Embedded Files
Nid yw pob unigolyn yn ddigon ffodus i fyw bywyd heb unrhyw effeithiau negyddol ar ei iechyd a'i lesiant.
Gellir rheoli'r rhan fwyaf o fathau o salwch a gellir eu trin neu hyd yn oed eu gwella. Drwy ddefnyddio'r mesurau cywir gall rhai afiechydon gael eu hatal yn gyfan gwbl drwy:
gyfrifoldeb personol a gwneud y dewisiadau cywir o ran ffordd o fyw
sgrinio
imiwneiddio
defnyddio gwasanaethau iechyd
dilyn canllawiau'r Llywodraeth
mentrau gan y Llywodraeth
Cyfrifoldeb personol
Tasg - Nodwch yn eich lyfrau
Dylai pobl gael eu hannog i fod yn gyfrifol am eu hiechyd eu hunain. Gan ddefnyddio'r cliwiau delweddol isod, pa ddewisiadau o ran ffordd o fyw a gofal iechyd y dylent gael eu hannog i'w gwneud?
Mae cyfrifoldeb personol yn allweddol i iechyd a llesiant da. Mae angen i unigolion fod yn gyfrifol am eu hiechyd eu hunain a dylent gael help i feithrin y wybodaeth a'r sgiliau er mwyn gwneud y newidiadau angenrheidiol i wella eu hiechyd eu hunain.
Dylent fod yn ymwybodol o ddewisiadau ffordd o fyw a chael eu hannog i wneud rhai cadarnhaol, fel peidio â smygu, cynnal y pwysau cywir, yfed alcohol o fewn y terfynau a argymhellir, bwyta deiet cytbwys a gwneud ymarfer corff yn rheolaidd.
Mae angen i unigolion hefyd fod yn gyfrifol am fynd i weld eu meddyg teulu i gael archwiliadau pan fyddant yn teimlo'n sâl, dilyn cyngor iechyd, mynd i sesiynau sgrinio a chael yr imiwneiddiadau angenrheidiol.
Drwy gymryd cyfrifoldeb am eu hiechyd eu hunain, mae unigolion yn llai tebygol o fod yn sâl.
Imiwneiddio
Gelwir imiwneiddiadau hefyd yn frechiadau.
Mae imiwneiddiadau yn diogelu rhywun rhag clefydau. Nes bod rhywun wedi cael ei imiwneiddio mae risg y bydd yn cael haint o'r clefydau nad yw wedi cael ei imiwneiddio yn eu herbyn.
Pan fyddant wedi cael pob imiwneiddiad, bydd eu cyrff yn gallu ymladd y clefyd. Bydd gan rai unigolion imiwnedd naturiol i rai clefydau ac ni fydd angen iddynt gael rhagor o imiwneiddiadau.
Yng Nghymru, mae'r imiwneiddiadau yn cael eu rhoi ar adegau gwahanol yn ystod cylch bywyd unigolyn. Amserlen imiwneiddio yw'r term ar gyfer hyn. Bydd y rhan fwyaf o'r imiwneiddiadau sydd eu hangen yn digwydd yn ystod plentyndod.
Mae imiwneiddiadau hefyd yn cael eu cynnig i bobl pan fyddant yn teithio dramor i leoliadau risg uchel ledled y byd. Gall hyn gynnwys gwledydd yn Asia, De America ac Affrica.
http://www.wales.nhs.uk/sitesplus/888/page/59487
Tasg - Atebwch yn eich lyfrau
Mae Dafydd ac Emma newydd gael eu babi cyntaf o'r enw Louie. Dydyn nhw ddim yn siŵr am yr imiwneiddiadau y bydd eu hangen ar Louie.
Gan ddefnyddio'r rhyngrwyd, gwnewch waith ymchwil i weld pa imiwneiddiadau fydd eu hangen ar Louie o nawr nes ei fod yn 4 oed.
Pan fydd yn ddeufis oed?
Pan fydd yn dri mis oed?
Pan fydd yn bedwar mis oed?
Pan fydd rhwng 12 a 13 mis oed?
Pan fydd yn dair a phedwar mis oed (brechiadau cyn ysgol)?
Imiwneiddiadau yn ystod blaenlencyndod
Mae imiwneiddiadau hefyd yn cael eu rhoi yn ystod blaenlencyndod, er mwyn atal cyflyrau a all ddatblygu yn ddiweddarach mewn bywyd. Mae hyn yn cynnwys:
Y brechlyn HPV, sydd i ferched yn unig ac sy'n diogelu rhag canser ceg y groth.
Brechiadau atgyfnerthu ar gyfer difftheria, tetanws a pholio
Brechiad Meningococol.
Eraill sy'n cyfrannu at hybu iechyd
Mae nifer o weithwyr yn gallu cyfrannu at hybu iechyd yn ystod eu tasgau bob dydd ond nid eu gwaith pennaf yw gwneud hynny.
Sawl math o weithiwr y gallwch chi feddwl amdanynt a all gyfrannu at hybu iechyd unigolion fel rhan o'u gwaith?
Sut gall y gweithwyr gyfrannu at hybu iechyd wrth gyflawni eu tasgau bob dydd?
Swyddogion Cyswllt Cymunedol: Maent yn gweithio yn y gymuned i wella'r amgylchedd ac mae eu rôl yn cynnwys siarad â chymunedau lleol am berygl llifogydd a sut y gellir eu rheoli a chodi ymwybyddiaeth o broblemau yn y gymuned.
Swyddogion yr Heddlu: Mae'r heddlu yn diogelu pobl rhag troseddau. Maent hefyd yn helpu i atal y defnydd o gyffuriau ac yfed yn ormodol. Hefyd, maent yn helpu i gadw'r ffyrdd yn ddiogel ac atal damweiniau.
