiêu Xương Hàm? Cách ngăn ngừa

Mất răng là một vấn đề sức khỏe răng miệng phổ biến, ảnh hưởng không nhỏ đến chức năng ăn nhai, thẩm mỹ và chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, ít ai nhận thức được rằng, hậu quả đáng lo ngại nhất của việc mất răng, đặc biệt là khi không được khắc phục kịp thời, chính là hiện tượng tiêu xương hàm. Vậy, mất răng bao lâu thì bị tiêu xương hàm? Quá trình này diễn ra như thế nào, và chúng ta có thể làm gì để phòng tránh hay khắc phục? Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích vấn đề này, giúp bạn có cái nhìn toàn diện và đưa ra quyết định đúng đắn cho sức khỏe răng miệng của mình.

1. Tiêu Xương Hàm Là Gì và Tại Sao Mất Răng Lại Gây Tiêu Xương?

Để hiểu rõ hơn về thời gian và cơ chế tiêu xương hàm sau khi mất răng, trước hết chúng ta cần nắm vững khái niệm tiêu xương hàm và mối liên hệ giữa răng và xương hàm.

1.1. Khái niệm tiêu xương hàm

Xương hàm là phần xương cứng chắc nâng đỡ và cố định răng. Nó không chỉ giữ vai trò quan trọng trong việc giữ răng đứng vững mà còn là nền tảng cho cấu trúc khuôn mặt. Xương hàm bao gồm xương ổ răng (phần xương bao quanh chân răng) và xương nền (phần xương lớn hơn nâng đỡ toàn bộ xương hàm).

Tiêu xương hàm, hay còn gọi là teo xương hàm, là tình trạng mật độ xương hàm bị suy giảm, xương bị mất dần về chiều cao, chiều rộng và mật độ. Quá trình này có thể diễn ra từ từ hoặc nhanh chóng, dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng.

1.2. Mối liên hệ tự nhiên giữa răng và xương hàm

Trong cơ thể người, xương không phải là một cấu trúc cố định mà luôn trong quá trình tái tạo liên tục – hủy xương cũ và tạo xương mới. Quá trình này được điều hòa bởi các tế bào tạo xương (osteoblasts) và tế bào hủy xương (osteoclasts) để duy trì mật độ và độ chắc khỏe của xương.

Đối với xương hàm, sự tồn tại và hoạt động của chân răng đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc kích thích quá trình tái tạo xương. Mỗi khi chúng ta ăn nhai, lực tác động từ răng sẽ truyền xuống chân răng, sau đó truyền đến xương ổ răng. Lực tác động này được coi là một "tín hiệu" kích thích, báo hiệu cho cơ thể rằng khu vực đó cần được duy trì và củng cố bằng cách tạo xương mới. Đây là cơ chế tự nhiên giúp xương hàm luôn được khỏe mạnh và ổn định.

1.3. Tại sao mất răng lại gây tiêu xương hàm?

Khi một chiếc răng bị mất, đặc biệt là mất cả chân răng (như trong trường hợp nhổ răng), tín hiệu kích thích từ chân răng đến xương hàm sẽ không còn nữa. Cơ thể nhận định rằng khu vực này không còn cần thiết để nâng đỡ răng, do đó, các tế bào hủy xương sẽ hoạt động mạnh hơn các tế bào tạo xương. Quá trình tái tạo xương bị gián đoạn, trong khi quá trình hủy xương vẫn diễn ra, dẫn đến việc xương hàm tại vị trí mất răng bắt đầu thu hẹp và tiêu đi.

Có thể hình dung đơn giản: xương hàm giống như một cánh đồng. Nếu được gieo trồng và chăm sóc đều đặn (có chân răng kích thích), đất sẽ luôn màu mỡ. Khi không còn được gieo trồng và chăm sóc (mất răng), đất sẽ dần khô cằn, bạc màu.

