EDUKIAK
DBHKO 4. MAILAKO EDUKIAK
DBHKO 4. MAILAKO EDUKIAK
1. EDUKI KOMUNAK
- Informazioa identifikatzea, lortzea, gordetzea eta berreskuratzea.
- Ideiak sortu, gauzatu eta adieraztea.
- Ideiak, zereginak eta proiektuak planifikatzea, eta haien bideragarritasuna aztertzea.
- Egindako plangintza betetzea eta, beharrezkoa baldin bada, hura doitzea.
- Plangintzaren eta egindako lanen ebaluazioa egitea eta hobekuntza-proposamenak lantzea.
- Harremanak eta komunikazioa lantzea (enpatia eta asertibitatea).
- Taldean ikasteko lanetan laguntzea eta elkarlanean aritzea.
- Giza eskubideak eta gizarteko konbentzioak errespetatzea.
- Norberaren gorputza erregulatzea.
- Norberaren emozioak erregulatzea.
- Norberaren alderdi kognitiboa erregulatzea.
- Norberaren komunikazioa erregulatzea (hitzezkoa, hitzik gabekoa eta digitala).
- Norberaren jokabide morala erregulatzea.
- Norberaren motibazioa eta gogo-indarra erregulatzea.
2. AHOZKO KOMUNIKAZIOA
- Ahozko testuak planifikatzea, hainbat iturritan haiei buruzko informazioa bilatzea, testu bihurtzea eta berrikustea, modu autonomoan, batik bat denetariko ikuspuntuak erakusten dituzten testuak, lehenbizi komunikazio-egoeraren ezaugarriak identifikatuta.
- Ahozko harremanen arauak modu autonomoan eta eraginkorrean erabiltzea: hitz egiteko txandak, gaiari eustea, inoren iritzia aintzat hartzea, kortesiazko arauak...
- Ikus-entzunezkoak eta IKTak erabiltzea modu autonomoan eta kritikoan, haien bidez ahozko testuak hobeto ulertzeko eta sortzeko.
- Ahozko erabilerak hobetze aldera, autoebaluazio- nahiz koebaluazio-estrategiak modu autonomoan erabiltzea.
- Ahozko testuak ulertzeko eta sortzeko estrategiak modu autonomoan erabiltzea.
- Ahozko komunikazioaren ezaugarriak eta elementu adierazkor bereziak, hitzezko eta ez-hitzezko elementuak.
- Solaskideen hizkuntza-erabilerak eta iritziak errespetatzea.
3. IDATZIZKO KOMUNIKAZIOA
- Hainbat euskarritan dauden idatzizko testuak ulertzea eta interpretatzea, hedabideen, lan-munduaren eta ikaskuntzaren arlokoak, batik bat azalpen-testuak eta argudio-testuak.
- Teknika eta tresna digitalak modu autonomoan erabiltzea, idatzizko testuak ulertu, sortu, zuzendu eta zabaltzeko.
- Idatzizko testuak hobetze aldera, autoebaluazio- nahiz koebaluazio-estrategiak modu autonomoan eta eraginkorrean erabiltzea.
- Idatzizko testua menderatzeak eskolako bizitzan parte hartzeko, gizartean txertatzeko eta iritziak emateko duen garrantziaz ohartzea.
- Idatzizko testuen edukiari buruzko jarrera kritikoa eta gogoetatsua.
4. LITERATURA-HEZKUNTZA
- XX. mendearen erdira arte. Olerkia: Aitzol, Lauaxeta, Lizardi, Orixe...
- Testu poetikoak eta bertsoak iruzkinak eginez irakurri, entzun eta errezitatzea, egileen artean eta literatura-aldien artean errepikatzen diren gaiak konparatzea, eta elementu sinbolikoak eta baliabide erretorikoak nahiz metrikoak balioestea.
- Literatura-testua aztertzeko eta interpretatzeko estrategiak eta teknikak erabiltzea, irakurri aurretik, bitartean eta ondoren.
- Ikasturtean zehar landutako Euskal Literaturaren eta Espainiar Literaturaren obra, idazle eta mugimendu nagusiak identifikatzea.
- Literatura-testuak modu kritikoan konparatzea hainbat ikuspuntutatik: testuingurua, mugimenduak, generoak, gaien trataera...
- Lagunduta aztertu eta planifikatu ondoren, ahozko nahiz idatzizko literatura-testuen iruzkin kritikoak eta argudiatuak egitea.
- Informazio-teknologiak ganoraz erabiltzea, literatura-asmoko ahozko, idatzizko nahiz ikus-entzunezko testuak sortzeko eta zabaltzeko.
- Denetariko informazio-iturriak modu autonomoan kontsultatzea eta kritikoki hautatzea lanak egiteko, eta iturri horiek egoki aipatzea, emakumezkoen obrak eta ekarpenak agerian jarriz.
- Gero eta autonomia handiagoz irakurtzea, literatura gozamen-iturritzat hartzea, baita beste errealitate, kultura eta mundu batzuk ezagutzeko bidetzat ere.
- Bat-batekoa: metrika eta baliabideak (doinua, neurria eta errima).
- Hitzezkoak ez diren baliabideak: kantatzeko era, etenaldiak, intonazioa, doinuaren balio espresiboa, gorputz- adierazpideak...
- Baliabide poetiko eta erretorikoak: konparazioa, metafora, ironia...
5. HIZKUNTZARI ETA HAREN ERABILEREI BURUZKO GOGOETA
- Ahozko nahiz idatzizko komunikazioko elementu garrantzitsuak identifikatzea eta ganoraz erabiltzea, batez ere erregistroa, hitzik gabeko hizkuntza, ortotipografia...
- Ahozko nahiz idatzizko testuetan igorlearen inplikazioa erakusteko baliabideak identifikatzea, haien ezaugarriak ematea eta gogoeta eginez erabiltzea: deixi pertsonala eta soziala, modalizazio-prozedurak...
- Mezua hartzailearentzat ulergarri egiteko azalpen-prozedurak identifikatzea, haien ezaugarriak ematea eta gogoeta eginez erabiltzea.
- Testu motak antolatzeko egiturak ezagutzea eta ganoraz erabiltzea.
- Komunikazio-egoerarekin lotutako hizkuntza-markak: deixia, azalpen-prozedurak eta modalizazio-prozedurak.
- Hitzen arteko harreman semantikoa, aldaketa semantikoa...
- Euskararen berezko fonemak, aldaketa fonetikoak hitzean eta ahozkoan, diptongoa, intonazioa...
- Esaldien erritmoa, esaldien intonazioa eta azentua.
- Hitzik gabeko komunikazioa: keinuak, aurpegia, gorputza...
6. HIZKUNTZAREN ALDERDI SOZIALA
- Bigarren Euskal Pizkundea. Euskaltzaleak taldea.
- Emakumeak euskalgintzan: hezkuntza, literatura, kazetaritza, politika...
- Munduko eta EAEko eleaniztasuna nahiz kultura-aniztasuna behatzea eta identifikatzea.
- Eleaniztasunari laguntzen dioten ohitura pertsonalak eta kolektiboak behatzea eta aztertzea.
- Hizkuntzei eta hiztunei buruzko estereotipoak eta aurreiritziak behatzea eta ezagutzea.
- Euskarak nahiz gaztelaniak izandako jatorri eta bilakaera orokorraren alderdirik aipagarrienak.
- Norberaren euskalkia eta gainerako euskalkiak hizkuntza aberasteko bidetzat hartzea.
- Hizkuntza-aniztasuna kultura-altxor positibotzat hartzea.