Honden

Honden.

Het trainen van honden voor speurwerk: een introductie

Mijn taak is het coachen en begeleiden van hondenbezitters, waarbij ik richting geef aan het stimuleren en lezen van de hond door middel van het gebruik van "de spiegel".

Vaak wordt mij gevraagd: Kunnen alleen jachthonden dit leren? Het antwoord is: zeker niet! In de kern ga ik ervan uit dat elke hond afstamt van de wolf, die ook vandaag de dag nog in zijn wilde oervorm te bewonderen is, zelfs in Nederland.

Wolven jagen hun prooi op door gebruik te maken van hun uitzonderlijke reukvermogen. Dit instinct is bij onze huishonden intact gebleven, hoewel zij niet langer afhankelijk zijn van speurtochten om hun eten te verzamelen. Tegenwoordig staat hun uitgebalanceerde maaltijd dagelijks klaar, afgestemd op hun behoeften om overgewicht te voorkomen en ze in goede conditie te houden.

Wat wél is gebleven, is hun behoefte om hun reukvermogen te gebruiken. Dit is een aangeboren talent dat essentieel is geweest voor het overleven van de soort. Voor een hond is er niets leukers dan zijn neus achterna te gaan. Wanneer we dit talent geconditioneerd trainen, kunnen we het benutten om bijvoorbeeld verwond wild op te sporen. Tegelijkertijd wordt hiermee ook de geest van de hond gestimuleerd.

Iedere hond kan het leren

In essentie kan iedere hond leren sporen na te zoeken, en vrijwel iedere hond vindt het leuk. Hoewel niet iedere combinatie het niveau zal bereiken om dit in de praktijk toe te passen, kan iedereen plezier beleven aan zweetwerk. Het plezier van samenwerken met je hond in de natuur staat hierbij voorop, vaak op plekken waar je normaal niet komt.

Het is waar dat honden uit jachtlijnen deze vaardigheden vaak sneller oppikken dan andere honden, maar dat doet niets af aan het plezier dat elke hond en eigenaar aan deze activiteit kunnen beleven. Bovendien draagt het trainen van een hond niet alleen bij aan zijn mentale uitdaging, maar ook aan de band met zijn eigenaar. De jacht blijft een bijzondere ervaring voor een hond.

Groepen en indeling van honden

Honden worden op verschillende manieren ingedeeld. Zo maakt de Fédération Cynologique Internationale (FCI) onderscheid tussen tien rasgroepen:

1. Herdershonden en Veedrijvers

2. Pinschers, Schnauzers, Molossers en Zwitserse Sennenhonden

3. Terriërs

4. Dashonden

5. Spitsen en Oertypes

6. Lopende honden, Zweethonden en verwante rassen

7. Staande honden

8. Retrievers, Waterhonden en Spaniëls

9. Gezelschapshonden

10. Windhonden

voor meer informatie op ras verwijs ik graag naar de site van de  Raad van Beheer.

Voor jachthonden wordt vaak een functionele indeling gebruikt op basis van hun gebruik in het veld:

• Staande honden (Rasgroep 7): Deze honden blijven stokstijf staan wanneer ze wild hebben gevonden. Voorbeelden: Setters, Pointers.

• Drijvende honden: Gebruikt om wild uit hun schuilplaats te drijven. Voorbeelden: Beagles, Grand Bleu de Gascogne.

• Zweethonden (Rasgroepen 6 en 4): Gespecialiseerd in het volgen van bloedsporen. Voorbeelden: Bloedhonden, Beierse Bergzweethonden.

• Aardhonden (Rasgroep 4): Sporen wild op dat zich in holen verschuilt. Voorbeelden: Dashonden, Terriërs.

• Apporteerhonden (Rasgroep 8): Halen geschoten wild op en brengen het naar de jager. Voorbeelden: Retrievers.

• Allrounders (Rasgroepen 7 en 8): Kunnen meerdere taken uitvoeren. Voorbeelden: Duitse Staander, Drentsche Patrijshond, Vizsla.