2. Mất Răng Bao Lâu Thì Bị Tiêu Xương Hàm?

Đây là câu hỏi cốt lõi mà nhiều người quan tâm. Thực tế, không có một con số cố định nào áp dụng cho tất cả mọi người, vì tốc độ tiêu xương hàm phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Tuy nhiên, các nghiên cứu và kinh nghiệm lâm sàng đã cho thấy một khung thời gian ước tính:

2.1. Thời gian bắt đầu tiêu xương

Thông thường, quá trình tiêu xương hàm bắt đầu ngay sau khi răng bị mất. Khoảng 2-3 tháng đầu sau khi nhổ răng, bạn có thể nhận thấy rõ rệt sự thay đổi ở vị trí mất răng, đặc biệt là phần xương ổ răng. Vùng xương này có xu hướng thu hẹp lại, trở nên thấp hơn và lõm vào.

Giai đoạn đầu này thường là sự thích nghi của cơ thể với việc không còn chân răng để nâng đỡ. Xương ổ răng, vốn bao quanh chân răng, sẽ dần bị phân hủy và hấp thu.

2.2. Tốc độ tiêu xương trong vòng 1 năm đầu

Theo các nghiên cứu, khoảng 25% chiều rộng của xương hàm bị tiêu huỷ trong năm đầu tiên sau khi mất răng. Chiều cao xương cũng giảm đáng kể. Tốc độ tiêu xương diễn ra nhanh nhất trong 6 tháng đầu tiên và tiếp tục diễn ra với tốc độ chậm hơn trong những năm tiếp theo.

Ví dụ, sau 6 tháng mất răng, nhiều bệnh nhân có thể đã bị tiêu xương một cách rõ rệt, gây khó khăn cho việc phục hình nếu không có biện pháp can thiệp.

2.3. Tiêu xương theo thời gian dài

Nếu tình trạng mất răng kéo dài và không được phục hình, quá trình tiêu xương sẽ tiếp diễn liên tục, mặc dù tốc độ có thể chậm hơn so với giai đoạn đầu. Càng để lâu, mức độ tiêu xương càng nghiêm trọng, dẫn đến:

• Giảm thể tích xương hàm trầm trọng: Xương hàm sẽ bị mỏng, thấp và lõm vào nhiều hơn. Điều này đặc biệt rõ rệt ở vùng răng cửa và răng hàm, nơi lực nhai lớn.

• Ảnh hưởng đến xương hàm đối diện: Khi mất răng ở hàm dưới, theo thời gian, xương hàm trên đối diện cũng có thể bị ảnh hưởng do không còn lực đối kháng.

• Tiêu xương toàn hàm: Trường hợp mất nhiều răng hoặc mất răng toàn hàm trong thời gian dài, xương hàm có thể bị tiêu gần hết, khiến khuôn mặt bị biến dạng, già nua.

2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ tiêu xương

Ngoài thời gian, một số yếu tố khác cũng có thể đẩy nhanh hoặc làm chậm quá trình tiêu xương hàm:

• Số lượng răng bị mất: Mất càng nhiều răng, tốc độ tiêu xương càng nhanh và diện tích tiêu xương càng lớn.

• Vị trí răng bị mất: Răng hàm thường chịu lực nhai lớn hơn, nên khi mất răng hàm, tiêu xương có thể diễn ra nhanh và nghiêm trọng hơn.

• Tình trạng sức khỏe tổng thể: Các bệnh lý như tiểu đường, loãng xương, hoặc sử dụng một số thuốc có thể ảnh hưởng đến khả năng tái tạo xương, làm tăng tốc độ tiêu xương.

• Thói quen sinh hoạt: Hút thuốc lá được biết đến là yếu tố gây hại cho xương và mô mềm, có thể làm trầm trọng thêm tình trạng tiêu xương.

• Phương pháp nhổ răng: Nếu quá trình nhổ răng gây tổn thương lớn đến xương ổ răng, tốc độ tiêu xương có thể nhanh hơn.

• Chấn thương vùng hàm mặt: Các chấn thương, tai nạn trước đó có thể ảnh hưởng đến cấu trúc xương hàm, làm tăng nguy cơ tiêu xương.

Vệ sinh răng miệng: Vệ sinh kém, mắc các bệnh viêm nha chu (viêm nướu, viêm quanh răng) cũng là nguyên nhân gây tiêu xương, ngay cả khi răng chưa bị mất. Khi đã mất răng, nếu có viêm nhiễm, quá trình tiêu xương có thể nhanh hơn. 

