3.1 ความหมายของเงื่อนเชือก

เงื่อนเชือก หมายถึง การนำเชือกมาผูกกันเป็นเงื่อน เป็นปม สำหรับต่อเชือกเข้าด้วยกัน หรือทำเป็นบ่วง สำหรับคล้องหรือสวมกับเสา หรือใช้ผูกกับวัตถุ สำหรับผูกให้แน่นใช้รั้งให้ตึง ไม่หลุดง่าย แต่สามารถแก้ปมได้ง่าย

3.2 ความสำคัญของเงื่อนเชือก

กิจกรรมลูกเสือ เป็นกิจกรรมหนึ่งที่ต้องการให้ลูกเสือรู้จักใช้วัสดุที่มีอยู่ตามธรรมชาติ เพื่อการดำรงความเป็นอยู่อย่างอิสระและพึ่งพาตนเองให้มากที่สุดการผูกเงื่อนเชือก เป็นศาสตร์และศิลป้อย่างหนึ่งที่ลูกเสือจำเป็นต้องเรียนรู้เมื่อเข้าร่วมกิจกรรมในการอยู่ค่ายพักแรม การสร้างฐานกิจกรรมผจญภัย การตั้งค่ายพักแรมรวมทั้งการใช้งานเงื่อนในการช่วยผู้เจ็บป่วยได้

เงื่อนแบ่งได้เป็น 3 ประเภทตามลักษณะการผูก

1. เงื่อนที่ใช้ผูกต่อเชือกที่มีขนาดเท่ากัน หรือผูกในเชือกเส้นเดียวกัน เช่นเงื่อนพิรอด เงื่อนบ่วงคนกลาง เป็นต้น

2. เงื่อนผูกต่อกับเชือกที่มีขนาดใหญ่กว่าหรือผูกกับห่วง เช่น เงื่อนขัดสมาธิ

3. เงื่อนที่ใช้ผูกกับวัตถุต่าง ๆ เช่น ผูกกับเสา หรือหลักเพื่อการยึดโยง ได้แก่เงื่อนกระหวัดไม้ เงื่อนตะกรุดเบ็ด

เงื่อนเชือก

เงื่อนเชือกยังมีบทบาทและความสำคัญสำหรับการดำเนินชีวิตของคนเราถึงแม้ว่าเทคโนโลยีต่าง ๆ จะเจริญเข้ามาก็ตาม จะเห็นได้ว่าเงื่อนเชือกจะเกี่ยวข้องกับเราตั้งแต่แรกเกิดเมื่อเราคลอดออกมาหมอจะให้เชือกในการผูกสายสะดือ ตอนเด็กใช้เงื่อนเชือกผูกทำเปลนอน ผูกสายมุ้ง ตอนโตใช้เงื่อนเชือก ผูกรองเท้า ผูกเนคไท ผูกสิ่งของต่าง ๆ และยังใช้เงื่อนเชือกถักเป็นเสื้อผ้าเครื่องนุ่งห่มและเครื่องใช้ต่าง ๆ หลายชนิด บางครั้งเงื่อนเชือกมีความสัมพันธ์เกี่ยวข้องกับการดำเนินชีวิตของเรา เพราะฉะนั้น ลูกเสือวิสามัญควรจะต้องศึกษาเรื่องเงื่อนเชือกเพื่อจะได้นำไปใช้ประโยชน์ในโอกาสต่อไป

3.3 การผูกเงื่อนเชือก

การผูกเงื่อนที่สำคัญและควรเรียนรู้ มีดังนี้

เงื่อนพิรอด

เป็นเงื่อนสัญลักษณ์ในเครื่องหมายลูกเสือโลก แสดงถึงความเป็นพี่น้องกันของขบวนการลูกเสือทั่วโลก และแทนความสามัคคีของลูกเสือ มีขั้นตอนการผูก ดังนี้

เงื่อนขัดสมาธิ

เงื่อนขัดสมาธิเป็นเงื่อนที่มีประโยชน์ในการต่อเชือกที่มีขนาดต่างกัน หรือขนาดเท่ากัน โดยใช้เส้นใหญ่ทำเป็นบ่วง ส่วนเส้นเล็กเป็นเส้นพันขัด

ประโยชน์

1. ใช้ต่อเชือกขนาดต่างกัน หรือขนาดเดียวกันก็ได้

2. ใช้ต่อเชือกแข็งกับเชือกอ่อน (เส้นอ่อนเป็นเส้นพันขัด)

3. ใช้ต่อเชือกที่ค่อนข้างแข็ง เช่น เถาวัลย์

4. ใช้ผูกเชือกกับสิ่งที่มีลักษณะเป็นขอหรือหูอยู่แล้ว เช่น ธงชาติ

5. ใช้ต่อเส้นด้าย เส้นไหมทอผ้า

เงื่อนตะกรุดเบ็ด

ประโยชน์

1) ใช้ผูกเชือกกับเสาหรือสิ่งอื่น ๆ จะให้ความปลอดภัยมาก ล้าผูกกลาง ๆของเชือก ถ้าใช้ปลายเชือกผูกอาจไม่แน่น กระตุกบ่อย ๆ จะหลุดปมเชือกจะคลาย

2) ใช้ทำบันไดเชือก บันไดลิง

3) ใช้ในการผูกเงื่อนต่าง ๆ ที่ผูกกับหลักหรือวัตถุ

4) ใช้ในการผูกเงื่อนกระหวัดไม้

5) ใช้ในการผูกเงื่อนแน่น เช่น ผูกประกบ กากบาท

6) ใช้ในการผูกปากถุงขยะ

วิธีการเก็บเชือก มีขั้นตอนการปฏิบัติ ดังนี้

ขั้นที่ 1 แบ่งเชือกออกเป็น 8 ส่วน ใช้มือซ้ายจับเชือกแล้วทบเชือก 3 ครั้งโดยแต่ละครั้งให้เชือกยาวเท่ากับ 1 ใน 8 ส่วน เชือกที่เหลืออีก 5 ใน 8 ส่วน ปล่อยไว้สำหรับพัน

ขั้นที่ 2 เอาเชือกที่เหลือ 5 ใน 8 ส่วนพันรอบเชือกที่ทบไว้โดยเริ่มพันถัดจากปลายบ่วง (ข)เข้ามาประมาณ 1 นิ้ว เมื่อพันจบเหลือปลายเชือก ให้สอดปลายเชือกนั้นเข้าในบ่วง

ขั้นที่ 3 ดึงบ่วง (ข) เพื่อรั้งบ่วง (ก) ให้รัดปลายเชือกที่สอดไว้จนแน่นเป็นอันเสร็จ