Το Φανάρι τον περασμένο αιώνα

       Το άρθρο του Κώστα Τίγγελη που δημοσιεύτηκε το 1969 στην εφημερίδα του συλλόγου, είναι ενδεικτικό αυτής της θλιβερής διαπίστωσης που από τότε είχε διαφανεί, ότι δηλ. το χωριό μαραζώνει, οι άνθρωποι το εγκαταλείπουν και βέβαια μαζί χάνονται τα ήθη και έθιμα του. Διαβάστε αποσπάσματα μιας νοσταλγικής αναφοράς στον τόπο και τα έθιμα του : 

       "... Σε χαίρομαι την άνοιξη που είσαι καταπράσινο, σαν βάζης την καινούργια φορεσιά σου και η ματιά μου χάνεται στες όμορφες ραχούλες σου. Ακούω του φτελιά τον ψίθυρο και μεθάω από το δυνατό άρωμα των λουλουδιών σου. Σε κυττάζω το καλοκαίρι με τα χρυσαφένια στάχυα και τα "σαριά" καπνά σου στες "ηλιάστρες". Σ' οραματίζομαι το φθινόπωρο με τους χυμούς των αμπελιών σου και ξεκουράζομαι στο χλωμό ταπέτο που στρώνουν τα φύλλα των κλαδιών σου, σαν πέφτουνε ξεψυχισμένα. Ανοίγω διάπλατα τα μάτια μου σαν ντύνεσαι στ' άσπρα τον χειμώνα. Λαχταρώ να ξαναδώ το χαμομήλι που υφαίνει χαλιά κεντημένα με ασπροκίτρινα κεφαλάκια, τες γλάστρες με τα βασιλικά στα παράθυρα, τα γεράνια και τες αρμπαρόριζες στες αυλές, τες αγριοτριανταφυλλιές, παιδούλες με ροζ φουστανάκια να σκαρφαλώνουν στες φράχτες, τες παπαρούνες που φτιάχνουν κόκκινα στρωσίδια, τες "φροξυλιές" με τα τσαμπιά τους κρεμασμένα να ξομπλιάζουν τους διαβάτες και τες ανθισμένες "τσαγαλιές" στες ρεματιές σου ... Να πάρω σβάρνα τες πλαγιές σου που φαντάζουν διάστικτες από αγριολούλουδα ... Βάζω τις χούφτες μου να πιω νερό από τα Πυλιορρίκια και ανακατεύομαι με τις στάμνες που γεμίζουν η μία κοντά στην άλλη, σαν τότε που γίνονταν ομηρικοί καυγάδες για τη σειρά, μήπως και τις ξεραδειάσουν ... Περνάει δίπλα μου το υπομονητικό υποζύγιο φορτωμένο με τα "γαλίκια" γεμάτα σταφύλια, για να φτιάξουν το μαύρο νέκταρ, το μπρούσκο ... το πετιμέζι και τα τερψιλαρύγγια "ρετσέλια"... Βράδυασε : τεράστιες κόκκινες φλόγες ξεπηδούν σαν τέρατα της Αποκαλύψεως. Οι τσουκαλάδες άναψαν τα καμίνια τους για να "ψήσουν" τα έργα τους ... Είναι Μεγάλη Πέμπτη. Σκορπιστήκαμε στις πλαγιές και μαζεύουμε τα "ίτσια" και τους αγριομενεξέδες. Τα φτιάχνομε μικρά ματσάκια και στολίζομε ένα μεγάλο Σταυρό που τον φέρνομε με ύμνους στην Αγιά Σωτήρα για τον Επιτάφιο. Ένα έθιμο, με τόση ποίηση, έσβησε... Χειμώνας! Η νύχτα κυλάει τις τελευταίες ώρες. Τυλιγμένοι στα φτωχικά μας ρουχαλάκια, με τη "ματσούκα" στο χέρι, πάμε να τα πούμε. "Άγιος Βασίλης έρχεται..."  κι αν αργεί η νοικοκυρά να κατέβει η πόρτα σείεται στους αρμούς της και δέχεται βροχήν ματσουκισμών. Θα μας φιλοδωρήσει πάντως με κανένα σταρένιο ψωμάκι (καλοπέραση), ή καλαμποκίσιο (φτώχεια ελεεινή), ή καμιά μπακιρένια πεντάρα (πλούτος)!  Η ίδια σκηνή των Θεοφανείων. "Σήμερα είν' τα Φώτα κι ο Φωτισμός..." Η οικοδέσποινα αγαπάει φαίνεται τον ύπνο ή κρυώνει και δεν κατεβαίνει να μας προσφέρη τα ... πλούτη της. Τότε και μεις την ξετραγουδούσαμε "Κυρά μ' στη στάχτη κάθωσαν ...". Κύττα έρχονται τα "λουγγατσάρια" Πρόσωπα βαμμένα μαύρα, μαγκουροφόροι και τενεκεδοφόροι. Γυρίζουν στις αυλές χορεύοντας και τραγουδώντας για να διώξουν τα "παγανά" από τα σπίτια ... Προσέχεις; στην πυροστιά βράζει ένα τσουκάλι με όλων των ειδών τα όσπρια και τα σιτηρά. Είναι παραμονή της Αποσπορίτσας. Πανάρχαιο έθιμο προς τιμήν της προστάτιδας θεάς της γεωργίας και της ευφορίας. Μπορείς να μου παρουσιάσεις σήμερα καμιά τέτοια συμβολική γιορτή; ... Σκύψε εδώ να να ιδής αυτή τη χαρούμενη συντροφιά των κοριτσιών που τιτιβίζουν. Βάζουν τον "ΚΛΕΙΔΩΝΑ" . Έχουν εναποθέσει μέσα στο τσουκάλι με το αμέθυστο νερό τους πόθους, τες ελπίδες και τες προσδοκίες τους ..."

    Έχοντας στην κατοχή μας άρθρα, ειδήσεις και χρονογραφήματα πολλών συγχωριανών μας, που δημοσιεύτηκαν κατά καιρούς στην εφημερίδα του Συλλόγου Φαναριωτών Αθήνας, θα προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε κάποιες ενότητες, ώστε να κρατήσουμε ζωντανή στη μνήμη, την εικόνα του χωριού μας που όπως φαίνεται έφυγε ανεπιστρεπτί.  Κατά καιρούς θα προσθέτουμε άρθρα που σχετίζονται με την εικόνα του χωριού μας, κατά κύριο λόγο του περασμένου αιώνα, επιδιώκοντας να διασώσουμε ό,τι είναι εφικτό από την ιστορική και λαογραφική κληρονομιά μας, αφήνοντας τα ταυτόχρονα παρακαταθήκη για τον μελλοντικό ιστορικό και ερευνητή.

        Νοσταλγικές σελίδες αλλοτινής εποχής...