Piazza Navona

Deze duif is volgens Dan Brown zijn Bernini Mysterie een heidens symbool voor een engel en zou naar de Engelenburcht wijzen. Voor zover wij, ondanks het feit dat de fontein in de steigers stond, hebben kunnen zien is dit echter niet het geval. Ook is deze duif met de olijftak het familiewapen van Paus Innocentius X.

De vier reuzen staan voor de vier op dat moment als grootste rivieren bekend staande rivieren. De Rio de la Plata, de Donau, de Ganges en de Nijl. De Rio de la Plata is een atletisch figuur dat op een berg munten zit. De berg munten staat voor de rijkdommen die op de bodem van deze rivier te vinden zijn. De Donau wordt afgebeeld met een snel renpaard, waarschijnlijk omdat hij in het begin redelijk snel stroomt. De Ganges wordt afgebeeld met een boomstam in zijn handen die hij als een soort van vaarboom gebruikt, dit is naar mijn mening omdat er langs de Ganges veel hout gekapt wordt en dat men de boomstammen dan in de rivier gooit om ze te vervoeren. Als laatste is er de Nijl, deze is gesluierd en zou een leeuw en een palmboom bij zich hebben, deze heb ik helaas niet kunnen vinden doordat er zoals eerder genoemd steigers voor stonden. De Nijl zou volgens de verhalen gesluierd zijn zodat ze niet naar de Sant’Agnese in Agone kon kijken. Volgens dezelfde verhalen zou de Rio de la Plata wegduiken van en met uitgestrekte arm naar deze kerk als verbeelding van Bernini’s angst dat de kerk in zou storten. Beide verhalen zouden blijk geven van de afgunst van Bernini naar de door zijn grote concurrent Borromini gebouwde kerk. Hoe mooi de verhalen ook zijn, ze kunnen niet kloppen. De belangrijkste reden hiervoor is dat men nog moest beginnen met de kerk ontwerpen toen de fontein al klaar was. De sluier van de Nijl is waarschijnlijk bedoeld om uit te beelden dat men niet wist waar haar oorsprong ligt. De vier rivieren staan ook voor de toen bekende continenten: de Rio de la Plata voor Amerika, de Donau voor Europa, de Ganges voor Azië en de Nijl voor Afrika.

Sant’Agnese in Agone

Volgens de overlevering is de Sant’Agnese in Agone gebouwd op de plaats van een bordeel. In dit bordeel zou de heilige Agnes tentoongesteld zijn, nadat zij geweigerd had om iets te beginnen met de zoon van een prefect. Hierom werd de prefect zo boos dat hij haar in een bordeel liet werpen en daar uit liet kleden. Toen ze naakt tentoon werd gesteld, groeide bij haar het haar zo snel, dat het haar kuisheid beschermde. Daarna werd zij op de brandstapel gegooid, maar de vlammen waaierden uit naar de toeschouwers en zij bleef ongedeerd. Na nog een paar van dit soort voorvallen heeft de prefect haar uiteindelijk maar met een zwaard laten onthoofden. Haar schedel is nog steeds te zien in de kerk. Voor deze kerk is door paus Innocentius X opdracht gegeven in 1652. De architecten Rainaldi, zowel vader als zoon, namen de opdracht aan, maar werden een jaar later door Borromini vervangen. Deze was tot 1657 bezig met deze kerk. Hij handhaafde het oorspronkelijke ontwerp, maar voegde de halfronde façade toe die de koepel beter moest laten uitkomen. Het beeld van Agnes op de gevel zou de Rio de la Plata op de fontein van net geruststellen dat de kerk inderdaad stabiel is.

Palazzo Pamphilj

In 1644 werd Giovanni Batista Pamphilj gekroond tot paus Innocentius X. Tijdens zijn bewind overstelpte hij zijn familie met rijkdommen, vooral zijn schoonzus Olymphia Maidalchini, voor wie hij dit liet bouwen. Dit is het eerste grote gebouw dat aan het Piazza Navona gebouwd is. Het is ontworpen door Rainaldi en heeft een hele galerij met werken van Borromini. Tegenwoordig is het de Braziliaanse ambassade. Op dit gebouw heeft waarschijnlijk het beeld Pasquino gestaan. Dit beeld heeft de middeleeuwen grotendeels doorgebracht als straatsteen, tot het in 1501 op een hoek werd gezet, dit was vlak bij de kraam van een kritische schoenlapper. In die tijd was vrijheid van meningsuiting niet de hoogste prioriteit van de regering, dus schreef deze schoenmaker zijn teksten op, en hing ze ’s nachts aan het beeld. Andere Romeinen volgden met spreuken en gedichten. Ondanks het feit dat de autoriteiten er straffen op zette, bleven mensen tot in de 19^e eeuw als uiting van volkscultuur, teksten aan het ‘sprekende beeld’ hangen. Na dit beeld volgden ook enkele andere beelden met satirische teksten. Pasquino heeft met redelijk wat andere beelden gesprekken gehouden over actuele onderwerpen. Tegenwoordig is het beeld met stickers waarop spreuken staan, beplakt, wat naar mijn mening behoorlijk afbreuk doet aan het beeld.

Fontana del Moro

De tweede fontein die ik behandel is de Fontana del Moro oftewel de fontein van de Moor, deze staat voor het Palazzo Pamphilj. De originele fontein werd i 1576 gebouwd, deze was ontworpen door Giacomo della Porta. Dat waren een zeeschelp en twee dolfijnen. Later zijn de meeste beelden vervangen in opdracht van paus Innocentius X, hij liet Bernini er een Moor zetten en een aantal kleinere watergoden toevoegen. Hierdoor wordt deze fontein vaak verward met de laatste fontein die ik zal bespreken, namelijk de Fontana del Nettuno. De moor is aan het vechten met een dolfijn, ook al lijkt die meer op een soort slang met tanden en vinnen. In 1874 is de gehele fontein vervangen door een kopie.

Fontana del Nettuno

Als laatste behandel ik de Fontana del Nettuno oftewel de fontein van Neptunus. Men is begonnen deze fontein te bouwen in 1574, maar volgens kunstcritici is de fontein pas in 1878 voltooid. Dat komt omdat men toen de zogenaamde Neptunussculptuur en de Nereïden heeft toegevoegd. De originele fontein is ontworpen door dezelfde Giacomo della Porta die ook de andere fontein ontwierp, maar ook bij deze fontei heeft Bernini wijzigingen aangebracht. Tot 1878 waren de fonteinen asymmetrisch maar nu zit er redelijk wat symmetrie in. Deze fontein werd ook een tijd lang Fontana dei Calderari genoemd. Men gaat er vanuit dat dit was omdat hij vlak bij een metaalsmederij of werkplaats lag, calderari is namelijk Italiaans voor smid.