ประเด็นท้าทาย เรื่อง การพัฒนาสมรรถนะการจัดการเรียนรู้ของครูผู้สอนรายวิชาคณิตศาสตร์ ระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ โดยใช้รูปแบบการนิเทศ SPARK Model
1. สภาพปัญหาของการจัดการเรียนรู้และการจัดการศึกษา
แผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติได้กำหนดการพัฒนาการเรียนรู้ โดยมุ่งเน้นผู้เรียนให้มีทักษะการเรียนรู้และมีใจใฝ่เรียนรู้ตลอดเวลา มีการออกแบบระบบการเรียนรู้ใหม่ การเปลี่ยนบทบาทครู การเพิ่มประสิทธิภาพระบบบริหารจัดการศึกษา และการพัฒนาระบบการเรียนรู้ตลอดชีวิต การวางพื้นฐานระบบรองรับการเรียนรู้โดยใช้ดิจิทัลแพลตฟอร์ม และการสร้างระบบการศึกษาเพื่อเป็นเลิศทางวิชาการระดับนานาชาติ อีกทั้งยังให้ความสำคัญกับการ
ส่งเสริมการพัฒนาคนไทยตามพหุปัญญาให้เต็มตามศักยภาพการพัฒนาช่วงวัยเรียน/วัยรุ่น ต้องได้รับการพัฒนาทักษะความสามารถที่สอดรับกับทักษะ
ในศตวรรษที่ 21 โดยเฉพาะทักษะด้านการคิดวิเคราะห์ สังเคราะห์ ความสามารถในการแก้ปัญหาที่ซับซ้อน ความคิดสร้างสรรค์ การทำงานร่วมกับผู้อื่น พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 มาตรา 27 จึงระบุให้สถานศึกษาที่จัดการศึกษาขั้นพื้นฐาน มีหน้าที่จัดทำสาระของหลักสูตรสถานศึกษาเพื่อพัฒนานักเรียนให้เป็นคนดี คนเก่ง มีคุณภาพ มีความเป็นไทยและความเป็นพลเมืองที่ดีของชาติ มีทักษะการดำรงชีวิตและการประกอบอาชีพ ตลอดจนเพื่อการศึกษาต่อ มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับสภาพปัญหาในชุมชนและสังคม ภูมิปัญญาท้องถิ่นมีคุณลักษณะอันพึงประสงค์เพื่อเป็นสมาชิกที่ดีของครอบครัว ชุมชน สังคม และประเทศชาติ รวมทั้งสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 2 ได้กำหนดจุดเน้นนโยบายปี 2568 ในการขับเคลื่อนนโยบาย การจัดการเรียนรู้ที่หลากหลาย ซึ่งผู้จัดทำประเด็นท้าทายได้นำนโยบายด้านการจัดการเรียนรู้ที่หลากหลาย ต่อยอดการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) มาวางแผนดำเนินการพัฒนากระบวนการจัดการเรียนรู้มาอย่างต่อเนื่อง และจากการนิเทศ สังเกตการสอนการจัดการเรียนรู้เชิงรุกโดยใช้ห้องเรียนเป็นฐานของครู ในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 2 นั้น ครูยังขาดการเชื่อมโยงการนำความรู้ในการจัดการเรียนรู้ไปใช้ในห้องเรียน ยังยึดติดการสอนให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้จากเนื้อหาในหนังสือเรียน เน้นการสอนโดยการบรรยายความรู้ ครูไม่รอคอยให้นักเรียนได้คิดหาคำตอบจากการเชื่อมโยงความรู้ของผู้เรียนก่อน ส่งผลให้การจัดการเรียนรู้ของครูไม่สอดคล้องกับมาตรฐานและตัวชี้วัดของหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ในการพัฒนาผู้เรียนตามที่หลักสูตรสถานศึกษากำหนดและแนวการจัดการเรียนการสอนในศตวรรษที่ 21 ที่เน้นให้ผู้เรียนสร้างความรู้ใหม่และสิ่งประดิษฐ์ใหม่โดยการใช้กระบวนการทางปัญญา (กระบวนการคิด) กระบวนการทางสังคม (กระบวนการกลุ่ม ) และให้ผู้เรียน
มีปฏิสัมพันธ์และมีส่วนร่วมในการเรียนสามารถนำความรู้ไปประยุกต์ใช้ได้ โดยครูผู้สอนมีบทบาทเป็นผู้อำนวยความสะดวก จัดประสบการณ์การเรียนรู้
ให้ผู้เรียน โดยเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ และจัดให้สอดคล้องกับความสนใจ ความสามารถและความถนัด เน้นการบูรณาการความรู้ในศาสตร์สาขาต่าง ๆ
ใช้หลากหลายวิธีการสอน และหลากหลายแหล่งความรู้
จากเหตุผลดังกล่าว จึงมีความจำเป็นต้องมีการพัฒนาสมรรถนะของครูผู้สอนในการจัดการเรียนรู้ที่หลากหลาย รายวิชาคณิตศาสตร์ ระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น เพื่อให้ผู้เรียนมีทักษะการคิดวิเคราะห์ เป็นไปตามเป้าหมายของหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551
(ฉบับปรับปรุง พ.ศ.2560) หลักสูตรสถานศึกษา และหลักสูตรระดับชั้นเรียน รวมทั้งมีความสอดคล้องกับแนวการจัดการเรียนการสอนในศตวรรษที่ 21
ซึ่งการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) เป็นกระบวนการจัดการเรียนรู้ที่มุ่งเน้นให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้สูงสุด โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเรียนรู้ในระดับทักษะการคิดสูงสุด อันประกอบด้วย การวิเคราะห์ การสังเคราะห์ และการประเมินค่า ลักษณะสำคัญของการจัดการเรียนการสอนรูปแบบนี้
เป็นการเปิดโอกาสให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในกระบวนการเรียนรู้ มีปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้เรียนด้วยกันและมีปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้เรียนกับครู ในการจัดกิจกรรมด้วยกระบวนการกลุ่ม สามารถสร้างองค์ความรู้และจัดระเบียบการเรียนรู้ด้วยตนเอง อีกทั้งยังเป็นการเสริมสร้างความรับผิดชอบ การมีวินัยในการทำงาน
แก่ผู้เรียน ซึ่งสอดคล้องกับการฝึกให้ผู้เรียนมีคุณลักษณะและทักษะของศตวรรษที่ 21