هیچ" یعنی بار بستن تا خدا"

"بُت شکستن خود شکستن تا "خدا

...

سایه و خورشید از هم دور نیست

روشن است این راهِ ما کم نور نیست

دورشو از مجلس وهم و خیال

بشنو چندین نکته از اهل کمال

معنیِ توحیدِ جامع را بخواه

تا نگردد عمرِتو یکجا تباه

گرم حق باش و بی افروز آتشی

تا بمانی تا ابد در سرخوشی

ذکر حق ای یار من بسیار گو

مصدر حق را درونِ خود بجو

رهروی کن در طریق "نیستی"

چونکه اندر "هیچ" منزل نیستی

جام و مِی با یکدگر همدم ببین

صورت و معنا به هم محرم ببین

روشنایی را ببین در آینه

می نماید روی حقّ هر آینه

در همه آینه،آن یک را ببین

حق مطلق، یکِ بی شکّ راببین

چون ز باطلها تو یکجا رسته ای

حق پرستی و به او پیوسته ای

گر تو داری همت و سعیِ تمام

یک سلام از "هیچ "برتو والسّلام

********************************

هو

...

مِی، که به ما داده ز جامِ اَلست

گفته :گذرکن ز خود و هرچه هست

قطره به دریا چو رسددر طریق

نام و نشانش شده دریا رفیق

ما همه اوییم، ولی ذره ها

دور ز وحدت شده از هم جدا

توش و تن خود بده تو سوی او

غرقه شو ای قطره به دریای هو

ما سخن از غیر نگوییم هوش

تا خُم میخانه بیآید به جوش

چند ز شیرازی و رومی سخن

خیز و ببین سِیر در این انجمن

از دو جهان هیچ ندانم کنون

عقل بدادم گروِ این جنون

من به یقین آمده ام هیچ نیست 

طالب و مطلوب و طلب، هم یکیست

نور رُخ دوست در این جان و پوست

عقل،که باشد به ره کوی دوست

باز نوای سخن از حلقِ هیچ

هیچ بگو هیچ بگو هیچ هیچ

ه ی چ

هو

...

اگر میلی به حق داری ،ز حرف این وآن بگذر

وگر حق را خریداری ،تو از سود و زیان بگذر

حیات جاودان جویی ،قدم در نِه ، به هیچستان

چو دستت را به حق دادی ، ز جسم و جان دگر بگذر

همه بزم است و یاران مست و شاهِ شاهدان هم هست

...نشانت بی نشانی کن ز هر نام و نشان بگذر

هوای شاهدان داری هوای خویشتن بگذار

بده دستی به دست حق، زِبحرِبی کران بگذر

اگر لیلی،اگر مجنون وگر لیلا ترین مجنون

...خیالِ دیگران بگذار، به شهرِ هکمتان بگذر

هو

...

اگر ظلمت اگر نور است همو راست

به کژ راهه مرو بشنو ز ما راست

اگر آیی به چشم ما نشینی

وجودی جز وجود حق نبینی

تو را گویم حبابت پُر کن از آب

تمامِ راز عالم را ، در آن یاب

همه چون قطره و موج و حبابیم

به دور از آبِ دریا، ما سرابیم

خراباتی که میگویند خراب است

همان دریا وَ خُمِّ پُر شراب است

به بزم این جماعت هم گذر کن

دمی در چشم شاهد ها نظر کن

نشانی های شاهد بی نشانیست

اگر چه بی نشانی هم نشانیست

تو را گر ذوق درک شاهدان هست

بیا در جمع "هیچستان" تو سرمست

هو

آفرین آن را که آدم آفرید

یک جهانی را به یکدم آفرید

از درِ جود آدم آمد در شهود

چون نظر فرمود غیر از او نبود

آدمی شد مخزنِ اسرارها

آدمی شد شاهکارِ کار ها

مجمع الاسماءحق شد در زمین

از صفای قلب او حق را ببین

رازی از اسماء میگویم بدان

حاصل اسم و مسمی را بخوان

قطره قطره آمدم دریا شدم

هیچ گشتم تا در او پیدا شدم

رمز هستی را بدان در نیستی

تا بفهمی تو کجایی ،کیستی

مایی ما این همه کثرت نمود

ورنه بی ما این همه غفلت نبود

کثرتت در وحدتی پامال کن

ماضی و مستقبلت را حال کن

جملهء اسم و مسمی آنِ اوست

غرق هر یک چون شوی کاری نکوست

چون یکی را أَلْف گویند او یکیست

در مراتب أَلْف ویک باهم یکیست

قطره و موج و حباب و آب اوست

سِرِّ سکر و صحو این بیتاب اوست

بعد هر مستی چو هیچ هُشیار شو

عاشقانه برسر بازار شو

عارفی را گر بدیدی راز گو

دیده های شاهدان را باز گو

...

