Antoni Gregorkiewicz

W 1919 r. do Władywostoku przybył polski lekarz, dr Józef Jakubkiewicz, który zaczął współpracować z drużyną Gregorkiewicza. Razem uczyli harcerzy pływania i wiosłowania, potem żeglowania na szalupach i dżonkach. Drużyna rozrastała się, powstał Hufiec Syberyjski skupiający harcerzy z Charbina i Władywostoku. Harcerze żeglowali po Morzu Japońskim, celem działalności Hufca, poza działalnością czysto wychowawczą, było stworzenie zalążków polskiej floty i rozwój żeglarstwa morskiego.

Po zakończeniu I Wojny Światowej Hufiec Syberyjski wrócił do Polski na pokładzie statku "Brandenburg". Hufiec kontynuował działalność na Półwyspie Helskim, w latach 1924 - 1928 prowadził pierwsze obozy nadmorskie, na których rocznie przebywało około 300 osób. Antoni Gregorkiewicz po powrocie z Syberii zamieszkał w Pułtusku, gdzie ukończył liceum a następnie pracował jako nauczyciel i założył rodzinę. Nie rozstał się z harcerskimi szeregami, był drużynowym a następnie komendantem hufca.

W 1930 r. Antonii Gregorkiewicz przeniósł się bliżej Warszawy, najpierw do Falenicy, następnie do Rembrantowa, gdzie pracował w Publicznej Szkole Powszechnej nr 3. Był instruktorem Mazowieckiej Chorągwi ZHP jako pilot drużyn wodniackich. Organizował i prowadził letnie obozy żeglarskie nad morzem i jeziorem Narocz; ostatni z tych obozów zakończył się trzy dni przed wybuchem wojny.

Po kapitulacji Warszawy i wkroczeniu Niemców do Rembrantowa, 12 października 1939 r., A. Gregorkiewicz zorganizował w Rembrantowie grupę konspiracyjną harcerzy, która została następnie włączona do Szarych Szeregów. Gregorkiewicz (w konspiracji posługiwał się pseudonimami "Zakliczewski" i "Krokodyl") pełnił funkcję Komendanta Okręgu Prawobrzeżnego Chorągwi Mazowieckiej Szarych Szeregów. Nazwisko Gregorkiewicza, jako nauczyciela, figurowało w spisie kuratora szkolnego, prawdopodobnie dlatego został aresztowany przez gestapo w październiku 1942 r. W tym czasie pełnił obowiązki przewodniczącego Rady Głównej Opiekuńczej (polskiej organizacji charytatywnej) w Rembrantowie, za pośrednictwem tej organizacji podjęto próbę jego uwolnienia. Zajmujący się tą sprawą Niemiec wyjaśnił, że w istocie "Gregorkiewicz jest dobrym administratorem, a także Polakiem, ale to jest właśnie powód jego aresztowania". Był więziony na Pawiaku, przechodził badania w Alei Szucha. Niemcy nie wiedzieli, że był członkiem Szarych Szeregów i że pełnił ważną funkcje w tej organizacji. Po śledztwie został wywieziony do Oświęcimia, następnie do Gross Rosen, Sachsenhausen i Oranienburga.

Po 1945 roku z obozu koncentracyjnego powrócił do Polski, zamieszkał we Wrocławiu i natychmiast włączył się do pracy w harcerstwie, odbudowywał też żeglugę śródlądową. Był członkiem Komendy Chorągwi Dolnośląskiej ZHP, organizował drużyny żeglarskie.

24 października 1946 r. Rada Główna Polskiej Żeglugi na Odrze we Wrocławiu podjęła decyzję o utworzeniu Szkoły Żeglugi Śródlądowej, organizatorem został A. Gregorkiewicz.

22 lutego 1947 nastąpiło uroczyste otwarcie dwuletniej Szkoły Żeglugi Śródlądowej we Wrocławiu, jej tymczasowa siedziba mieściła się przy ul. Na Grobli 30/32. Antonii Gregorkiewicz był jej pierwszym dyrektorem, obowiązki te pełnił do 15 czerwca 1953. Pracował też w Dyrekcji Dolnośląskiej Żeglugi na Odrze. Następnie przeprowadził się do Warszawy i rozpoczął pracę w Zjednoczeniu Żeglugi i Stoczni Rzecznych.

Jako emeryt w latach 70. wrócił do Wrocławia, w dalszym ciągu współpracując z Komendą Chorągwi Dolnośląskiej i drużynami wodnymi na terenie Wrocławia i Oławy. Pełnił funkcję Kierownika Drużyn Żeglarskich (pilota), prowadził też obozy żeglarskie. Do ostatnich swoich dni uczestniczył w życiu ZHP.

Na ulicy Wrocławia 8 lutego 1977 zaskoczył go atak serca. Nie miał przy sobie żadnego dokumentu tożsamości, ustalono ją na podstawie Krzyża Harcerskiego, który miał na ubraniu. Jego grób mieści się na Cmentarzu Grabiszyńskim, pole 35 A.

Antonii Gregorkiewicz odegrał ważną rolę w historii harcerstwa, żeglarstwa i żeglugi śródlądowej. W pamięci wychowanków Technikum Żeglugi Śródlądowej przeszedł do pamięci jako skromny człowiek, który swą pracę traktował jako służbę i w żaden sposób nie zabiegał o zaszczyty. Był symbolem harcerza wiernego Bogu i Polsce, o którą walczył.

więcej...

źródło: wywiad z Jerzym Żarnowskim