Σημαντικές Μάχες του Α' Παγκοσμίου Πολέμου

Στις 5 Σεπτεμβρίου1914 αρχίζει η μεγάλη Μάχη του Μάρνη στη Γαλλία που διάρκεσε μέχρι τις 12 του ίδιου μήνα. Θεωρείται μία από τις σημαντικότερες των μαχών της ιστορίας αφού η τυχόν διαφορετική της έκβαση θα είχε ως συνέπεια τη νίκη των Κεντρικών Δυνάμεων κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το Σεπτέμβρη του 1815 στρατηγός Φον Κλουκ, διοικητής της 1ης στρατιάς των γερμανικών δυνάμεων, εξαπέλυσε μετωπική επίθεση με κατεύθυνση το Παρίσι. Αυτό οδήγησε τους Γάλλους να πιστέψουν ότι πραγματικός αντικειμενικός στόχος ολόκληρης της εισβολής του στρατού ήταν το Παρίσι. Συνεπώς, ο Γκαλιενί (γάλλος στρατηγός) αποφάσισε να εξαπολύσει αντεπίθεση και κατάφερε να πείσει τον απρόθυμο Ζοφρ (γάλλος στρατηγός) να τον ακολουθήσει. H μάχη επρόκειτο να δοθεί στον Μάρνη.

Μεταξύ 5 και 10 Σεπτεμβρίου, n 5η και η 9η γαλλική στρατιά και οι Βρετανικές δυνάμεις σταμάτησαν τη γερμανική προέλαση. O στρατηγός Γκαλιενί επίταξε 700 ταξί στο Παρίσι προκειμένου να μετακινηθεί μια ολόκληρη μεραρχία στο μέτωπο. Κάθε ταξί θα έκανε τη διαδρομή δύο φορές. Προορισμός ήταν μια τοποθεσία στον παλιό δρόμο που οδηγούσε βορειοανατολικά από το Παρίσι, περίπου 10 μίλια βόρεια από το Μο, όπου υπήρχε και σιδηροδρομικός σταθμός στον οποίο θα μεταφέρονταν με το τρένο οι υπόλοιποι 6.000. Ήταν ένα μέρος από το οποίο οι Γερμανοί σίγουρα δε θα περίμεναν επίθεση. Έτσι, όλοι αυτοί οι μέχρι χθες βιομηχανικοί εργάτες, αγρότες και αστοί βρέθηκαν να πηγαίνουν στον πόλεμο με... ταξί, λες και πήγαιναν στον ιππόδρομο. Τα δικαιώματα της εταιρείας των ταξί δεν καταπατήθηκαν. Η κυβέρνηση πλήρωσε... διπλή ταρίφα (που ίσχυε όταν οι επιβάτες ήταν πάνω από τρεις) και κάποια ταξίμετρα είχαν γράψει 130 φράγκα! Όσο για τους οδηγούς, αυτοί έλαβαν ένα ποσό κάτι ανάμεσα σε ένα πλούσιο φιλοδώρημα και επίδομα επικίνδυνης εργασίας, που αντιστοιχούσε στο 27% της αξίας της διαδρομής. Η δουλειά είναι δουλειά ― και αυτή ήταν σοβαρή δουλειά. Τα ταξί κινήθηκαν με σβηστά φώτα, σε μονή φάλαγγα, με απόσταση 20 μέτρα το ένα από το άλλο και με τη συνοδεία μερικών φορτηγών οδικής βοήθειας και μερικών αυτοκινήτων με εφεδρικά λάστιχα. Όταν έφταναν στον προορισμό τους, αποβίβαζαν τους επιβάτες τους κι επέστρεφαν στο Παρίσι από διαφορετική διαδρομή, για να παραλάβουν τους επόμενους.

Τα επεισόδια με ηρωισμούς και πατριωτικές πράξεις αφθονούσαν. Χίλιοι οκτακόσιοι Γάλλοι ιππείς διέσχισαν το δάσος Μπετς για να αποκόψουν από πίσω την 1η γερμανική στρατιά. H 3η γαλλική στρατιά υπερασπίστηκε με ηρωικό τρόπο το Βερντέν, όπου θυσιάστηκαν χιλιάδες zωές. H 9η στρατιά, υπό την ηγεσία του Φος, απέκτησε μυθική υπόσταση στις ανταποκρίσεις των πολεμικών ανταποκριτών, καθώς έγινε γνωστή σαν "n στρατιά που επιτίθεται πάντα".