... 

هُوْ 

در گذشته درویشی گفت:

برو ای فقیه دانا به خدای بخش ما را

تو و زهد و پارسایی من و عاشقی و مستی...

در حال بی خویشی گفت:

برو از رسالهء خود همه جا ز کفر ما گو 

منم و رسالهء حق، تو و ماجرای پَستی

تو که ترک سر ندانی ز چه این رساله خوانی

برو حکمِ ثانوی گو،من و تَرکِ جمله "هستی"

تو حقیقتی ندیدی، که حقایقی بدانی

تو چه دانی از طریقی که رسد به حق پرستی

زلبان ساقی ما خبری نداری آخر 

تو و زهدو پارسایی،من و کفر و بت پرستی

اگر ازلبانِ یارم مددی رسد بگویم

که چرا همیشه هیچم، تو ،خودی وخود پرستی

....

خوشا آن لحظهء بی خویشی ما

 غـنا ی مـطلق و درویـشی ما

خوشا نا گفته های عاشقانه

خوشا صمت و سکوت شاهدانه

خوشا آن دم که مردی دل نوازد

دمی بیچارگان را چاره سازد

نشد یک دم برون از حلقهٔ او

دلی کو حق بگوید یاکه هو هو

بر آن رخساره من خالی بدیدم

جهان را غیر از او خالی بدیم

خوشا آندم که بینم من همان خال

که راز خلقت است ادراک این حال...

"هست" نیست است ! 

"نیست" هست .

این اضداداست آنچه که حرکت (سلوک)ایجاد می کند تا برسیم به...

ه ی چ

بده ساقی آن مِی که هُوْگفته ام 

که حق را به حَقش نکو گفته ام

*****************************

بده آتشى تا كه آبم كُند

برَد آب و هستى خرابم كند

مئى ده كه از خویشتن گم شوم

سبو بشكنم ساكن خُــــم شوم

گهی شاهم گهی درویشِ بی خویش

گهی مؤمن گهی بی دین  و بی کیش

گهی "هیچم" گهی "حَقّ" دراشارات

گهی مِی بر لبم ، گه در مناجات

گهی سلطانِ تَرکَم در مقامات

گهی راوی شوم با شعرو ابیات

...

اگر علم تو باشد تا سماوات

زکم هم کمتری اندر خرابات

تو که اسرارِ هیچستان ندانی

به یاران کی رسی هیهات هیهات

هُوْ

***

محو و طَمْس‌ و مَحْق‌ سالک در فناست

از فنا فانی شدن صحو و بقاست 

ره چنین رو گر تو راهی، گشته ای

ورنه غیر از این بدان سر گشته ای

شعرِ "هیچ" از نور اعظم نور یافت

رازِ حق در مثنوی منشور یافت

...

(مثنوی هیچستان)

سینه صافان از علوم رسمی گذشتند، چون از جوهر این علوم

... غیر از مغشوش کردن آینه کاری ساخته نیست 

و شاهدان چشمِ نیاز از همه جا دوختند

در محو ممکن است نشانه بر جای بماند اما در طمس باید بی نشان شد و

در این باب قبلا نوشته ام

...

هُوْ

***

گوشه گیرانیم وسمت خلوت دل رفته ایم

فارغیم از آبِ خضر و سوی ساحل رفته ایم

گردِ راهِ شاهدان را کرده ایم ما توتیا

تا به دیدارِ رُخِ آن ماهِ کامل رفته ایم

قطره و موج و حباب و آب اوست

سِرِّ سکر و صحو این بیتاب اوست

چون نظر داری ببین در چشم ما

جلوه های کاسهء گیتی نما

گر که دیدی منبع و خمخانه را

بشکن آنجا عهد هر پیمانه را

در طریق شاهدان مردانه رو 

جانی ار داری بده جانانه رو

این کلامِ ما همه از او بُود

ما کجا باشد همان ما او بُود

مایی ما این همه کثرت نمود

ورنه بی ما این همه غفلت نبود

کثرتت در وحدتی پامال کن

ماضی و مستقبلت را حال کن

جملهء اسم و مسمی آنِ اوست

غرق هر یک چون شوی کاری نکوست

باز گویم، ذکرِ “هو” گو بی شمار

وحدت اندر کثرتش بین برقرار

چون یکی را أَلْف گویند او یکیست

در مراتب أَلْف ویک باهم یکیست

فَارِقَاتِ فَرْقًا سلطانی است

نَّاشِرَاتِ نَشْرًا عرفانی است

حضرت حق برهمه شَیْء شهید

شهدِ شربتهای "هیچ" از حق رسید

...

