ท่ามกลางสายลมและแสงแดดของจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ผืนดินแห่งนี้ไม่ได้อุดมสมบูรณ์แค่พืชผลเท่านั้น แต่ยังเป็นแหล่งรวมภูมิปัญญาที่หยั่งรากลึกมากับต้นมะพร้าว หนึ่งในมรดกทางวัฒนธรรมที่สะท้อนความชาญฉลาดของชาวบ้าน คือ "การทำไม้กวาดก้านมะพร้าว" ซึ่งเกิดจากการใช้ประโยชน์จากทุกส่วนของต้นมะพร้าวอย่างคุ้มค่า ประจวบคีรีขันธ์นับเป็นจังหวัดที่ปลูกมะพร้าวมากเป็นอันดับต้น ๆ ของประเทศ ผลผลิตจากมะพร้าวไม่ได้จำกัดเพียงเนื้อมะพร้าวหรือกะทิ แต่ชาวบ้านยังรู้จักใช้ "ทางมะพร้าว" หรือใบแก่ที่หลุดร่วงจากต้น นำมาประดิษฐ์เป็นเครื่องใช้ในชีวิตประจำวัน "ไม้กวาดก้านมะพร้าว" จึงเกิดขึ้นจากความเรียบง่ายและแนวคิดการใช้ทรัพยากรให้เกิดประโยชน์สูงสุด
ที่มาของรูป : https://shorturl.asia/uUigJ
ในการทำไม้กวาดก้านมะพร้าว ชาวบ้านจะเริ่มจากการเลือกทางมะพร้าวที่เหมาะสม หากต้องการไม้กวาดสำหรับกวาดพื้นปูน จะเลือกก้านที่อ่อนและโค้งตัวได้ดีจากใบที่ยังมีสีเขียวสด ส่วนไม้กวาดสำหรับพื้นดินนั้น จะใช้ก้านที่แข็งแรงจากทางมะพร้าวแก่ที่มีสีน้ำตาลเข้ม ด้ามไม้กวาดเองก็สำคัญไม่แพ้กัน ไม้ไผ่ตันเป็นตัวเลือกที่ได้รับความนิยม เพราะมีน้ำหนักเบา แข็งแรง และจับถนัดมือ ขนาดของด้ามถูกคัดสรรอย่างพิถีพิถัน เพื่อให้เหมาะกับการใช้งาน และยังต้องผ่านกระบวนการตากแดดและลวกไฟเพื่อเพิ่มความทนทาน
การประกอบไม้กวาดเริ่มจากการรวบรวมก้านมะพร้าวที่เตรียมไว้ประมาณ 250-300 ก้าน จากนั้นจะใช้ลวดหรือเชือกไนลอนมัดก้านเข้ากับปลายด้ามไม้ไผ่อย่างแน่นหนา การมัดแต่ละครั้งต้องอาศัยความชำนาญในการจัดเรียงก้านให้กระชับและเรียงตัวสวยงาม ก่อนจะปิดท้ายด้วยการทาสีน้ำมันกันสนิม เพื่อเพิ่มอายุการใช้งาน
ที่มารูปภาพ : https://www.technologychaoban.com/marketing/article_25004
การทำไม้กวาดก้านมะพร้าว เป็นตัวอย่างของการใช้ประโยชน์จากธรรมชาติอย่างรู้คุณค่า และเป็นสัญลักษณ์ของภูมิปัญญาและความคิดสร้างสรรค์ของชาวบ้าน ที่สามารถนำสิ่งที่ดูเหมือนไม่มีคุณค่า มาแปรเปลี่ยนเป็นสินค้าที่มีคุณค่าและสามารถใช้ประโยชน์ได้จริง ในทุกกระบวนการแฝงไว้ด้วยความใส่ใจและความชำนาญที่สืบทอดจากรุ่นสู่รุ่น ไม้กวาดธรรมดา ๆ ที่เราหยิบใช้ อาจไม่ใช่แค่เครื่องมือทำความสะอาด แต่คือสะพานเชื่อมต่อระหว่างภูมิปัญญาท้องถิ่นกับโลกกว้าง อันเต็มไปด้วยความภาคภูมิใจซึ่งเป็นเสน่ห์จากทางมะพร้าวของชาวประจวบคีรีขันธ์
ที่มารูปภาพ : https://home.kapook.com/view182134.html
วันนี้ ไม้กวาดก้านมะพร้าวจากประจวบคีรีขันธ์ได้กลายเป็นสินค้าที่มีชื่อเสียง และได้รับการยอมรับในวงกว้าง เป็นหนึ่งในผลิตภัณฑ์ที่สะท้อนถึงภูมิปัญญาชาวบ้านที่ไม่เพียงแต่สร้างมูลค่าให้กับชีวิตคนในชุมชน แต่ยังเป็นสิ่งที่คนภายนอกหันมามองและให้ความสำคัญในฐานะสินค้าไทยที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว
ที่มาวีดีโอ : https://www.youtube.com/watch?v=zxKv6MHpGY8