Biện Giáo

PhầnI Phần II Phần III Phần IV

GIỚI THIỆU

Tuy biện giáo là để áp dụng thực tế, nhưng biện giáo chủ yếu lại là một môn học năng tính lý thuyết - Nghĩa là biện giáo là một ngành thần học nhằm cung ứng một phương pháp biện minh dựa vào lý luận để bênh vực những xác nhận chân lý của Cơ Đốc giáo. Môn biện giáo không phải để đào tạo nghệ thuật giải đáp thắc mắc, tranh luận hay truyền bá Phúc âm mặc dù tất cả công việc này đều dựa vào khoa học biện giáo và áp dụng vào thực tế. Điều này có nghĩa là một khóa về biện giáo không nhằm để dạy cho bạn rằng “Nếu người ta nói thế này thì bạn trả lời lại thế nào”. Môn biện giáo, xin nhắc lại, là một môn lý thuyết nhằm nổ lực giải đáp cho vấn đề là: Biện minh bằng lý luận cho niềm tin Cơ Đốc là như thế nào? Vì thế chúng ta lãnh phần lớn thời gian để cố tìm cách giải đáp câu hỏi này.

Thế nên điều này chắc chắn khiến cho một số người cảm thấy không hài lòng hay thất vọng. Nhưng người này không đặt nặng vấn đề biện minh bằng lý luận của Cơ Đốc giáo. Họ muốn như thế này: “Nếu có ai nói 'Hãy nhìn xem tất cả những kẻ đạo đức giả trong giáo hội kìa' thì tôi nói như thế nào đây?” Câu hỏi này không có gì sai, nhưng thực tế vẫn là những vấn đề đích thực như vậy về mặt lý luận chỉ là thứ yếu so với những vấn đề có tính chất lý thuyết nên không thể đưa vào trọng tâm trong khuôn khổ thời gian hạn hẹp này.

Việc áp dụng biện giáo vào thực tế nên xem là một bộ phận không thể thiếu được của những khóa học hay tài liệu hướng dẫn về truyền bá Phúc âm.

Chúng ta không dám bỏ qua những vấn đề lý thuyết. Chúng ta cần nắm vững diễn biến văn hóa và tư tưởng phương Tây hơn là chỉ tập trung vào quan hệ truyền bá Phúc âm trước mắt. Francis Schaeffer nhắc nhở rằng chúng ta đang sống trong thời kỳ hậu Cơ Đốc giáo, thời kỳ mà các dạng tư tưởng xã hội đều là cơ bản là đối nghịch với Cơ Đốc giáo. Nếu tình thế không trở nên xấu hơn thì bắt buộc chúng ta phải đưa không khí trí thức của nền văn hóa chúng ta trở lại thế giới quan của Cơ Đốc giáo. Nếu không thì những gì dành cho tương lai của chúng ta đã thể hiện rõ ràng tại châu Âu: chỉ có chủ nghĩa hay tư tưởng thế tục, phi tôn giáo khắp châu Âu, việc truyền bá Phúc âm cực kỳ khó khăn vì không khí sinh hoạt trí thức và xã hội ở đây đều được quy định bởi điều mà người ta tin rằng thế giới quan Cơ Đốc giáo là không đúng. Vì vậy các nhà truyền giáo thường phải làm việc cật lực hàng bao nhiên năm cũng chỉ có được võn vẹn một số ít người theo đạo. Nếu chúng ta bỏ mất những vấn đề lý thuyết thì cuối cùng việc áp dụng vào thực tế của chúng ta sẽ không mang lại kết quả.

Vì đây là sự thật nên vấn đề còn lại là làm thế nào để xử dụng tài liệu lý thuyết của giáo trình này. Tôi vẫn cho rằng vấn đề này tốt hơn hết là để mỗi người tự đề ra tùy theo lãnh vực trong chức vụ mà người ấy thấy mình được ơn. Dù sao đi nữa tôi quan tâm đến công tác huấn luyện không những cho các mục sư nhưng cũng cho các nhà thần học hệ thống, các nhà lý luận tôn giáo và các nhà nghiên cứu lịch sử giáo hội. Nhưng tôi cũng nhận thấy rằng có người còn lấn cấn chưa biết làm thế nào để chuyển lý thuyết vào thực tế. Nên tôi đưa ra hai biện pháp để giải quyết tình trạng nan giải này. Thứ nhất tôi đề nghị đọc tiểu phẩm “Làm chứng để đảo ngược tình thế” do British Campus Crusade xuất bản, và thứ hai tôi sẽ thêm vào một tiểu mục bàn về áp dụng thực tế sau mỗi đề mục chính của tài liệu này. bản thân tôi biết rằng tài liệu lý thuyết này là có tính chất thực tiễn vì chúng tôi thường xử dụng khi truyền bá Phúc âm và chúng tôi nhìn thấy Thượng Đế xử dụng nó. Về tiểu phẩm thì đây là kết quả thu thập được qua muôn vàn kinh nghiệm khi truyền bá Phúc âm, có những gợi ý rất bổ ích về cách xử dụng biện giáo để nắm biết chính xác nhu cầu trong đời sống của người chưa tin.