3. Hậu Quả Nghiêm Trọng Của Tiêu Xương Hàm

Tiêu xương hàm không chỉ là một vấn đề nha khoa đơn thuần mà còn gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể và chất lượng cuộc sống của người bệnh.

3.1. Ảnh hưởng đến chức năng ăn nhai

• Giảm lực nhai: Khi xương hàm bị tiêu, nền tảng nâng đỡ răng giả (nếu có) không còn vững chắc, hoặc nếu không phục hình, việc nhai thức ăn sẽ khó khăn hơn. Người bệnh chỉ có thể ăn những thức ăn mềm, ảnh hưởng đến dinh dưỡng.

• Đau khi ăn nhai: Xương hàm yếu đi, dây thần kinh có thể bị lộ hoặc bị chèn ép, gây đau khi nhai.

• Rối loạn khớp thái dương hàm: Lực nhai không đều, lệch khớp cắn do tiêu xương có thể dẫn đến các vấn đề về khớp thái dương hàm như đau khớp, khó há miệng, kêu lục cục khi há ngậm miệng.

3.2. Ảnh hưởng đến thẩm mỹ khuôn mặt

• Biến dạng khuôn mặt: Khi xương hàm bị tiêu, đường nét khuôn mặt sẽ thay đổi. Vùng má và môi bị hóp, da mặt chảy xệ, xuất hiện nhiều nếp nhăn quanh miệng, làm khuôn mặt trông già nua hơn so với tuổi thật.

• Lệch lạc khớp cắn: Các răng còn lại có thể bị xô lệch, nghiêng đổ, trồi sụt vào khoảng trống mất răng, gây khớp cắn sai lệch.

• Vấn đề phát âm: Sự thay đổi cấu trúc xương hàm và vị trí răng có thể ảnh hưởng đến khả năng phát âm, làm ngọng hoặc khó nói.

3.3. Khó khăn trong phục hình răng

• Không thể trồng răng Implant: Đây là hậu quả nghiêm trọng nhất. Trụ Implant cần một lượng xương đủ và chất lượng tốt để tích hợp. Khi xương hàm bị tiêu quá nhiều, không đủ thể tích và chiều cao, việc cấy ghép Implant sẽ không thể thực hiện được hoặc rất khó khăn. Bệnh nhân sẽ phải trải qua các phẫu thuật phức tạp hơn như ghép xương, nâng xoang (nếu mất răng hàm trên), tốn kém chi phí và thời gian.

• Khó làm hàm giả tháo lắp: Hàm giả tháo lắp cần bám vào sống hàm để ổn định. Khi xương hàm bị tiêu, sống hàm bị phẳng hoặc thấp, hàm giả sẽ không còn bám chắc, dễ bị lỏng lẻo, rơi ra ngoài, gây đau và tổn thương nướu, không ăn nhai được.

• Không thể làm cầu răng sứ: Cầu răng cần răng trụ vững chắc. Nếu răng trụ bị ảnh hưởng bởi quá trình tiêu xương hàm, cầu răng cũng không bền vững.

3.4. Ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng tổng thể

• Răng còn lại lung lay, tiêu xương chân răng: Các răng kế cận khoảng mất răng có thể bị xô lệch, làm thay đổi lực nhai, dẫn đến tình trạng tiêu xương chân răng hoặc lung lay ở những răng này.

Viêm nhiễm: Các kẽ hở do răng xô lệch hoặc hàm giả không vừa có thể tạo điều kiện cho thức ăn mắc kẹt, gây viêm nướu, sâu răng.

4. Giải Pháp Phòng Ngừa và Khắc Phục Tiêu Xương Hàm

Hiểu được mức độ nghiêm trọng của tiêu xương hàm, việc phòng ngừa và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng.

4.1. Điều trị phòng ngừa tiêu xương hàm

Cách tốt nhất để ngăn chặn tiêu xương hàm là không để mất răng!

