ออกแบบและเทคโนโลยี ม.1
1.3 เครื่องมือช่างพื้นฐาน
เครื่องมือเป็นอุปกรณ์ที่มีความสำคัญมากในการสร้างชิ้นงาน เครื่องมือแบ่งออกเป็นหลายประเภทแต่ละประเภทมีหลายชนิด โดยเครื่องมือแต่ละชนิดมีหน้าที่ในการใช้งานแตกต่างกันไปตามลักษณะของงานนั้น เพราะฉะนั้นเราจะต้องรู้จักวิธีการใช้งานอย่างถูกต้องตามประเภทของงาน เครื่องมือที่ใช้ในงานช่างพื้นฐานสามารถแบ่งตามประเภทการใช้งานได้ ดังนี้
1. เครื่องมือสำหรับการวัด เป็นเครื่องมือที่ใช้สำหรับการวัด เพื่อบอกระยะหรือขนาดความกว้าง ความยาว ความสูง และความหนาของวัสดุหรือชิ้นงาน เช่น ไม้บรรทัด ตลับเมตร เวอร์เนียร์แคลลิเปิร์ส
ตัวอย่าง เครื่องมือสำหรับการวัด
- ไม้บรรทัดเหล็ก ใช้สำหรับวัดความยาวระยะสั้น ๆ
- ตลับเมตร ใช้สำหรับวัดความยาวหรือระยะทาง มีลักษณะเป็นตลับสี่เหลี่ยมหรือตลับวงกลม บรรจุเทปสายวัดไว้ด้านใน ปลายสายวัดจะมีตะขอเล็ก ๆ สำหรับเกี่ยว
- เวอร์เนียร์แคลลิเปิร์ส ใช้สำหรับวัดชิ้นงานที่ต้องการความละเอียด วัดได้ทั้งระยะภายนอก ภายใน และวัดความลึก
2. เครื่องมือสำหรับการตัด เป็นเครื่องมือที่ใช้สำหรับตัดชิ้นงานให้แยกจากกัน เช่น คัตเตอร์ กรรใกร
เลื่อยมือ คีมตัด
ตัวอย่าง เครื่องมือสำหรับการตัด เช่น
- คัตเตอร์ มีดขนาดเล็ก ใช้ตัดวัสดุประเภทกระดาษพลาสติกบาง
- เลื่อยมือ ประกอบไปด้วย 2 ส่วน คือ ส่วนที่เป็นใบเลื่อยซึ่งทำด้วยเหล็กบาง มีฟันคล้ายกับ สิ่วเล็ก ๆ เรียงกันตลอดความยาว และส่วนที่เป็นด้ามจับทำจากไม้หรือพลาสติก
- กรรไกร ใช้สำหรับตัดวัสดุบาง ๆ เช่น กระดาษ แผ่นโลหะบางพลาสติกบาง ซึ่งกรรไกรมี หลายประเภท เช่น กรรไกรตัดกระดาษ กรรไกรตัดผ้าคีมตัด ใช้สำหรับตัดลวดหรือโลหะเนื้ออ่อน ที่ไม่แข็งมาก เช่น สายไฟ เส้นลวด
3. เครื่องมือสำหรับการยึดติด เป็นเครื่องมือสำหรับยึดติดอุปกรณ์ เช่น กาว ปืนกาว สกรู ไขดวง
ตัวอย่าง เครื่องมือสำหรับการยึดติด
- กาว เป็นวัสดุที่ใช้ซ่อมแซม หรือติดวัตถุ 2 ชิ้น เข้าด้วยกัน แบ่งเป็นหลายชนิด เช่น กาวลาเท็กซ์ กาวร้อน กาวแท่ง กาวยาง
- สกรู เป็นนอดตัวผู้ซึ่งมีลักษณะเป็นเกลียวรอบทรงกระบอกยาว หัวสกรูจะมีหลายประเภท เช่น หัวหกเหลี่ยม หัวแฉก หัวผ่า
- ปืนกาว มีลักษณะคล้ายปืน ทำหน้าที่เป็นตัวทำความร้อนและมีตัวกาว ซึ่งมีลักษณะเป็นแท่ง
- ไขควง เป็นเครื่องมือสำหรับใช้ไขและขันสกรูต่าง ๆ มักทำมาจากเหล็กกล้า โดยใช้วิธีตีขึ้นรูป และชุบเพื่อให้ผิวของไขควงแข็ง และใช้งานได้ดี
4. เครื่องมือสำหรับการเจาะ เป็นเครื่องมือที่ใช้สำหรับเจาะรู้ชิ้นงานประเภทโลหะหรือไม้ เช่น สว่าน
ไฟฟ้าสว่านมือ สว่านกระแทก ที่เจาะกระดาษ
ตัวอย่างเครื่องมือสำหรับเจาะ
- สว่านไฟฟ้า เป็นเครื่องมือเจาะที่ใช้กำลังขับจากมอเตอร์ไฟฟ้าใช้ในการเจาะรูงานโลหะหรืองานไม้ ปัจจุบันสว่านไฟฟ้าเป็นที่นิยมและใช้กันมากกว่าสว่านชนิดอื่น
- สว่านกระแทก ออกแบบมาเพื่อให้สามารถเจาะวัสดุได้หลากหลายประเภทมากขึ้นที่นอกเหนือจากไม้และโลหะ เช่น การเจาะปูนฉาบ ปูนคอนกรีตสว่านมือ เป็นสว่านที่ใช้แรงมือ เหมาะกับงานที่ไม่ใหญ่มาก ใช้เจาะรูวัสดุประเภทไม้ โลหะ พลาสติก
- ที่เจาะกระดาษ เป็นอุปกรณ์ที่ทำมาจากเหล็ก มีหน้าที่ในการเจาะรูกระดาษตามที่ต้องการ