Post date: 30-May-2013 06:39:36
Η εθνική ενότητα και η ευεξία που είχε δημιουργήσει ο θρίαμβος των Βαλκανικών Πολέμων δε διήρκεσαν πολύ.
Η διαφωνία του Βενιζέλου και του βασιλιά Κωνσταντίνου ως προς τη θέση της Ελλάδας στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο θα οδηγήσει σε αμείλικτη σύγκρουση τον ελληνικό λαό.
Η αδυναμία συνεννόησης με το βασιλιά οδηγεί το Βενιζέλο στην απόφαση να παραιτηθεί το Φεβρουάριο του 1915. Θα επανέλθει στην κυβέρνηση με τις εκλογές του Μαΐου του 1915, που διενήργησε η διορισμένη από το βασιλιά υπηρεσιακή κυβέρνηση του Δημήτριου Γούναρη, κυριότερου και αξιολογότερου εκπροσώπου της αντιβενιζελικής παράταξης. Η διαφωνία όμως των δύο αντρών παίρνει ολοένα και κρισιμότερες διαστάσεις. Ο βασιλιάς εξακολούθησε να αντιστρατεύεται με κάθε τρόπο την πολιτική του Βενιζέλου προκαλώντας την οριστική παραίτηση του τελευταίου τον Οκτώβριο του 1915.
Ακολουθεί περίοδος δικτατορικής σχεδόν διακυβέρνησης της χώρας από το βασιλιά μέσω ανίσχυρων, υποταγμένων στις θελήσεις του κυβερνήσεων με τη Βουλή διαλυμένη, ενώ σφοδρή τρομοκρατία εξαπολύεται εναντίον των βενιζελικών.
Η νέα, δυσμενής για τους Συμμάχους, κατάσταση στο μακεδονικό μέτωπο και η εκτίμηση ότι διακυβεύονται τα ελληνικά κέρδη των Βαλκανικών Πολέμων οδηγούν μια ομάδα βενιζελικών αξιωματικών και πολιτών στην οργάνωση του κινήματος της Εθνικής Αμύνης τον Αύγουστο του 1916, με στόχο την είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο στο πλευρό της Εntente. Η παράδοση της στρατιάς της Καβάλας στους Γερμανούς κατ' εντολή του βασιλιά και η κατάληψη του οχυρού Ρούπελ από τους Βούλγαρους (Μάιος 1916) καθώς και η προέλασή τους στην ανατολική Μακεδονία είχαν οξύνει την κατάσταση. Ο Βενιζέλος μεταφέρει στη Θεσσαλονίκη την προσωρινή κυβέρνηση που έχει ήδη σχηματίσει στην Κρήτη, όπου είχε πάει αναχωρώντας από την Αθήνα μετά την παραίτησή του.
Η τριανδρία που αναλαμβάνει την ανώτατη αρχή, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης και ο στρατηγός Παναγιώτης Δαγκλής, αποφασίζει την είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο στο πλευρό της Εntente.
Ο Εθνικός Διχασμός είναι γεγονός. Από τον Οκτώβριο του 1916 δύο ελληνικά κράτη συνυπάρχουν, των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης, ορίζοντας και γεωγραφικά την κοινωνική και πολιτική σύγκρουση που σήμαινε ο Διχασμός.
Ο αποκλεισμός της Αθήνας από τα αγγλογαλλικά στρατεύματα προς εκβιασμό της κατάστασης, καταδικάζει σε πείνα τον πληθυσμό της νότιας Ελλάδας. Το λαϊκό αίσθημα, που στην αρχή του πολέμου έκλινε υπέρ των Αγγλογάλλων, μετατοπίζεται εναντίον τους, που τώρα μετατρέπονται σε εχθρούς για τους μισούς Έλληνες. Η Αθήνα συγκλονίζεται από διαδηλώσεις και αντιδιαδηλώσεις, οι διώξεις των βενιζελικών κορυφώνονται, ενώ ένα εξαιρετικό γεγονός, το "ανάθεμα" του Βενιζέλου, λαμβάνει χώρα στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις. Η άρνηση του βασιλιά στο αίτημα των Γάλλων για παράδοση των αντιτορπιλικών, των σιδηροδρόμων και του λιμανιού του Πειραιά οδηγούν στη μάχη των Αθηνών μεταξύ Γάλλων από τη μια και των "επίστρατων", πολιτών πιστών στο βασιλιά, και τμήματος στρατού από την άλλη γύρω από το λόφο του Φιλοπάππου (Νοέμβριος 1916). Τα Νοεμβριανά, όπως έμειναν στην ιστορία τα γεγονότα αυτά, καταδεικνύουν την κρισιμότητα της κατάστασης που είναι στα όρια του εμφύλιου πολέμου.
Πηγή: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, 1996