Onderzoek OV Houten

Het rapport Onderzoek OV Houten presenteert de resultaten van een onderzoek naar het openbaar vervoer (OV) in de gemeente Houten, uitgevoerd door Blue Field Agency in opdracht van de gemeente. Het vergelijkt de bevindingen van 2024 met een vergelijkbaar onderzoek uit 2022, rekening houdend met de invloed van de coronapandemie en recente verbeteringen in de OV-dienstverlening. De enquête, ingevuld door 575 leden van het Burgerpanel, peilt de bekendheid, het gebruik en de tevredenheid van inwoners (18+) met bus, trein en aanvullende diensten zoals U-flex, AutoMaatje en Elektrokarren. Het rapport identificeert knelpunten en suggesties voor verbetering, met speciale aandacht voor de bereikbaarheid van verschillende bestemmingen en verschillen tussen diverse demografische groepen. 

Achtergrond en Doel van het Onderzoek De gemeente Houten heeft in december 2024 een onderzoek uitgevoerd onder haar inwoners van 18 jaar en ouder om inzicht te krijgen in de bekendheid, het gebruik en de tevredenheid met het openbaar vervoer (OV) in Houten. Dit onderzoek is een herhaling van een vergelijkbare studie uit 2022, waarbij de invloed van opgeheven coronamaatregelen en verbeteringen in de dienstverlening (zoals uitgebreide buslijnen 47 en 48, en de terugkeer van de nachtbus Utrecht-Houten) worden geëvalueerd. De resultaten zullen worden gebruikt voor nieuw OV-beleid.

Methodologie Voor het onderzoek zijn 1.336 leden van het Burgerpanel uitgenodigd voor een online enquête, waarvan 575 (43%) hebben deelgenomen tussen 30 december 2024 en 12 januari 2025. De resultaten zijn gewogen naar leeftijd, wijk en geslacht om representatief te zijn voor de Houtense bevolking van 18 jaar en ouder. Middelbare scholieren zijn niet meegenomen in dit onderzoek.

Belangrijkste Bevindingen

1. Gebruik en Afhankelijkheid van OV

   • Toegenomen Gebruik: Ruim negen op de tien Houtenaren reisden het afgelopen jaar soms met het OV, een stijging ten opzichte van 2022. Acht op de tien maakten er de laatste maand gebruik van, ook een toename, mogelijk corona-gerelateerd. De gebruiksfrequentie is ook gestegen: de helft reisde minimaal drie keer de afgelopen maand, vergeleken met een derde in 2022.

   • Afhankelijkheid: Ongeveer één op de vijf inwoners is afhankelijk van het OV. Dit geldt vooral voor inwoners zonder auto (83% van hen is (zeer) afhankelijk), jongere inwoners (jonger dan 45 jaar), alleenstaanden en niet-werkende (maar ook niet-gepensioneerde) inwoners.

   • Reisdoelen: Het OV wordt voornamelijk gebruikt voor recreatieve doeleinden (59%), gevolgd door woon-werkverkeer (47%), winkelen (43%) en familie-/vriendenbezoek (33%). Inwoners zonder auto gebruiken het OV voor een breder scala aan doeleinden.

2. Treinvervoer

   • Meest Gebruikt: De trein is veruit het meest gebruikte openbaar vervoersmiddel; 99% van de OV-reizigers gebruikte de trein het afgelopen jaar.

   • Tevredenheid Houten-Utrecht: Acht op de tien inwoners vinden Utrecht Stad (heel) goed bereikbaar met het OV vanuit Houten.

   • Verbeterpunten Bereikbaarheid: De bereikbaarheid van omliggende plaatsen zoals IJsselstein, Bunnik, Zeist en Vianen, en de verbinding naar Nieuwegein en het St. Antonius ziekenhuis, wordt als onvoldoende ervaren.

3. Busvervoer

   • Gebruik: Eén op de zeven inwoners (15%) maakte het afgelopen jaar gebruik van de bus. De bus wordt vooral gebruikt om naar Nieuwegein/Maarssen (57%) en Driebergen-Zeist (40%) te reizen, gevolgd door Utrecht (34%).

   • Toegang tot Haltes: Drie op de vier busreizigers gaan lopend naar de bushalte, en bijna de helft gebruikt de fiets. De helft van de inwoners vindt de afstand tot de bushalte precies goed, maar voor een kwart is de afstand te groot.

   • Tevredenheid en Verbeterpunten:

     • Toegankelijkheid: Busreizigers vinden de bushalte toegankelijker dan in 2022, hoewel er feitelijk nog verbeteringen in de infrastructuur moeten plaatsvinden in 2025.

     • Dienstregeling en Bestemmingen: Busreizigers zijn verdeeld in tevredenheid over dienstregelingstijden en het aantal bestemmingen. De grootste verbeterkans ligt bij de dienstregelingstijden van de bus in Houten, waarbij één op de zes busreizigers aangeeft dat bustijden niet goed aansluiten op ander OV.

     • Betaalbaarheid: Zeven op de tien busreizigers vinden de bus betaalbaar.

4. Aanvullend OV (U-flex, AutoMaatje, Elektrokarren)

   • U-flex:

     • Bekendheid en Gebruik: De bekendheid met U-flex (flexibele OV-service op bestelling) is gestegen naar bijna de helft van de inwoners, maar het gebruik blijft laag (2%).

     • Groeipotentieel: Een kwart van de inwoners die U-flex nog niet kenden, zou overwegen er gebruik van te maken.