Gedrag en training

Elke jachthond is uniek en heeft zijn eigen manier van werken. Het is belangrijk om rekening te houden met de natuurlijke eigenschappen van het ras. Bijvoorbeeld:

• Retrievers willen vaak spontaan het veld innemen. Door ze goed te coachen en regelmatig te trainen met open sporen, leren ze op het spoor te blijven.

• Staande honden werken vaak met hun neus hoog in de wind en hebben een voorkeur voor ruim werken. Dit kan handig zijn als een spoor moeilijk te vinden is.

• Spaniëls worden traditioneel gebruikt om wild uit dekking te drijven. Helaas worden deze honden minder vaak ingezet in de moderne jacht.

• Lopende honden geven luid tijdens het volgen van een spoor. Vooral laagbenige rassen zijn zeer geschikt voor zweetwerk.

• Aardhonden werken zelfstandig en vertrouwen volledig op hun reukvermogen, wat hen zeer geschikt maakt voor nazoekwerk.

• Zweethonden zijn speciaal gefokt voor het volgen van zweetsporen, zoals de Hannoveraan en de Beierse Zweethond.

Het belang van training

Om topprestaties te leveren, is intensieve training en een goede conditie van zowel hond als geleider essentieel. Een goed team ontstaat niet binnen enkele maanden, maar door jarenlange training en samenwerking. Het proces van leren en groeien mag dan met vallen en opstaan gaan, maar zolang het met plezier gebeurt, is het voor iedereen steeds weer een waardevolle en gezonde activiteit.

De keuze van het ras: waar ga je voor?

De keuze van het hondenras is heel persoonlijk. Het is belangrijk om jezelf eerst goed af te vragen wat je precies verwacht van je hond. Werk je met kleinwild, grootwild, of allebei? Overweeg je om je aan te sluiten bij de zweethondenlijst en piketdiensten als vrijwilliger? Of werk je enkel met grootwild, zoals wilde zwijnen, roofwild, reeën, dam- en edelherten, of moeflons?

Het is geen toeval dat mensen die zich exclusief bezighouden met zweetwerk vaak twee honden van verschillende statuur hebben. Waarom? Kleinere honden, met hun grote uithoudingsvermogen en vaak nog grotere karakter, presteren uitstekend op wilde zwijnen en zijn eigenlijk geschikt voor vrijwel alle soorten wild. Hun uitdaging ligt vooral in situaties waarin een hetz (achtervolging) nodig is voordat een stuk wild kan worden gesteld. Dan kunnen hun korte pootjes soms een beperking zijn, vooral als snelheid nodig is om een ree of hert bij te houden. Hier hebben de grotere, gespecialiseerde honden een voordeel.

De grotere rassen zijn daarentegen in het nadeel bij wilde zwijnen. Een klap van een zwijn kan voor hen ernstige gevolgen hebben. De kleinere honden worden vaak simpelweg weggeslingerd, maar gaan meestal direct weer in actie. Ook het terrein speelt een rol bij je keuze. Bijvoorbeeld, de Beierse Bergzweethond is speciaal gefokt voor werk in de bergen, waar de Hannoveraan door zijn bouw minder wendbaar is.

Persoonlijke voorkeur en bewust kiezen

Ik heb zelf vele soorten rassen en types honden voorgejaagd, van allrounders tot specialisten, en heb daarbij mijn persoonlijke voorkeuren ontwikkeld. Toch zie ik ook succesvolle en leuke combinaties met honden die geen "specialisten" zijn.

Wil je je echter volledig richten op zweetwerk? Kies dan bewust voor een specialist die bij jou past. Realiseer je dat je een zweethond niet zomaar koopt; je kiest voor een ras dat zorgvuldig is gefokt en geselecteerd om specifiek werk te verrichten. Het succes van jouw hond hangt uiteindelijk af van de tijd en aandacht die jij erin steekt. Dat betekent veel oefenen, veel meters maken, en altijd aanwezig zijn.

Zweetwerk is een kunde zie het dan ook als een specialisatie.