Το απόγευμα την 9ης Σεπτεμβρίου, οι Γερμανοί στρατιώτες έλαβαν την απίστευτη διαταγή να υποχωρήσουν. Έκπληκτοι οι διοικnτές δεν είχαν ιδέα γιατί ο Μόλτκε είχε λάβει μια τέτοια απόφαση, αλλά υπάκούσαν. O Μόλτκε πάντως είχε δεχτεί καταστρεπτικές αλλά εσφαλμένες πληροφορίες για την αντίσταση που πρόβαλαν οι γαλλικές στρατιές. Χωρίς να μπορούν να το πιστέψουν, αλλά γεμάτοι ενθουσιασμό, οι Γάλλοι παρακολουθούσαν την υποχώρηση των Γερμανών. Το Παρίσι είχε σωθεί. H μάχη στον Μάρνη είχε σώσει την πρωτεύούσα.

Μέσα σε έναν μήνα, 500.000 Γάλλοι και Βρετανοί στρατιώτες είχαν σκοτωθεί, τραυματιστεί ή συλληφθεί αιχμάλωτοι. Οι απώλειες του γερμανικού στρατού ανήλθαν σε 300.000. H άμυνα με τις κινητοποιήσεις είχε τελειώσει. Από εδώ και στο εξής επρόκειτο να αρχίσει ένας φρικτός πόλεμος χαρακωμάτων. Η μεγάλη σφαγή ήταν έτοιμη να ξεκινήσει, κάτι που ο Πάπας Βενέδικτος ΙΕ' ονόμασε σε μια επιστολή του προς τους ηγέτες των εμπολέμων κρατών, "άσκοπη σφαγή".

Στο Υπρ του Βελγίου, στις 2 Απριλίου 1915, οι Γάλλοι υπερασπιστές του αντίκρισαν ένα πρασινοκίτρινο σύννεφο ύψους περίπου δύο μέτρων να κινείται προς το μέρος τους. Καθώς πλησίασε κοντά, το σύννεφο σηκώθηκε σαν παλιρροϊκό κύμα, σαν τοίχος από καταχνιά. Στην αρχή οι στρατιώτες νόμισαν ότι το κύμα αυτό ήταν προπέτασμα καπνού και ετοιμάστηκαν να αντιμετωπίσουν τους Γερμανούς που ήταν σίγουροι ότι το ακολουθούσαν. Αλλά αυτό που τούς περίμενε ήταν ένας φρικτός θάνατος. Σύντομα τα χαρακώματα και οι γύρω λόφοι γέμισαν με αλλόφρονες στρατιώτες που έτρεχαν προς όλες τις διευθύνσεις, σχίζοντας τους γιακάδες και τα περιλαίμια από τα πουκάμισα και τις χλαίνες τους, ουρλιάζοντας και εκλιπαρώντας για λίγο νερό, φτύνοντας αίμα και κυλιόμενοι στο έδαφος προσπαθώντας ματαίως να αναπνεύσουν. Οι Γάλλοι το ονόμασαν υπερίτη, οι Γερμανοί Gelbkreuzkampfstoff (κίτρινο αντίθετο υλικό μάχης) και οι Βρετανοί αέρια μουστάρδας.