هو

...

ای که نماز من تویی با تو نیاز می شوم

در حَرمِ حریمِ تو مَحرم راز می شوم

هر سخنی که یک به یک می سِپُرم به این قلم

از کَرَم وجودِ تو قافیه ساز می شوم

دست به زنجیر توأم ،کشتهء شمشیر توأم

آبِ حیاتِ من تویی، غنچهء باز می شوم

شعر و شعور من تویی، مصدرِ نورِ من تویی

بود و نمودِ من تویی ،جلوه به ناز می شوم

پُرشده از حقیقتی، "سینهء سینا"شده ام

سِرِّ سخن چو می درم سینه گداز می شوم

"هیچم"و هستِ "هو" شدم،جام شدم سبو شدم

قطره به بحرِ معرفت ، سِرِّ نماز می شوم

...

سخن را چون خریداری نباشد   

...بِه، از تَرکِ سخن کاری نباشد

ماییم همچو پسته ،خندان و دل شکسته 

دررا به غیر بسته، بر درگهش نشسته

تن را طلاق داده ،جان سوی اوگشاده

برعهدِخود چو دریا جوشان و ایستاده

رخت از ازل گرفته رخ در ابد سپرده

صفری که با یکِ حق خود را عدد شمرده

...

هو

***

تیری که اَجل زند سپرها هیچ است

وین محتشمی و سیم و زرها هیچ است

چندان که به روی کار در می نگرم

نیکی ست که نیک ست دگر ها هیچ است

ه ی چ

هُوْ 

تا گرد و غبار خودی از خود، تو نشویی

بر سِرّ حقیقت نبَری پی، سَرِ مویی

تا "نیست" نگردی تو ازاین "هستِ" خیالی

سخت است رسد دستِ تو بر پایِ سبویی

رازی به تو گفتم که بیابی ره تحقیق

چون از تو بپرسند بدانی، که چه گویی

گر تَرکِ خودی را توکنی کوشش راهت

*باوربکن ای "هیچ" سر آخر تو هم "اوْیی"*

...

هو

...

معکوس میشمارند بر مرگ ما نفَسها

هرچند مرده ایم ما در وادی هوسها

گفتم که می سرایم شعری در این هیاهو

غم عقده در گلو شد خندید برنفسها

رَستن ازاین جهالت، گویا که آرزو شد

هر حرفِ حقِّ ما شد، محبوس در قفسها

بازار دزدی دین در شهرمان چه گرم اس

اینجا شریک دزد است سر دستهء عسسها

از کاروان عمرم تنها صداست باقی

آنهم صدای تلخی از جنبش جرسها

شاید اثرندارد، پند و نصیحتِ ما

بر قلب سنگ و سختِ این گونه خار وخسها

درعرصه‌گاه تسلیم تکلیف "هیچ" همین بود

نوری به شب رساند،در راه پیش و پسها

....

ه ی چ

هُوْ

***

بیا شو معتکف در دل که تا یابی سرای او

انا الحق را شنو از حق به صوتِ دلربای او

درونِ قلبِ مجذوبان بوَد تصویری از خوبان

در این اسرارِ هیچستان بوَد ذکر خدای او

یکی سالک سپیده دم، چو یک قطره چشید از یم

رضای حق شدش همدم،چوکعبه شد سرای او

تو ای خواهانِ رازِ جان، بشوهمرازِ دل با او

که تا جانِ جهان بینی، سمای کبریای او

بدا ن فیضی ست در نظمم که حق داد از سما بر من

از این گفتار، فیضی بَر ،زفیضِ پُر بهای او...

هُوْ

نبُوَد محرمِ ما هر که بیانی دارد

ای بسا جام که اسرار جهانی دارد

هر که دیدی به لبَش جام بخواری منگر

همچو لاله به دلش داغ نهانی دارد

هر که شد شیفتۀ سرو قدی لاله رخی

نه چو زاهد که بسالوس فغانی دارد

این حدیثم چه خوش آمد که نگاری میگفت

باری آن بت به پرستید که جانی دارد

داغ رندان قلندر دلِ لب، خاموشم

هر بیانی بکند کشف و عیانی دارد...

حق

هُوْ

...

