MEZHEPLER ve İBN TEYMİYE

İbn Teymiye havaric, mutezile, kaderiye, cehmiye, şîa ve bâtıniyye hakkında doğru bilgilere sahiptir.

Bu mezheplerden çoğuna dair eserler de yazmıştır. Yaşadığı çağda Fatımî devleti yıkılmış olmakla beraber onların bakıyyeleri olan Hâkimiyye, Nusayriye, İsmâiliye yaşıyordu. Ayrıca İmamiye ve Caferiye şiîlerini de çok iyi tanıyordu.

--Melik Olcayto Hudabende'yi imamiye Şiîliğine davet için İmamiye'nin tanınmış âlimlerinden İbnu'l-Mutahhar el-Hillî (v. 726-1325) Minhâcü'l-İstikame fî İsbâtu'l-İmâ-me isimli bir eser yazmış, bu eserde elinden geldiği kadar sünnî İslâmlığını karalamış, İmamiye Şiîliğini ise yegâne hak mezhep olarak göstermişti. İbn Teymiye râfızî saydığı İbnu'l-Mutahhar'ı red için Minhâçu's-sünneti'l-nebeviyye fî nakzi kelâmi'ş-şîati'l-Kaderiyye isimli dört ciltlik eserini kaleme alarak imamiye Şiîliğinin esaslarını tarumar etmiş, bu mezhebin sonraki asırlarda ne gibi dinî ve içtimaî âmillerin te'siriyle çeşitli kaynaklardan aldığı unsurlarla nasıl teşekkül ettiğini gayet açık bir şekilde gözler önüne sermiştir.

Sünnîlerin İmamiye Şiîliğini tenkit için yazdıkları en teferruatlı ve en başarılı tenkit budur. İbn Teymiye'ye muhalif olan Takiyyuddin Subkî ve Yusuf Nebhânî bile onun bu başarısını hararetle alkışlamışlar, bu hareketiyle Sünnîliğin yüzünü ağarttığını ifade etmişlerdir. Minhâcü's-Sünne'nin Sünnîliğin müdafaasını yapan bir şaheser olduğu hususunda sünnî ulemasının ittifakı vardır demek yanlış sayılmaz.

Muhammed Mehdî el-Kâzımî el-Kazvî'nin imamiye Şiîliği namına İbn Teymiye'ye verdiği cevap çok zayıf ve yetersiz kalmıştır: Minhâcu'ş-Şeria fi'r-red âlâ İbn Teymiye, Necef, 1346 (el-Hansârî, Ravzatü'lCennât, Tahran, 1367). İmamiye şiîleriyle Vehhâbîlerin arasının çok gergin olmasında İbn Teymiye'nin te'siri büyüktür.

İbn Teymiye, cehmiye, mutezile ve havaric gibi bid'at mezheplere karşı da aynı derecede başarılı reddiyeler yazmış ve bu suretle Sünnîliğin cesur, bilgili ve fa'al bir savunucusu olduğunu ispat etmiştir.