In hoofdstuk 3 van J&S gaat het over ‘Soortbegrippen en taxonomie’. Daar worden enkele families uit de klassieke taxonomie tot basistypen uitgeroepen. Over basistypen komt later wel iets.
De katten zijn een helder afgescheiden familie: niemand hoeft een geschoolde bioloog te zijn om een beest uit de kattenfamilie als kat te herkennen. Dat ronde hoofd, zo soepel, vrij hoog op de poten – van afstand te zien, daar loopt een kat. De familie van de katachtigen is algemeen bekend, van de leeuw tot de huiskat.
Op moleculaire gronden worden de (omstreeks) 40 soorten van de kattenfamilie ingedeeld in acht groepen. Dit is gedaan door Johnson en medewerkers, in een artikel gepubliceerd in Science in 2006. Die indeling ziet er zo uit:
Origineel, Johnson et al 2006, figuur 2:
In figuur 3.20 van J&S is de indeling van de katten als volgt weergegeven:
Het bijschrift zegt o.a.:
“Vereenvoudigde stamboom van de huidige katten. .... Onder de stamboom zijn de bekende hybridisaties weergegeven. ... De tak van de civetkatachtigen (buitengroep) is ca. tienmaal langer dan elke tak binnen de kattenfamilie”.
In de tekst staat over de kruisingen tussen de acht groepen onder andere:
"Hoewel van de grote katten in groep 1 (leeuw, enzovoort) maar één kruising met een eveneens relatief grote kat uit groep 6 (poema) bekend is, kan nu toch met behulp van de nieuw opgestelde stambomen worden aangenomen dat ook kruisingen tussen 1 en 2-5 mogelijk zijn. De vertegenwoordigers van groep 2-5 zijn namelijk stuk voor stuk nauwer met 1 verwant dan groep 6.”
Ten eerste, in de figuur staat geen stamboom. Een stamboom geeft een overzicht van voorouders. In de figuur staat een overzicht van de indeling van de huidige soorten katten. Indeling kan geïnterpreteerd worden als verwantschap, maar niet als afstamming.
Ten tweede, katten die moleculair meer op elkaar lijken komen in dezelfde groep terecht: en dat per splitsing. Katten van groep acht (huiskat en verwante kattensoorten) lijken moleculair meer op katten van groep 7 dan op katten van groep 6. Alle katten van de groepen 6, 7 en 8 lijken moleculair meer op elkaar dan op enige kattensoort van groep 5. Alle katten van de groepen 2 tot en met 8 lijken onderling meer op elkaar dan op enige kat van groep 1. De ‘grote katten’ van groep 1 lijken moleculair evenveel (nou ja, even weinig) op elke kat van de groepen 2 tot en met 8. Dat is de eerste splitsing: groep 1 versus groepen 2 tot en met 8 samen. Met andere woorden, J&S begrijpt niet wat de figuur voorstelt. J&S verwisselt de lay-out in de figuur met de interpretatie van de figuur.
Zie ook: http://evolutiebiologie.blogspot.com/2010/10/een-fylogenetische-boom-is-een-mobile-2.html
Ten derde, de buitengroep staat niet aangegeven in figuur 3.20 van J&S, maar is niet de civetkatfamilie.. Het is de linsangfamilie, zoals te zien is in figuur 1 van het aangehaalde artikel van Johnson en medewerkers. De linsangfamilie, met de soorten gevlekte en gestreepte linsang, is de meest verwante met de kattenfamilie. Linsangs zijn geen civetkatten. Zie ook: http://evolutiebiologie.blogspot.com/2009/12/katachtigen-en-katvormigen.html
Johnson et al 2006, figuur 1: meer gedetailleerde moleculaire indeling van de katten, met moleculaire afstand (schaal), tijd van splitsing van groepen, en buitengroepen.
Ten vierde, de tak van de linsangs naar de katten is niet circa tienmaal langer dan elke tak binnen de kattenfamilie. De splitsing tussen de linsangfamilie en de kattenfamilie kan geschat worden op 33 miljoen jaar geleden, de splitsing tussen de grote katten (leeuw, tiger, etc: groep 1) en alle overige katten (de kleine katten) op 10.8 miljoen jaar geleden. Dat is een factor 3 in tijd. De splitsing binnen elk van de acht groepen is vanaf 5-3 miljoen jaar geleden. Met andere woorden, de splitsing tussen de grote katten en de kleine katten is drie keer zolang geleden als de splitsingen binnen groep 4, de Zuid-Amerikaanse ocelotgroep. De splitsing tussen de lingsangs en de katten is drie keer zo lang geleden als de splitsing tussen de grote en de kleine katten. De splitsing tussen de kattenfamilie + de linsangfamilie samen en de civetkattenfamilie ligt op omstreeks 39 miljoen jaar