ما زِ حق خواهیم توفیقِ عَمَل

مطلبِ ما هست علمِ بی عمل...

این چنین فرمود آن صدر اجل(ص)

از برای عالمانِ بی عمل

که به علم ودانش و فرهنگ و رای

خویش را بر خلق کرده پیشوای

علم دارند و عمل در کار نیست

جز من و ما اندرین بازار نیست!!

گفت علمِ بی عمل جانِ پدر

هست مانند سحابِ بی مطر

ابرِ بی باران بُود علم ای عمو

گر عمل نبوَد در او بی گفتگو

علم نزدِ بی عمل ای باحضور

چون چراغی باشد اندر نزدِ کور

از عمل در علم کردن عاری است

همّ و غمش صرف "دکانداریَست"

علم را تحصیل کردی ای همام

بهرِ جلبِ نفعِ خود در صبح و شام

هم به اسم شرع دکان کرده باز

هست کالایش غرورو کبر و آز...

با غرور عُجب و تزویر و ریا

می خورد مالِ یتیم و بی نوا

علم نبوَد گر عمل را کار ساز

جهل از آن علم می دارد امتیاز

علم را حاصل عمل شد ای خبیر

ورنه باشد در مثل همچون حمیر

که به پُشتش حمل سازی بار را

رو بخوان تو بحمل الاسفار را

گر به حملِ علم انسان با فر است

پس یقیین "خر" از همه عالم تر است

چونکه خر گردید حمال کتاب

عالمش نتوان شمردن ای جناب

گر چه بارش جمگی قرآن بُود

خر، خر است و عاقبت حیوان بُود

پس بُود معلوم علمِ بی عمل

جهل و شهوت را بُود نعم البدل

عالِمی کو علم را باشد کفیل

عالَمی را باید او گردد کفیل...

گمرهان را جملگی آرَد به راه

ره نماید جمله را سوی اله

عالمی گر در عمل شایسته است

دست و دل از حُب دنیا شسته است

نِی طمع در مالِ مردم دارد او

نِی به دل تخم حسد می کارد او

نِی فروشد سرکه نِی باشد عبوس

نِی تمنا دارد از کس دست بوس

نیست زین ره با کسی دعوای او

تا به پا خیزند پیشِ پای او

نِی نماید بر کسی تکلیفِ شاق

که دهی باید زنِ خود را طلاق

زان او ملعونه است و بی حیا

باید اورا زود بنمایی رها

چون که آن رارها کرد و ویله

خود به تزویج آردش بی فاصله

مطلبِ ما هست علمِ بی عمل

نِی برای عالمانِ بی بدل

عالمی کاندر عمل شایسته است 

از دو عالم باخدا دل بسته است

بندهء آن عالمم ای جانِ من 

که عمل دارد به علمِ خویشتن

عالمی را بنده ام بی شک و ریب

که بُود رفتار او بی نقص و عیب

بهرِ علم عالمانِ بی عمل

حرف پیشین بُد مرا ضرب المثل

گر چه دانم ای اخی از این کلام

خاطرت افسرده گشت و تلخ کام

یا که خُلقت از بیانم تنگ شد

باطنت با ما یقیین در جنگ شد

صبر بنما جانِ من تندی مکن

بهرِ جرح علم نبوَد این سخُن

قصدم آن عالِم بُود کز جاهلی

می نماید در عمل او کاهلی

در عمل هر دم تجاهل می کند

هم در افعالش تغافل می کند

علم و افعالش همه اقوالی است

لیکن از اعمال دستش خالی است

می نماید ادعای اعلمی

در عمل خود را نماید اعجمی

پس بجا فرمود پیرِ رهنما

شمسِ ما اسرار را از بهرِ ما

بد گوهر را علم فن آموختن

دادنِ تیغ است دستِ راهزن

تیغ دادن بر کفِ زنگیِ مست

بِه که افتد علم را جاهل به دست

علم عالم بی عمل ای مقتدا

نیست کمتر از غنای اغنیا

بی عمل علم غنای بی کرَم

هردو یکسانند با هم لا جرَم .

...

ادامه خواهد داشت...

چونکه آمد در میان حرف "غنی"

شمه ای گویم زِوصفِ آن دنی...

نه هر که ریش دارد و عبا در بر

رموزِ آیه قرآن چو گوهری داند

هزار نکته باریکتر ز مو اینجاست

نه هر که مسئله گفت سروری داند

نه هرکه خرقه سلمان به تن کرد و برفت

ز اهلِ بیت شد و رهبری داند...

ه ی چ