• Chăm sóc răng miệng đúng cách: Đánh răng 2 lần/ngày, dùng chỉ nha khoa, nước súc miệng để loại bỏ mảng bám và vi khuẩn, ngăn ngừa sâu răng và viêm nha chu – những nguyên nhân hàng đầu gây mất răng.

• Khám răng định kỳ: Thăm khám nha sĩ 6 tháng/lần để kiểm tra tổng quát, phát hiện và điều trị sớm các vấn đề răng miệng như sâu răng, viêm nướu, giúp bảo tồn răng tự nhiên.

• Điều trị triệt để các bệnh lý răng miệng: Những chiếc răng bị sâu, viêm tủy, viêm nha chu cần được điều trị sớm để tránh phải nhổ bỏ.

4.2. Các phương pháp khắc phục tiêu xương hàm khi đã mất răng

Khi đã mất răng, mục tiêu là ngăn chặn hoặc làm chậm quá trình tiêu xương, và phục hồi chức năng ăn nhai, thẩm mỹ.

4.2.1. Cấy ghép Implant – Giải pháp tối ưu nhất

Cấy ghép Implant được coi là giải pháp tối ưu nhất và duy nhất hiện nay giúp ngăn chặn quá trình tiêu xương hàm. Trụ Implant làm bằng Titanium được cấy trực tiếp vào xương hàm, đóng vai trò như một chân răng nhân tạo. Khi ăn nhai, lực tác động từ Implant sẽ truyền xuống xương hàm, kích thích quá trình tái tạo xương, giống như chân răng tự nhiên.

Ưu điểm của Implant:

• Ngăn chặn tiêu xương hiệu quả: Đây là lợi ích nổi bật nhất của Implant so với các phương pháp khác.

• Phục hồi chức năng ăn nhai gần như răng thật: Độ bền chắc, ổn định cao.

• Thẩm mỹ tự nhiên: Răng sứ trên Implant có hình dáng, màu sắc giống răng thật.

• Không ảnh hưởng đến răng bên cạnh: Không cần mài răng thật như làm cầu răng sứ.

• Tuổi thọ cao: Nếu được chăm sóc tốt có thể tồn tại vĩnh viễn.

Lưu ý: Để cấy ghép Implant thành công, xương hàm cần đủ thể tích và mật độ. Nếu xương đã bị tiêu quá nhiều, bệnh nhân có thể cần phải ghép xương trước khi cấy Implant. Điều này làm tăng chi phí và thời gian điều trị. Do đó, việc cấy Implant sớm sau khi mất răng là rất quan trọng.

4.2.2. Ghép xương và nâng xoang

Trong trường hợp xương hàm đã bị tiêu nhiều và không đủ để cấy Implant, bác sĩ sẽ chỉ định các thủ thuật bổ trợ:

• Ghép xương: Sử dụng xương tự thân (lấy từ các vị trí khác trên cơ thể bệnh nhân), xương tổng hợp, hoặc xương dị chủng để bù đắp phần xương bị thiếu. Sau khi ghép xương, cần một thời gian để xương tích hợp và lành thương trước khi có thể cấy Implant.

• Nâng xoang: Áp dụng cho các trường hợp mất răng hàm trên, khi xoang hàm trên bị tụt xuống và xâm lấn vào vùng xương hàm. Bác sĩ sẽ nâng màng xoang lên và đưa vật liệu ghép xương vào để tăng chiều cao xương.

Các kỹ thuật này giúp tạo nền tảng vững chắc cho Implant, nhưng chúng phức tạp hơn, tốn kém hơn và mất nhiều thời gian hồi phục hơn.

4.2.3. Các phương pháp phục hình khác (không ngăn chặn tiêu xương)

• Cầu răng sứ: Phương pháp này sử dụng 2 răng bên cạnh khoảng trống mất răng làm trụ để nâng đỡ một răng giả ở giữa. Tuy phục hồi được thẩm mỹ và một phần chức năng ăn nhai, nhưng cầu răng sứ không có chân răng nhân tạo nên không ngăn chặn được quá trình tiêu xương hàm dưới vị trí mất răng. Hơn nữa, nó còn yêu cầu mài đi 2 răng bên cạnh, làm ảnh hưởng đến răng thật khỏe mạnh.

