5 złotych
Podobnie, jak dla dwuzłotówek, przed rozpoczęciem produkcji monet pięciozłotowych również wykonano próby tłoczenia.
Dla egzemplarza pokazanego na zdjęciu średnica = 23,8 mm, masa = 6,6 grama.
Wyraźnie widać, że rysunek na rdzeniu jest wytłoczony głębiej niż legenda na pierścieniu. Zauważamy też, że rysunek na rdzeniu nie jest ustawiony w osi symetrii legendy na pierścieniu.
Warto zajrzeć do zarchiwizowanych zapisów z Allegro:
http://www.allegromat.pl/aukcja55791, http://www.allegromat.pl/aukcja37107, http://www.allegromat.pl/aukcja55793
Można zauważyć, że za każdym razem rdzeń jest inaczej ułożony względem pierścienia. Połączenie obu elementów również nie wydaje się precyzyjne. Wnioskuję z tego, że na pewnym etapie przygotowań do produkcji pięciozłotówek testowano użycie wcześniej tłoczonych rdzeni. Legendę na pierścieniu tłoczono podczas operacji łączenia elementów.
Próba, którą sprzedawano na tej aukcji: http://www.allegromat.pl/aukcja43299 wygląda znacznie lepiej. Uważam, że w tym przypadku wytłoczono cały rysunek monety podczas jednej operacji, jednocześnie łącząc rdzeń i pierścień w całość.
Dowodem na to, że pięciozłotówki są tłoczone w całości są monety, na których widać ślady pęknięć stempla płynnie przechodzące z pierścienia na rdzeń, np:
Ciekawe wnioski zdają się wypływać z oględzin następnej monety:
Popatrzmy na zbliżenie:
Na pierścieniu widać ewidentne zdwojenie liter legendy; rysunek na rdzeniu nie ma tej usterki. Przypuszczam, że jest to dowód na dwuetapowość tłoczenia stempli. Sądzę, że rysunek na stemplu rdzenia i stemplu pierścienia są tłoczone oddzielnymi narzędziami.
Oczywiste jest, że i w tym przypadku wszystkie monety z obróconym lub odwróconym rdzeniem są przeróbkami powstałymi poza mennicą. Prawdopodobnie takimi przeróbkami są również próby tłoczenia z rdzeniem o rysunku, jak na monetach obiegowych (połączenie pierścienia z próby tłoczenia z rdzeniem zwykłej monety).
Pięciozłotówki składane są z brązalowego rdzenia i miedzioniklowego pierścienia.
Elementy rdzenia i pierścienia tworzące "zatrzask" spajający monetę są znacznie mocniejsze, niż w dwuzłotówkach. Na rancie rdzenia znajduje się głęboki rowek o półokrągłym przekroju.
Krawędzie tego rantu są zaokrąglone, dzięki czemu rdzeń jest mocniej utrzymywany w pierścieniu, ponieważ wewnętrzny rant pierścienia, oprócz wypukłości w środkowej części jest dodatkowo wyprofilowany przy krawędzi. Wypukłość na krawędzi pierścienia powstaje podczas tłoczenia monety - materiał pierścienia pod naciskiem prasy menniczej wciska się w rowek na krawędzi rdzenia.
Bimetaliczna pięciozłotówka została uznana w 1996 roku przez międzynarodowe gremium dyrektorów mennic, za najbardziej zaawansowaną technicznie obiegową monetę świata.
4.11.
5 złotych – wzór 1994
Pierścień - miedzionikiel MN 25
Rdzeń - brązal CuAl 6 Ni 2
Wprowadzono do obiegu
Wycofano z obiegu
Średnica
Projektant: Ewa Tyc - Karpińska
Waga
1 stycznia 1995 r. zarządzeniem z 29 listopada 1994 r.
(M.P. nr 64 poz. 575).
moneta w obiegu
24,0 mm
średnica rdzenia 16,0 mm
6,54 g
pierścień - 3,67 g rdzeń - 2,87 g
Waga monet, które zważyłem waha się między 6,51 g, a 6,59 g
Rant
ząbkowany nieregularnie
Wybita w Warszawie
Znak mennicy pod łapą orła