ΡΩΣΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Η κρίση του τσαρικού καθεστώτος

Τέλη 19ου – αρχές 20ού αι. το 85% του πληθυσμού ήταν αγρότες. Μεγάλα κτήματα: γαιοκτήμονες, μικροκαλλιεργητές: ζούσαν σε άσχημες συνθήκες. Συχνές εξεγέρσεις με αίτημα τον αναδασμό της γης. Μερικές περιοχές είχαν γνωρίσει αξιόλογη βιομηχανική ανάπτυξη. Οι εργάτες ζούσαν το ίδιο άθλια με τους αγρότες. Η κοινωνική ένταση κλιμακώθηκε μετά την ήττα της Ρωσίας στον ρωσοϊαπωνικό πόλεμο (1904-1905).

1905: Ο τσάρος Νικόλαος Β΄ θεσπίζει τη Δούμα νομοθετικό σώμα (συνταγματική μοναρχία).

1905-1906: Η Επανάσταση στη Μόσχα καταπνίγεται στο αίμα. Η επιστράτευση Ρώσων (Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος) παρέλυσε την οικονομία. Τα τσαρικά στρατεύματα αντιμετώπιζαν και την ήττα στα στρατόπεδα μαχών.

Η Αστική Επανάσταση του Φεβρουαρίου του 1917

Η Επανάσταση επιβλήθηκε του τσάρου. Τη διακυβέρνηση του κράτους ασκούσαν μετριοπαθείς φιλελεύθεροι αστοί. Οργανώθηκαν τα σοβιέτ: συμβούλια εργατών και στρατιωτών σε διάφορες πόλεις.

Μάρτιος 1917: Ο τσάρος παραιτείται.

Η προσωρινή κυβέρνηση: α) αναγνώρισε κάποια ατομικά δικαιώματα, β) νομιμοποίησε τα σοβιέτ, γ) προετοίμασε τη σύγκληση συνέλευσης για την κατάρτιση Συντάγματος.

αρνήθηκε όμως: α) να αποσύρει τα στρατεύματα της Ρωσίας από τον πόλεμο, β) να προχωρήσει σε αναδασμό της γης.

Η Σοσιαλιστική Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917

Μάιος 1917: Οι Ρώσοι Κομμουνιστές (Μπολσεβίκοι) κατόρθωσαν να πάρουν την πλειοψηφία στα σοβιέτ.

25-26 Οκτωβρίου 1917: οργανώνεται νέα Επανάσταση (Οκτωβριανή Επανάσταση), η οποία παίρνει την εξουσία από τους μετριοπαθείς.

Αιτήματα των Κομμουνιστών (Β. Ίλιτς Ουλιάνοφ ή Λένιν):

α) κατάργηση της φιλελεύθερης προσωρινής κυβέρνησης,

β) όλη η εξουσία να περάσει στα σοβιέτ,

γ) η γη να μοιραστεί στους αγρότες,

δ) η Ρωσία να αποσυρθεί

Πράξεις της νέας κυβέρνησης:

α) αφαίρεσε από τους ιδιοκτήτες τους κι έθεσε υπό τον έλεγχό της όλες τις μεγάλες οικονομικές μονάδες,

β) ανέθεσε τη διοίκηση των εργοστασίων στα σοβιέτ των εργατών και των μεγάλων αγροκτημάτων στα σοβιέτ των αγροτών,

γ) αναγνώρισε το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης στις διάφορες εθνότητες της χώρας,

δ) απέσυρε τη χώρα (Συνθήκη Μπρεστ-Λιτόφσκ, 3 Μαρτίου 1918) από τον πόλεμο (αφενός γιατί δεν είχαν δυνάμεις και αφετέρου διότι τον θεωρούσαν ιμπεριαλιστικό), παραχωρώντας όμως πολλά εδάφη στη Γερμανία.

Ο εμφύλιος πόλεμος και η ξένη επέμβαση

Λίγο αργότερα ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα στους τσαρικούς και τους Μπολσεβίκους. . Η Αντάντ έστειλε στρατό στο πλευρό του τσάρου, μαζί και η Ελλάδα (εκστρατεία στην Ουκρανία). Τελικά, οι Μπολσεβίκοι επικράτησαν.

Η επίδραση της Οκτωβριανής Επανάστασης στην Ευρώπη

Ενίσχυσε την κινητικότητα στις γραμμές των λαϊκών τάξεων σε πολλές χώρες της Ευρώπης

1919: Στη Μόσχα ιδρύεται η Γ΄ Διεθνής ή Κομμουνιστική Διεθνής ή Κομιτέρν

1918-1919:Στη Γερμανία οργανώθηκε επανάσταση (Οκτώβριος 1918) από τους σπαρτακιστές αλλά τελικά ηττήθηκαν

1919: Επανάσταση ξέσπασε και στην Ουγγαρία, επικράτησε σοβιετικό καθεστώς για λίγο, αλλά τελικά ανατράπηκε .

Στις χώρες της Αντάντ εκδηλώθηκαν απεργίες και άρχισαν να ιδρύονται τα κομμουνιστικά κόμματα. Ένα από αυτά ήταν και το Σ.Ε.Κ.Ε. (1918), το επονομαζόμενο σήμερα Κ.Κ.Ε.