Tài liệu này được kết cấu dựa theo các đề tài của môn thần học có hệ thống. Lý do như sau: Trước kia tôi thường nghe nói rằng môn thần học hiện đại đã trở nên quá phi lý và nặng nề về niềm tin đến nỗi môn biện giáo không có chỗ đứng trong các môn học tại các trường đào tạo thần học theo phái tân tự do. Nhưng trong một khóa nghiên cứu mùa hè tại đại học Erlangen, Tây Đức, tôi khám phá rằng điều này không đúng. Đúng là không có khóa học nào về môn biện giáo theo đúng nghĩa nhưng cũng đúng là bản thân môn thần học tại Tây Đức lại thiên về biện giáo. Do vậy, trong các lớp học, chẳng hạn như Cứu Thế học (Christology) hay môn học về sự cứu rỗi của Chúa Cứu Thế (soteriology), thì học viên, cứ theo lẽ tự nhiên sẽ bàn đến những vấn đề và thách thức khác nhau lấy từ lịch sử, khoa học, triết học v.v... ngoài Cơ Đốc giáo. Trong các trường thần học Phúc âm, các vấn đề như thế này ít được bàn đến trong môn thần học. Chẳng hạn trong môn giáo lý về Thượng Đế, có bao nhiêu thời gian dành cho việc lý luận biện minh cho sự hiện hữu của Thượng Đế và điều này đã khiến tôi ái ngại. Và rồi tôi nảy ra một ý: có lẽ các giáo sư thần học hy vọng chính bạn sẽ làm quen với những vấn đề này trong lớp biện giáo vì rằng biện giáo được dạy riêng biệt. Càng suy nghĩ về điều này tôi càng thấy có lý. Thế cho nên tôi đã sắp xếp các chương bàn về các vấn đề biện giáo khác nhau theo các đề tài của môn thần học.

Chúng ta hãy xem kỹ Bảng Phân Tích Đề Cương. Các đề tài đều dựa theo đề tài thần học Tin Lành của thời kỳ cải chánh. Chính người đồng sự của Luther là Melanchthon là người đầu tiên nêu ra những đề tài này để làm khung trước khi hoàn thành môn thần học có hệ thống của ông. Một số đề tài thường được bàn đến là Luận về Thánh Linh (de Scriptura sacra), Luận về sự sáng tạo (de creatis), Luận về tội lỗi (de peccato) Luận về Chúa Cứu Thế (de Christo) Luận về ân cứu rỗi (de gratia), Luận về giáo hội(?) (de ecclesia) và luận về sự thời kỳ cuối cùng (de novissimus). Trong tất cả các đề tài này chúng ta đều đối đầu với các vấn đề biện giáo. Vì sự hạn hẹp của tài liệu này nên tôi chỉ bàn đến một số vấn đề hệ trọng trong các đề tài luận về niềm tin (de fide) luận về con người (de homine), về Thượng Đế (de Deo), về sự sáng tạo (de creatione) và về Chúa Cứu Thế (de Christo). Tôi xin mạn phép sắp xếp các đề tài này theo trình tự hợp lý của môn biện giáo, khác với trình tự của môn thần học có hệ thống, tức là mục tiêu của chúng ta là xây dựng một lý lẽ bênh vực cho Cơ Đốc giáo, và điều này quy định trình tự mà qua đó chúng ta sẽ nghiên cứu các vấn đề. Còn nhiều vấn đề đáng quan tâm về hệ trọng khác nhưng rất tiếc tôi phải bỏ qua. Tuy thế, chúng ta sẽ nghiên cứu xem xét đến những vấn đề cốt yếu nhất liên quan đến việc xây dựng một lý lẽ bênh vực tích cực cho niềm tin Cơ Đốc.

Cụ thể hơn, chúng ta sẽ nghiên cứu mối liên hệ giữa niềm tin và lý luận trong đề tài về niềm tin, sự vô nghĩa của cuộc đời nếu không có Thượng Đế trong đề tài về con người, sự hiện hữu cua Thượng Đế trong đề tài về Thượng Đế, vấn đề phép lạ và vấn đề thông biết lịch sử trong đề tài về sự sáng tạo, và sau cùng là những xác nhận chân lý về thân vị của Chúa Cứu Thế và tính chất có thật trong lịch sử về sự sống lại của Chúa Giê-xu trong đề tài về Chúa Cứu Thế. Mỗi đề tài nghiên cứu được chia làm bốn phần chính. Phần đầu tôi sẽ nêu một số thư mục mà tôi đã trích dẫn hoặc các tựa sách để bạn đọc thêm. Phần thứ hai, chúng ta sẽ lượt qua bối cảnh lịch sử của vấn đề đang bàn luận để tìm hiểu xem những nhà tư tưởng thời trước đã xử lý như thế nào. Phần thứ ba tôi trình bày và lập luận quan điểm cá nhân tôi về đề tài đang xem xét và phần thứ tư tôi đóng góp một số suy nghĩ và kinh nghiệm cá nhân khi áp dụng chung tài liệu này vào công tác truyền bá Phúc âm.