Athrawon a darlithwyr: Maent yn annog agweddau cadarnhaol a byw yn iach ac yn rhoi cyngor ar lesiant cyffredinol. Gallant gynnal gweithgareddau ystafell ddosbarth i hybu iechyd, fel prosiectau ar ddeiet, a hwyluso addysg gorfforol.
Canllawiau'r Llywodraeth
Canllaw Bwyta’n Dda
Caiff Canllawiau'r Llywodraeth eu cynllunio i hybu iechyd a llesiant unigolion mewn perthynas â: deiet, clefydau a drosglwyddir yn rhywiol, camddefnyddio alcohol a sylweddau, ysmygu, byw'n iach.
Adnodd polisi yw'r Canllaw Bwyta'n Dda sy'n cael ei ddefnyddio i ddiffinio argymhellion y Llywodraeth ar fwyta'n iach a chael deiet cytbwys. Mae'n dangos y mathau gwahanol o fwyd y mae angen i ni eu bwyta, ac ym mha gyfrannau, er mwyn cael deiet cytbwys ac iach.
https://www.nhs.uk/live-well/eat-well/the-eatwell-guide/
Drink aware
Mae gan y Llywodraeth ganllawiau hefyd ar uchafswm yr alcohol y dylem fod yn ei yfed bob dydd. Canllaw Prif Swyddog Meddygol y DU i ddynion a merched yw na ddylent yfed mwy nag 14 o unedau yr wythnos, er mwyn cadw'r risgiau i iechyd o ganlyniad i yfed alcohol yn isel.
I gael rhagor o wybodaeth, cliciwch ar y ddolen isod.
https://www.drinkaware.co.uk/
Ymarfer corff
Argymhellir y dylai pobl wneud ymarfer corff yn rheolaidd er mwyn lleihau'r risg o rai mathau penodol o salwch. Mae gweithgarwch corfforol yn golygu eich bod yn defnyddio mwy o egni na phan fyddwch yn gorffwys. Mae gan Lywodraeth Cymru ganllawiau ar gyfer grwpiau amrywiol o bobl.
Cliciwch ar y ddolen isod i gael taflenni ffeithiau am faint o ymarfer corff y dylech ei wneud er mwyn cadw'n iach.
https://gweddill.gov.wales/topics/health/improvement/physical/?lang=cy
Camddefnyddio sylweddau
Mae gan Lywodraeth Cymru nifer o fesurau i leihau'r risg o niwed o ganlyniad i gamddefnyddio sylweddau. Mae ganddi strategaeth 10 mlynedd o'r enw 'Gweithio Gyda'n Gilydd i Leihau Niwed' sydd wedi cael ei rhoi ar waith a'i nod yw lleihau'r risg o broblemau sy'n gysylltiedig ag alcohol a chamddefnyddio cyffuriau. Mae llinell gymorth cyffuriau ac alcohol 24 awr hefyd o'r enw Dan 24/7 ar gael i helpu'r rhai sydd mewn angen.
I gael rhagor o wybodaeth, cliciwch ar y ddolen isod.
https://gweddill.gov.wales/topics/people-and-communities/communities/safety/substancemisuse/?lang=cy
Ysmygu
Ysmygu yw'r achos mwyaf o farwolaeth yng Nghymru y gallwch ei atal. Mae gan y Llywodraeth lawer o strategaethau yng Nghymru sy'n ceisio helpu pobl i roi'r gorau i ysmygu a'u hatal rhag dechrau ysmygu yn y lle cyntaf.
Mae 'Helpa Fi i Stopio' yn wasanaeth dwyieithog gan y Llywodraeth i bobl yng Nghymru sydd am roi'r gorau i ysmygu. Gallwch fanteisio ar y gwasanaeth drwy atgyfeirio eich hun neu drwy atgyfeiriad proffesiynol.
I gael rhagor o wybodaeth, cliciwch ar y ddolen isod:
http://www.wales.nhs.uk/pynciauiechyd/fforddofyw/ysmygu
Mentrau gan y Llywodraeth
Dechrau'n Deg
Mae'r rhaglen 'Dechrau'n Deg' i deuluoedd â phlant o dan 4 oed sy'n byw mewn ardaloedd difreintiedig o Gymru, gyda'r nod o fynd i'r afael â thlodi.
Mae gan y Rhaglen 'Dechrau'n Deg' bedair elfen allweddol. Yr elfennau hyn yw:
gofal plant rhan amser
gwasanaeth ymwelydd iechyd gwell
rhaglenni rhianta
cymorth gyda lleferydd, iaith a chyfathrebu.
I gael rhagor o wybodaeth, cliciwch ar y ddolen isod
https://gweddill.gov.wales/topics/people-and-communities/people/children-and-young-people/parenting-support-guidance/help/flyingstart/?lang=cy
Cynnig Rhagweithiol
Mae'r 'Cynnig Rhagweithiol' yn fenter sydd wedi ei hanelu at ddarparwyr gofal a defnyddwyr gwasanaethau gofal. Rhaid i ddarparwyr gofal gynnig a darparu gwasanaethau gofal yn Gymraeg i'r un safon â gwasanaethau gofal Saesneg. Mae hyn er mwyn hwyluso'r broses o gael gafael ar y gwasanaethau hyn.
I gael rhagor o wybodaeth, cliciwch ar y ddolen isod
https://gofalcymdeithasol.cymru/cms_assets/file-uploads/Mwy-na-geiriau-Gwasanaethau-Cymdeithasol-a-Gofal-Cymdeithasol-info-pack.pdf
Page updated
Google Sites
Report abuse