ออกแบบและเทคโนโลยี ม.1
หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เทคโนโลยีกับมนุษย์
3 ระบบทางเทคโนโลยี
เทคโนโลยี มีองค์ประกอบของหลายส่วนที่ถูกออกแบบให้ทำงานร่วมกัน ตัวอย่างเช่น เครื่องยนต์ที่มีชิ้นส่วนแต่ละชิ้นถูกออกแบบและจัดวางให้ทำงานร่วมกัน การทำงานของแต่ละชิ้นส่วนจะสัมพันธ์ต่อกัน ซึ่งเราเรียกองค์ประกอบร่วมของการทำงานที่สัมพันธ์นี้ว่า "ระบบ"
3.1 ระบบ
ระบบ (System) หมายถึง การรวมกันของกลุ่มองค์ประกอบต่างๆ ตั้งแต่ 2 ส่วนขึ้นไป ที่ทำงานร่วมกัน
เพื่อเป้าหมายหรือวัตถุประสงค์เดียวกัน หรือเป็นการทำงานร่วมกันของส่วนแต่ละส่วนที่มีความเกี่ยวข้องและความสัมพันธ์กัน สามารถจำแนกได้ 2 ประเภท
1. ระบบของธรรมชาติ หมายถึง ระบบที่เป็นไปตามธรรมชาติ เช่น ระบบนิเวศ ระบบร่างกายมนุษย์
(ระบบหมุนเวียนเลือด ระบบกล้ามเนื้อ ระบบหายใจ ระบบย่ออาหาร)
ภาพอวัยวะในระบบทางเดินหายใจ
2. ระบบที่มนุษย์สร้างขึ้น หมายถึง ระบบต่าง ๆ ที่มนุษย์สร้างขึ้นมาเพื่อตอบสนองความต้องการ หรือเครื่องมือเครื่องใช้เพื่ออำนวยความสะดวกในการดำเนินชีวิตในปัจจุบัน เช่น ระบบรถ ระบบเครื่องบิน ระบบคอมพิวเตอร์
ระบบไฟฟ้า ระบบทางเทคโนโลยีถือได้ว่าเป็นระบบที่มนุษย์สร้างขึ้น
ระบบเซลล์แสงอาทิตย์
3.2 ระบบทางเทคโนโลยี
ระบบทางเทคโนโลยี (Technological System) หมายถึง กลุ่มของส่วนต่าง ตั้งแต่ 2 ส่วนขึ้นขึ้นไป ประกอบเข้าด้วยกันและทำงางานร่วมกันเพื่อบรรลุวัตถุประสงค์ โดยในการทำงานของระบบทางเทคโนโลยีจะประกอบไปด้วยตัวป้อน (Input) กระบวนการ (Process) และผลผลิต (Output) ที่สัมพันธ์กัน นอกจากนี้ ระบบทางเทคโนโลยีอาจมีข้อมูลย้อนกลับ (Feedback) เพื่อใช้ในการปรับปรุงการทำงานได้ตามวัตถุประสงค์
การวิเคราะห์ระบบทางเทคโนโลยีช่วยให้เข้าใจองค์ประกอบและการทำงานของเทคโนโลยี รวมถึงสามารถปรับปรุงให้เทคโนโลยีทำงานได้ตามความต้องการ
แผนภาพแสดงระบบทางเทคโนโลยี
1. ตัวป้อน (Input)
หมายถึง ข้อมูลหรือสิ่งที่ป้อนเข้าสู่ระบบ เพื่อให้ได้ผลผลิตออกมาตอบสนองความต้องการหรือความจำเป็น
ของมนุษย์
2. กระบวนการ (Process)
หมายถึง ขั้นตอนหรือวิธีการดำเนินการในระบบ เพื่อให้ได้มาซึ่งผลผลิตที่ต้องการ
3. ผลผลิต (Output)
หมายถึง ผลที่ได้จากกระบวนการที่เกิดขึ้นในระบบอาจได้มาซึ่งผลิตภัณฑ์หรือการทำงานใหม่ ๆ เพื่อช่วยให้
การทำงานมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลมากขึ้น
4. ข้อมูลย้อนกลับ (Feedback)
หมายถึง ข้อมูลที่ใช้ป้อนกลับสู่ระบบ เพื่อให้ระบบเกิดการทำงานอย่างสมบูรณ์หรือบรรลุตามความต้องการ โดยระบบแต่ละระบบอาจจะมีข้อมูลย้อนกลับหรือไม่มีข้อมูลย้อนกลับก็ได้
การวิเคราะห์การทำงานของระบบเทคโนโลยี การที่ระบบจะทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพนั้น เราจำเป็นต้องวิเคราะห์การทำงานของระบบเทคโนโลยี นั่นคือ การตรวจสอบและประเมินผลการทำงางานของระบบเทคโนโลยีในทุกองค์ประกอบว่ามีการทำงานอย่างเป็นระบบหรือไม่ มีข้อบกพร่องอย่างไร การวิเคราะห์ระบบเทคโนโลยีจะทำให้ทราบข้อผิดพลาดที่เกิดขึ้นและดำเนินการแก้ไข ก่อให้เกิดระบบเทคโนโลยีที่มีประสิทธิภาพและยั่งยืน และยังรวมถึงการคำนึงถึงผลกระทบของเทคโนโลยีต่อสิ่งแวดล้อม เช่น มลภาวะที่เกิดจากเทคโนโลยี
ตัวอย่าง การวิเคราะห์ระบบทางเทคโนโลยีของฝนเทียม
การทำฝนเทียมเป็นวิธีการดัดแปรสภาพอากาศทำให้เกิดฝน โดยทำจากเมฆที่มีลักษณะพอเหมาะที่จะเกิดฝนได้ จากนั้นใช้สารเคมีช่วยเร่งให้เมฆเกิดการควบแน่นและเกิดการกลั่นตัวกลายมาเป็นฝน
ตัวอย่าง การวิเคราะห์ระบบทางเทคโนโลยีของเครื่องปรับอากาศ
เครื่องปรับอากาศให้ข้อมูลย้อนกลับเมื่ออุณหภูมิของอากาศภายในห้องอยู่ในระดับที่เหมาะสม จะมีการส่งค่าอุณหภูมิกลับไปยังตัวเครื่องช่วยตัดไฟ ซึ่งช่วยให้ผู้ใช้งานประหยัดค่าไฟฟ้า