Tài liệu này đối với nhiều bạn đọc sẽ thấy mới mẻ và khó hiểu. Tuy thế toàn bộ tài liệu này đều quan trọng và nếu bạn đọc chuyên cần trao dồi để nắm vững và áp dụng bản thân, phân tích tỉ mỉ tài liệu này, thì tôi tin chắc rằng bạn đọc sẽ khám phá tài liệu này cũng rất hấp dẫn không kém gì tầm quan trọng của nó.

Lời tựa

Trong cương vị là một nhà lý luận triết học Cơ Đốc giáo, tôi được dịp giảng dạy môn biện giáo trong nhiều năm cho các sinh viên tu nghiệp - Quyển sách này là sản phẩm thâu tóm lại từ các lớp học trên. Tài liệu này đúng ra là giáo trình môn biện giáo có sửa đổi một ít. Tôi muốn giữ nguyên văn nói trong tài liệu này nhằm mục đích đưa người đọc vào vị trí gần như là học viên của tôi. Tôi hy vọng rằng với lối hành văn thân mật này sẽ làm cho người đọc thấy thoải mái và gần gũi hơn là lối hành văn nghiêm túc văn chương.

Xin nói sơ qua về hệ thống đánh số các tiểu mục trong tài liệu này. Mặc dầu cách đánh số này mới nhìn thấy có vẽ phức tạp nhưng thực ra rất đơn giản và áp dụng cho những trường hợp mà cách đánh số bằng chữ số La-mã thông thường không cáng đáng có hiệu quả được. Theo hệ thống dùng trong tài liệu này thì người đọc chỉ cần thêm một chữ số vào con số của một đề mục đã có thì sẽ được một tiểu mục. Thí dụ: 2.0 là mục chính thì 2.1 là tiểu mục của 2.0; và 2.11 là tiểu mục của 2.1. Các tiểu mục được đánh số theo thứ tự: Thí dụ 3 tiểu mục thuộc đề mục 2.0 là 2.1, 2.2, 2.3. Nếu dưới 2.1 có 3 tiểu mục phụ thì sẽ đánh số 2.11, 2.12, 2.13. Bảng Phân Tích Đề Cương cho thấy đề mục của từng bài được đánh số và cách trình bày thụt vào ở đầu dòng giúp người đọc dễ dàng nhìn rõ mục nào là phụ, mục nào là chính.

Giáo trình này nói lên phương pháp do cá nhân tôi đưa ra để tiếp cận môn biện giáo. Tôi không trình bày về lịch sử biện giáo hay các hệ thống biện giáo nhưng lại giao cho các sinh viên tự tìm đọc để lỉnh hội hai lãnh vực này. Về lãnh vực lịch sử biện giáo, tôi đề nghị nên đọc “Lịch sử biện giáo” của Avery Dulles (Philadelphia: Westminster, 1971). Đây là một tài liệu thâm cứu uyên bác và rất có giá trị dành cho tham khảo. Đối với lãnh vực các hệ thống biện giáo, thì có tác phẩm “Thử nghiệm chân lý Cơ Đốc giáo” của Gordon Lewis (Chicago Moody, 1976) tài liệu này lược qua các hệ thống biện giáo của các nhà biện giáo nổi bật nhất trong thời đại chúng ta. Ngoài ra, tôi cũng đề nghị nên đọc hai tác phẩm của tôi, đó là “Sự hiện hữu của Thượng Đế và sự khởi đầu của vũ trụ” (San Bernadino, Clif: Here's Life, 1980) và “Người Con xuất hiện” (Chicago: Moody, 1981), để làm cơ sở cho các đề mục về sự hiện hữu của Thượng Đế và sự phục sinh của Chúa Giê-xu, cả hai tác phẩm đều có tài liệu để làm cơ sở cho đề mục. Sự vô nghĩa của cuộc đời nếu không có Thượng Đế. Và cuối cùng có một tiểu phẩm rất hữu dụng bàn về việc áp dụng biện giáo vào thực tế khi truyền bá Phúc âm do British Campus Crusade for Christ xuất bản, tựa đề là “Làm chứng để đảo ngược tình thế”. Để đạt được hiệu quả cao nhất khi đọc quyển sách này thì người đọc, cũng giống như bao học viên của tôi không nên bỏ qua phần đọc thêm này.

Giáo trình này nhằm tạo cơ sở cũng như bàn cải phân tích liên quan đến các vấn đề cơ bản có tính bênh vực tích cực cho Cơ Đốc giáo. Tôi cho rằng hai vấn đề 'bản lề là sự hiện hữu của Thượng Đế và sự Phục sinh của Chúa Giê-xu. Vì thời gian có hạn nên tôi không trình bày một số vấn đề khác chủ yếu là để bênh vực cho Cơ Đốc giáo chẳng hạn như tính chất dễ nhận biết của Thượng Đế và vấn đề cái ác. Có lẽ tôi sẽ bàn tới những vấn đề này trong một tác phẩm khác trong tương lai, nhưng tạm thời thì bỏ qua, chỉ xin người đọc thông cảm mục đích giới hạn của quyển sách này.