Όμως είχε υπάρξει και προηγούμενο: τον Οκτώβριο του 1914 οι Γάλλοι είχαν εξαπολύσέι δακρυγόνα αέρια για πρώτη φορά. Οι Γερμανοί, πάντως, απάντησαν με ασφυξιογόνα αέρια, παραβιάζοντας πλήρως τη σύμβαση της Χάγης. Η Γερμανία είχε σxεδόν μονοπώλιο στον υπερίτη, που παραγόταν στο εργοστάσιο της BASF στο Λουντβιχσχάφεν. Η επίθεση στο Υπρ σκότωσε 5.000 στρατιώτες, ενώ άλλοι 10.000 παραμορφώθηκαν ή τυφλώθηκαν. Δύο ημέρες αργότερα, προς επιβεβαίωση των πιο απαισιόδοξων προβλέψεων, οι Γερμανοί επανέλαβαν τη σφαγή ανατολικά του Υπρ εναντίον Καναδών στρατιωτών. Πέθαναν άλλοι 5.000. Όμως η ηγεσία της Γερμανίας επιβεβαίωσε ότι το μόνο που ήθελαν ήταν να εκτελέσουν "ένα πείραμα" και, μετά από μερικές επιθέσεις στην περιοχή του Υπρ ολόκληρο τον Μάιο, δόθηκαν εντολές ότι έπρεπε να χρησιμοποιούνται μόνο ασφυξιογόνα αέρια, όπως είχαν κάνει οι Γάλλοι στο παρελθόν. Ήταν αναγνώριση του λάθους; Όχι βέβαια. Το γεγονός ήταν ότι οι Αγγλογάλλοι είχαν κατασκευάσει μια μάσκα αερίων, n οποία με τη χρήση ανθρακικού νατρίου και ανθρακικού καλίου εξουδετέρωνε τα αποτελέσματα του υπερίτη. Επί πλέον, διαδόθηκαν κάποιες ειδήσεις ότι μερικοί Βρετανοί μηχανικοί τελειοποιούσαν μια συσκευή (που ονομάστηκε Λίβενς, από το όνομα του ανθρώπου ο οποίος mv είχε εφεύρει), ικανή να εκδικnθεί για τις επιθέσεις πού είχαν προκαλέσει κατάπληξη στο Υπρ. Ήταν ένας ατσάλινος σωλήνας στον οποίο προσαρμοzόταν μια ηλεκτρική συσκευή εκτόξευσης, μέσα σmν οποία υπήρχε μια βόμβα που περιείχε αέριο. Τοποθετημένες στο έδαφος με γωνία 45°, εκατό τέτοιες συσκευές μπορούσαν να φέρουν αποτελέσματα περίπου εξ ίσου τρομακτικά όπως εκείνα του Υπρ. Οι Βρετανοί χρησιμοποίησαν σε ευρεία κλίμακα m συσκευή αυτή τον επόμενο χρόνο, 1916, στο Σομ. Όσον αφορά τους Γερμανούς, n BASF ανέπτυξε ένα εκτυφλωτικό υγρό που είχε έντονη μυρωδιά σκόρδου. Το σκόρπισαν στο έδαφος των αντιπάλων το 1917, προκαλώντας πληγές, τυφλώσεις και θανάτους από δηλητηριάσεις του αίματος, χάρη στη διείσδυση των ατμών του υγρού στο φλεβικό σύστημα μέσω των πνευμόνων. Οι Βρετανοί είχαν 3.000 απώλειες -νεκρούς, τραυματίες, ή τυφλωμένους. Οι Γερμανοί συνέχισαν να χρησιμοποιούν αυτό το αέριο. Τον Ιούνιο του 1918, οι Γάλλοι πήραν την εκδίκησή τους. Εξαπέλυσαν βόμβες αερίων στις γερμανικές γραμμές όταν υποχωρούσαν οι Γερμανοί και σκότωσαν χιλιάδες στρατιώτες.

Η μάχη του Βερντέν ήταν μια από τις κρισιμότερες μάχες του Α' παγκόσμιου πόλεμου και έλαβε χώρα στο δυτικό μέτωπο. Αντίμαχοι ήταν ο γερμανικός και ο γαλλικός στρατός που πολέμησαν από τις 21 Φεβρουαρίου μέχρι τις 18 Δεκεμβρίου 1916 γύρω από την πόλη Βερντέν (Verdun-sur-Ma'as) στη βορειοανατολική Γαλλία. Η μάχη του Βερντέν οδήγησε σε απώλειες δραματικού μεγέθους: πάνω από 250.000 νεκρούς και περίπου μισό εκατομμύρια τραυματίες. Ήταν η πιο μακροχρόνια μάχη και μια από τις πιο αιματηρές στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο.

