บ้านป่าพลู หมู่ที่ 2 ตำบลป่าพลู อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน เป็นหมู่บ้านที่ประชากรส่วนใหญ่ทำการเกษตร การทำสวนลำไย สวนมะม่วงและการปลูกหอมแดง เป็นต้น ซึ่งหลังจากการทำการเกษตรชาวบ้านจะว่างงานไม่มีอาชีพอื่นนอกเหนือจากการเกษตร และเป็นหมู่บ้านที่มีผู้สูงอายุมาก เป็นหมู่บ้านเชิงวัฒนธรรมทางพุทธศาสนา
จากความคิด-สู่การเปลี่ยนแปลง
ชาวบ้านและผู้สูงอายุ บ้านป่าพลู หมู่ที่ 2 ตำบลป่าพลู อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน หลังจากช่วงการเก็บเกี่ยวผลผลิตทางการเกษตรเสร็จสิ้นได้
มีการร่วมกลุ่มกันระดมความคิดหาอาชีพในช่วงว่างงานได้มีการเข้าปรึกษากับพระอดุลย์ อาภสฺสโร เจ้าอาวาสวัดป่าพลู และท่านให้คำแนะนำในการ
สืบสานความเชื่อประเพณีพิธีกรรมของชาวล้านนาที่มีความเชื่ออย่างหนึ่งที่ปฏิบัติสืบเนื่องกันมาช้านาน คือ การจุดประทีปโคมไฟให้ความสว่างไสวเป็นพุทธบูชา โดยแสงสว่างเริ่มจากไส้เทียนเล็กๆ จะลุกโชติช่วงให้แสงงามตามบ้านเรือนในช่วงงานเทศกาลอันเป็นมงคลต่างๆและส่องแสงภายในใจของพุทธศาสนิกชน มาแต่ครั้งปู่ย่า ตายาย ประเพณีสืบเนื่องจากศาสนา และความเชื่อของชุมชน จะสอดคล้องกับสภาพ ภูมิศาสตร์ และสิ่งแวดล้อม
ที่จะได้ทำบุญอุทิศกุศลกัลปนาแก่บรรพชนของตน
พระอดุลย์ อาภสฺสโร เจ้าอาวาสวัดป่าพลู จึงให้ชาวบ้านทำโคมล้านนา โดยในปี พ.ศ. 2562 มีการรวมกลุ่มชาวบ้านประมาณ 40 คน และมีการยืนเรื่องของบประมาณจากกระทรวงวัฒนธรรม จังหวัดลำพูน เพื่อนำเงินงบประมาณ จัดหาวิทยากร มาฝึกทำโคมล้านนาให้แก่ชาวบ้าน บ้านป่าพลู โดยมีการจัดฝึกการทำโคมล้านนา โดยใช้เวลา 2 วัน ในช่วงนั้น ให้ช่วงบ้านได้มีอาชีพหลังจากการทำการเกษตร โดยในปี พ.ศ. 2562 ได้มีการทำส่งให้แก่ วัดพระธาตุหริภุญชัย วรมหาวิหาร จังหวัดลำพูน จำนวน 2,000 ลูก และทำส่งทุกๆปีและปัจจุบันทางผู้ใหญ่บ้านและสมาชิกกลุ่มได้มีการออกแบบโคมเสริมดวง โคมขนาดเล็กทำเป็นผลิตภัณฑ์ที่ให้ผู้มาเที่ยวหมู่บ้านได้บูชาเพื่อเสริมความเป็นสิริมงคล โดยโคมเสริมดวงจะมีลายตัวอักษรของพุทธศาสนากำกับไว้ โดยพระอดุลย์ อาภสฺสโร เจ้าอาวาสวัดป่าพลู เป็นผู้เขียนและลงอักษรหรืออักขระไว้
โคมเพชร โคมล้านนาประยุกต์ ผลิตภัณฑ์สู่อาชีพ บ้านป่าพลู
โคมล้านนา เป็นงานหัถตกรรมพื้้นบ้าน ที่ได้รับการถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่น ให้คงอยู่สืบต่อจนถึงปัจจุบันในภาคเหนือซึ่งชาวล้านนาใช้ในงานประเพณียี่เป็ง พึงสักการะบูชาพระพุทธเจ้า คืนวันเพ็ญเดือนสิบสอง (ยี่เป็งล้านนา) ถือว่าเมื่อได้กระทำเช่นนี้แล้วและประทีปจากโคมจะช่วยส่องประกายให้ดำเนินชีวิตเจริญรุ่งเรืองอยู่เย็นเป็นสุข โดยโคมล้านนา ทำจาก ไม้ไผ่ ผ้า ที่สามารถเก็บไว้ใช้งานได้ยาวนาน