• Hàm giả tháo lắp: Đây là phương pháp truyền thống, chi phí thấp. Hàm giả tháo lắp có thể giúp phục hồi thẩm mỹ và một phần chức năng ăn nhai. Tuy nhiên, hàm giả tháo lắp không có chân răng nhân tạo và không kích thích xương hàm, nên không ngăn chặn được tiêu xương. Ngược lại, áp lực của hàm giả lên sống hàm có thể còn làm tiêu xương nhanh hơn theo thời gian, khiến hàm giả dễ bị lỏng lẻo, gây đau và khó chịu.

 5. Lời Khuyên Từ Chuyên Gia 

• Việc trì hoãn điều trị nha khoa khi mất răng có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt là mất xương. Do đó, dưới đây là một số lời khuyên quan trọng:

• Ưu tiên phục hồi sớm: Ngay khi mất răng, ngay cả khi chỉ mới vài tháng, hãy cân nhắc các phương án phục hồi ngay lập tức. Hành động càng sớm, tình trạng mất xương càng ít, giúp các phương pháp điều trị tiếp theo dễ dàng và hiệu quả hơn.

• Tham khảo ý kiến ​​chuyên gia nha khoa uy tín: Hãy tìm lời khuyên từ các nha sĩ và bác sĩ phẫu thuật răng hàm mặt giàu kinh nghiệm, chuyên về cấy ghép răng. Họ sẽ đánh giá tình trạng của bạn, ước tính lượng xương còn lại và đề xuất kế hoạch điều trị phù hợp nhất.

• Đừng bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo: Nếu bạn nhận thấy bất kỳ thay đổi nào ở xương hàm sau khi mất răng, chẳng hạn như xương hàm bị lõm, khó nhai hoặc răng giả bị lỏng, hãy tham khảo ý kiến ​​nha sĩ ngay lập tức.

• Hiểu rõ "cái giá" của việc không điều trị: Mặc dù chi phí cấy ghép răng ban đầu có vẻ cao, nhưng hãy so sánh với những tổn thất về mặt tinh thần, thể chất và tài chính lâu dài do mất xương nghiêm trọng, bao gồm cả các ca phẫu thuật phức tạp hơn như ghép xương. Phòng ngừa và can thiệp sớm luôn hiệu quả hơn về mặt chi phí.

• Duy trì vệ sinh răng miệng tốt: Ngay cả sau khi mất răng hoặc phục hình răng, việc vệ sinh răng miệng đúng cách là rất quan trọng để ngăn ngừa các vấn đề răng miệng khác và bảo vệ sức khỏe răng miệng tổng thể của bạn.

Câu hỏi "Mất xương hàm xảy ra sau bao lâu sau khi mất răng?" đã được trả lời: tình trạng mất xương hàm bắt đầu gần như ngay lập tức, biểu hiện rõ rệt trong vòng 2-3 tháng và rõ rệt trong năm đầu tiên. Theo thời gian, nếu không được điều trị, tình trạng này có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe răng miệng, thẩm mỹ khuôn mặt và sức khỏe tổng thể của bạn.

Cấy ghép răng Implant hiện là giải pháp hiệu quả nhất để ngăn ngừa mất xương hàm, vì chúng hoạt động như chân răng nhân tạo, kích thích tái tạo xương. Tuy nhiên, việc cấy ghép Implant thành công phụ thuộc vào tình trạng xương hàm đủ tốt. Do đó, hành động kịp thời, tham khảo ý kiến ​​chuyên gia nha khoa kỹ lưỡng và chủ động phòng ngừa là tối quan trọng để bảo vệ toàn vẹn xương hàm và duy trì nụ cười khỏe mạnh, chức năng. Đừng đánh giá thấp mối đe dọa thầm lặng của việc mất xương hàm; hãy chăm sóc sức khỏe răng miệng của bạn ngay hôm nay

Nha khoa i-dent

Phone number: 0941818616

Address: 19v nguyễn hữu cảnh, phường 19, quận bình thạnh, thành phố hồ chí minh, việt nam