Τόσο για την Γαλλία όσο και για την Γερμανία αντιπροσωπεύει την φρίκη του πολέμου, παρόμοια με τη μάχη του Σομμ που την ακολούθησε τον ίδιο χρόνο.

Η Μάχη του Σομμ που έγινε το 1916, ήταν μια από τις πιο ολέθριες μάχες του πρώτου παγκόσμιου πολέμου. Με περισσότερα από ένα εκατομμύριο θύματα ήταν και μια από τις πιο αιματηρές μάχες στην ανθρώπινη ιστορία. Οι συμμαχικές δυνάμεις προσπάθησαν να περάσουν μέσα από το γερμανικό μέτωπο κατά μήκος μιας εκτάσεως 40 χλμ. βόρεια και νότια του ποταμού Σομμ στη βόρεια Γαλλία. Ένας από τους στόχους της μάχης ήταν να αποσπάσουν τις γερμανικές δυνάμεις από τη μάχη του Βερντέν. Στο τέλος της μάχης, οι απώλειες στον Σομμ ήταν μεγαλύτερες εκείνων του Βερντέν. Την πρώτη ημέρα της μάχης, την 1η Ιουλίου 1916, ο βρετανικός στρατός θρήνησε 57.470 θύματα, συμπεριλαμβανομένων 19.240 νεκρών. Η 1η Ιουλίου ήταν η πιο αιματηρή ημέρα στην ιστορία του βρετανικού στρατού. Τις ίδιες και παρόμοιες απώλειες είχαν όμως και οι άλλοι στρατοί. Ένας Γερμανός ανώτερος υπάλληλος (ο λοχαγός φον Χέντινγκ) περιέγραψε την ημέρα αυτή ως τον «λασπώδη τάφο του γερμανικού πεζικού». Ο Βρετανός ιστορικός Σερ Τζέιμς Έντμοντς δήλωσε: "Δεν είναι υπερβολή αν υποστηρίξουμε ότι τα θεμέλια της τελικής νίκης στο δυτικό μέτωπο τέθηκαν με την μάχη του Σομμ το 1916." Για πρώτη φορά, ο Βρετανικός πληθυσμός γνώρισε την φρίκη του πολέμου με την προβολή της προπαγανδιστικής ταινίας The Battle of the Somme, η οποία περιείχε αυθεντικές σκηνές γυρισμένες τις πρώτες ημέρες στο πεδίο της μάχης.

20 Νοέμβριου 1917. Ο Βρετανός στρατηγός Ελ, με 324 τανκ, προσβάλλει τις γραμμές των Γερμανών στη μάχη του Καμπρέ στη Γαλλία, την πρώτη σημαντική μάχη με τανκ. Η πρωτοφανής μαζική χρήση τανκ επέτρεψε στους Βρετανούς να σημειώσουν γρήγορη πρόοδο. Λόγω όμως των απωλειών από τις τετράμηνες μάχες στο Υπρ, δεν διέθεταν εφεδρείες για να εκμεταλλευτούν την αρχική τους επιτυχία, με αποτέλεσμα οι γερμανικές δυνάμεις, ενισχυμένες με εφεδρείες, να αντεπιτεθούν και να ανακαταλάβουν το απολεσθέν έδαφος. Στο τέλος της, δεν υπήρχαν λάφυρα και οι Βρετανοί έχασαν 43.000 άνδρες.

31 Ιουλίου 1917. Μετά από πέντε μήνες λήγει επιτέλους η τρίτη μάχη του Ιπρ, όταν οι Καναδοί και οι Αυστραλοί κυριεύουν το Πασεντάλε. Κατάφεραν να προχωρήσουν μόνο 8 χλμ ενώ ο αριθμός των νεκρών έφτασε τις 240.000.

Here, a combination of over-ambitious aims, appalling weather conditions, and misguided persistence by Haig led to horrific losses. By the time the offensive was called off total casualties for both sides had been approximately 250,000. The horrors of the battle, in which men drowned in liquid mud has become synonymous with the images of the War. One of the central objectives, the village of Passchendale (eventually taken on November 6 by the Canadians), lent its name to the whole conflict.