มีรูปทรงที่สวยงามและมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันออกไป โดยขนาดมาตรฐานจะอยู่ที่ 8x6.5 ซม. และมีขนาดยอด 9 ซม. ราคาขายจะต่างกันไปตามขนาดและรูปทรงและความยากง่าย ราคาขายโคมล้านนาขนาดมาตรฐานอยู่ที่ ลูกละ 40 บาท โดยในปีที่ผ่านชาวบ้าน บ้านป่าพลู ทำการผลิตส่งให้กับวัดพระธาตุหริภุญชัย วรมหาวิหาร จังหวัดลำพูน จำนวน 5,000 ลูก และได้มีการให้ทำลวดลายที่ติดโคมล้านนาเป็น ของหมู่บ้านเองพร้อมเป็นลวดลายของอำเภอบ้านโฮ่ง คือ ลายพระพุทธบาทสามยอด เป็นสัญญาลักษณ์
โครงเพชร มีลักษณะที่ค่อนข้างที่จะเป็นลักษณะทรงคล้ายไห มีปากบานออกคล้ายกลีบบัว มีเหลี่ยมรอบๆ ในตัวของโคมเหมือนเพชรที่ถูกเจียระไนอยู่ ในบางท้องที่ก็เรียกแบบภาษาพื้นบ้านชาวบ้านเรียกว่า โคมไห บางแห่งก็เรียกว่าโคมเพชร ซึ่งลักษณะทรวดทรงค่อนข้างเรียวทางปลายของมัน แล้วโผล่ขึ้นมาทั้งหัวก็จะบานออกเหมือนเพชรที่เจียระไน
วัสดุ/อุปกรณ์ในการทำโคมเพชร โคมล้านนาประยุกต์
ไม้ไผ่
กาวร้อน
ปากกาหมึกซึม สีดำ
ด้ายญี่ปุ่น สีแดง ขนาด 1.5 มิล
กิ๊บหนีบผ้า
กาวแท่ง
ปืนยิงกาว
สีสเปรย์ 7 สีตามวันเกิด
สเปรย์เคลือบมัน
เข็ม
ขั้นตอนการทำโคมเพชร โคมล้านนาประยุกต์
1. ประกอบโครงแนวตั้ง:
นำชิ้นส่วนโครงแนวตั้ง 4 ชิ้น มาประกอบกันให้ส่วนมุมที่หักบรรจบกัน และยึดไว้ด้วยตัวหนีบ
2. ประกอบโครงแนวนอน:
นำชิ้นส่วนโครงแนวนอน 2 ชิ้น สอดเข้าไปในส่วนโครงแนวตั้งที่ประกอบไว้ และใช้ตัวหนีบยึดมุมทุกมุม
3. ติดกาวและรอให้แห้ง:
ใช้กาวทาตามมุมต่างๆ ของโครงโคม และผึ่งแดดทิ้งไว้จนแห้งสนิท
4. ประกอบส่วนหัวและส่วนก้น:
นำชิ้นส่วนก้น 1 ชิ้น และชิ้นส่วนหัว 1 ชิ้น มาประกอบเข้ากับโครงโคมส่วนด้านบน และยึดติดด้วยกาวจนแห้ง
5. มัดเชือก:
นำเชือกมามัดติดกับโครงโคมส่วนด้านบน เพื่อให้โครงโคมสมบูรณ์และแข็งแรงยิ่งขึ้น
นายพิริยะ วงค์ฝั้น
ผู้ใหญ่บ้านบ้านป่าพลู หมู่ที่ 2 ตำบลป่าพลู
และนางอำพร วงค์ฝั้น แม่หลวงบ้านป่าพลู หมู่ที่ 2
บ้านเลขที่ 59 บ้านป่าพลู หมู่ที่ 2 ตำบลป่าพลู อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน
แผนที่การเดินทางและการติดต่อ
ข้อมูลการติดต่อ นายพิริยะ วงค์ฝั้นและนางอำพร วงค์ฝั้น
โทรศัพท์ : 082-3919552
ที่อยู่ : บ้านป่าพลู เลขที่ 59 หมู่ที่ 2 ตำบลป่าพลู อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน 51130
ข้อมูลเนื้อหา โดย นายพิริยะ วงค์ฝั้นและนางอำพร วงค์ฝั้น
เรียบเรียงเนื้อหา โดย นายทวีศักดิ์ ศรีชัยวงศ์
ภาพถ่าย/ภาพประกอบ โดย นายทวีศักดิ์ ศรีชัยวงศ์