Praca na wodzie

Władysław Stypczyński, jeden z kapitanów Polskiej Żeglugi Śródlądowej, tak wspomina pracę na statku w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych:

„W pierwszych dniach maja wypłynęliśmy z Wrocławia do Gliwic z ładunkiem złomu. Jak to wówczas praktykowano, własnymi siłami, za pomocą bosaków, przepłynęliśmy śluzę miejską i popłynęliśmy dalej do głównego szlaku. Mały holownik z dwoma barkami wziął nas, jako trzecią barkę, na hol i zaczęła się trzydniowa podróż. Do pokonania mieliśmy 160 km i 21 śluz na Odrze oraz Kanał Gliwicki (41 km) i 6 śluz. Jako ostania barka w zestawie mieliśmy najtrudniej. Było dużo pracy bumsztakami [rodzaj drąga służący do odbijania barki od dna], odbijaczami [miękkie elementy wkładane podczas manewrów portowych między statek a nabrzeże] i wybieraniem lin. Na początku duże trudności sprawiało mi fairowanie [zatrzymanie lub rozpędzanie] barki. Tą czynność wykonuje się na polerach [pachołach cumowniczych]. Szczególną uwagę trzeba zwrócić na to, żeby nie stać w pętli cumy. W falszburcie [w części rufowej] są otwory, w które się wkładało ankernagel [gruby pręt metalowy używany do blokowania liny kotwicznej], pod którym leciała lina, szczególnie przydatny w śluzach, gdzie barki pokonywały różnice poziomów wody. Po dwóch dniach ciężkiej pracy dopłynęliśmy do Koźla. W Koźlu musieliśmy wyciągnąć wszystkie kotwice na pokład. Tę czynność wykonuje się specjalnym żurawikiem. Pod okiem sternika wykonaliśmy tę pracę wzorowo. Z Koźla bardzo mały holownik [wziął na hol] 5 barek i poczłapał w żółwim tempie w kierunku Gliwic. Bardzo duże wrażenie zrobiła na nas pierwsza śluza – Kłodnica, dwukomorowa, bardzo wysoka. Ręczne wciąganie, wyciąganie barek do i z śluz to bardzo trudna, niebezpieczna praca. Woda miała specyficzny zapach. Im bliżej Gliwic, tym woda stawała się brudniejsza. Do Gliwic dopłynęliśmy bez większych przygód. W następnym dniu był rozładunek, czyszczenie ładowni przez załogę, przygotowanie barki pod węgiel dla Wrocławia. Problemem nr 1 było wyżywienie, w które musieliśmy sami się zaopatrzyć i przygotować, warunki socjalne były tragiczne. Załadunek węgla odbywał się dużym dźwigiem portowym. Na wagonie były cztery duże kubły o pojemności około 12 ton każdy. W czasie wsypywania węgla do ładowni dno barki bardzo wibrowało, w następstwie czego nastąpiło lekkie naruszenie szczelności dna. Barka była bardzo stara, miała drewniane dno z dyli sosnowych, łączenia są uszczelniane pakułami z konopi, więc poszły szyperki [rodzaj pompy] w ruch. Na pompowanie wody z ładowni trzeba poświęcić po około 3 godziny rano i wieczorem, i tak, aż do wyładunku we Wrocławiu. Muszę zaznaczyć, że wówczas wszystkie przemieszczenia po basenie portowym odbywały się siłą rąk załogi, jak również wciąganie do i z komór śluzowych.”