     • Belemmeringen: De ritprijs van €2,70 is betaalbaar voor vrijwel iedereen. Het vooraf moeten reserveren wordt echter als hinderlijk ervaren door een groeiend deel van de inwoners, vooral OV-afhankelijken en recente busreizigers.

     • Meer Haltes: Ruim één op de vijf inwoners (22%) zou U-flex vaker gebruiken als er meer haltes in de wijk zouden liggen in plaats van op de Rondweg. Vooral in Zuidwest is hier interesse voor.

     • Promotie: Er is behoefte aan bredere communicatie over U-flex en verbetering van de online reserveringsmogelijkheden. Tips voor verbetering omvatten nabijheid van haltes, betrouwbaarheid, flexibiliteit (geen reservering) en betaalbaarheid.

   • AutoMaatje:

     • Bekendheid en Gebruik: Ruim vier op de tien inwoners kennen AutoMaatje (vrijwilligers vervoeren minder-mobiele plaatsgenoten), maar slechts 1% heeft er gebruik van gemaakt.

     • Doelgroep: Weinig interesse onder niet-gebruikers omdat zij niet tot de doelgroep behoren of eigen vervoer hebben.

     • Vrijwilligers: Acht op de tien hebben geen interesse om als vrijwilliger deel te nemen, hoewel 1% wel openstaat.

   • Elektrokarren:

     • Bekendheid en Gebruik: De bekendheid met Elektrokarren (kleinschalig vervoer voor senioren en mindervaliden binnen de Rondweg) is met 80% het hoogst van de aanvullende diensten, een toename sinds 2022. Het gebruik is echter laag (3%).

     • Vrijwillige Chauffeurs: De meerderheid (53%) maakt het niet uit of de chauffeur een vrijwilliger of betaalde kracht is, zolang deze maar veilig en vriendelijk rijdt. Sommigen vinden betaald werk logischer en eerlijker.

5. Belemmeringen en Gewenste Verbeteringen voor OV-gebruik

   • Belangrijkste Redenen voor Laag Gebruik: De voornaamste redenen om het OV niet vaak te gebruiken zijn de voorkeur voor de auto (64%) of de fiets (54%). Lange reistijd, drukte en kosten worden ook genoemd als belemmeringen.

   • Stimulans voor Meer Gebruik: Zes op de tien inwoners zouden vaker van het OV gebruik maken als het op één of meer punten verbeterd zou worden. De belangrijkste verbeterpunten zijn:

     • Meer rechtstreekse bestemmingen/snellere verbindingen (27%).

     • Goedkoper (26%).

     • Ruimere diensttijden (’s avonds en in het weekend) (23%).

     • Hogere frequentie (21%).

   • Geen Verbeterpunten: Drie op de tien inwoners kunnen geen verbeterpunt noemen, omdat zij de auto of fiets verkiezen vanwege snelheid, flexibiliteit en lagere kosten.

Verschillen tussen Doelgroepen

• Leeftijd:

  • Jonger dan 45 jaar: Hoger OV-gebruik, vaker afhankelijk van OV (minder autobezit), en meer open voor verbeteringen zoals meer rechtstreekse verbindingen, lagere kosten, ruimere diensttijden en hogere frequentie.

  • 65 jaar en ouder: Minder afhankelijk van OV (90% heeft minimaal één auto), maken minder gebruik van OV en staan minder open voor veranderingen. Wel zijn zij vaker bekend met AutoMaatje en tonen ze meer interesse in Elektrokarren. De vergrijzing kan leiden tot een toenemende vraag naar aangepast en flexibel vervoer.

• Geslacht:

  • Vrouwen: Vaker afhankelijk van OV, gebruiken de bus vaker, en zijn bekender met U-flex. Ze zijn minder tevreden over busbestemmingen en dienstregelingstijden, maar staan meer open voor U-flex met haltes in de wijk.

  • Mannen: Geven vaker de voorkeur aan de auto.

• Wijk:

  • Zuidwest en Noordoost: Hoger treingebruik.

  • Noordoost en Zuidoost: Inwoners zijn relatief minder tevreden over het aantal busbestemmingen.

  • Noordwest: Relatief onbekend met U-flex.

  • Noordoost, Noordwest, Zuidwest: Geven vaker aan meer OV te gebruiken als het goedkoper is.

  • Zuidwest: Relatief minder bekend met AutoMaatje en Elektrokarren.

Aandachtspunten en Aanbevelingen Het rapport benadrukt dat het OV-gebruik verder gestimuleerd kan worden door beter aan te sluiten op de wensen van reizigers. Dit omvat de behoefte aan:

• Snellere en meer rechtstreekse verbindingen, vooral voor busvervoer.

• Beperken van afstand tot bushaltes, mogelijk door nieuwe haltes toe te voegen, met name voor U-flex in de wijken.

• Vergroten van bekendheid en toegankelijkheid van U-flex, met aandacht voor de online reserveringservaring.

• Gerichte communicatie over aanvullend vervoer (AutoMaatje en Elektrokarren), met name voor de doelgroep van ouderen en minder mobiele personen.

• Overwegen van (kortings)acties om het OV-gebruik te stimuleren en nieuwe reizigers te binden.

• Communicatie over het gebruik van vrijwilligers voor de Elektrokar, om te verklaren waarom hiervoor gekozen wordt.

Inwoners noemen verder wensen zoals beter OV richting De Uithof/USP en andere omliggende gemeenten, en verbetering van de fietsvoorzieningen rondom stations.