Terpenes (เทอร์พีน)

ภาพจาก : สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง

Terpenes (เทอร์พีน) เป็นสารให้กลิ่น หรือ aromatic compound พบมากน้ำมันหอมระเหยของพืชมีกลิ่นทั่วไปเป็นสารบ่งบอกกลิ่นเฉพาะตัวที่เป็นเอกลักษณ์ของพืช เรามักได้กลิ่นต่างๆ มาจาก ดอกไม้ ผลไม้ และสมุนไพร เช่น ดอกกัญชง-กัญชา ดอกกุหลาบ ดอกลาเวนเดอร์ เลม่อน มะม่วง วานิลลา ตะไคร้ มิ้นต์ และสน เป็นต้น

ในพืชสกุล Cannabis หรือกัญชง กัญชา มีเทอร์พีนมากกว่า 120 ชนิด โดยมี 2 กลุ่มหลักคือ monoterpenes และ sesquiterpenes มีศักยภาพในการนำไปใช้ประโยชน์ในทางการแพทย์ได้


เทอร์พีน ช่วยต้านการอักเสบ และแก้ปวดเป็นหลัก และยังช่วยต้านอาการซึมเศร้า ทำให้ผ่อนคลาย ต้านกังวล รักษาอาการนอนไม่หลับ เพิ่มความสามารถในการให้สารผ่านเข้าสู่ผิว เสริมภูมิคุ้มกัน ต้านแบคทีเรีย ต้านจุลชีพ และต้านอนุมูลอิสระ เทอร์พีน ในกัญชงจะผลิตมาจากต่อมเดียวกับสาร Cannabinoids (สารสำคัญ 2 ชนิด คือ THC, CBD) จึงให้กลิ่นมากที่สุดในช่อดอก แต่ละสายพันธุ์มีกลิ่นโดดเด่น มากน้อยต่างกันออกไป นอกจากสายพันธุ์แล้ว สภาพภูมิอากาศ อายุ และการเจริญเติบโต ปุ๋ย ความอุดมสมบูรณ์ของดิน หรือแม้แต่ช่วงเวลาของวัน ก็มีผลต่อปริมาณของเทอร์พีน และยัง ยังช่วยเสริมฤทธิ์ในการรักษาเมื่อใช้ร่วมกับสารอื่น เช่น CBD, THC ทำให้ร่างกายสามารถฟื้นตัวและกลับสู่สภาพสมดุลได้ เราเรียกการทำงานแบบนี้ว่า Entourage Effect (ออง-ตู-ราจ เอฟเฟกต์) ส่งเสริมให้กัญชากัญชงออกฤทธิ์มีผลช่วยบำบัดรักษาโรคต่างๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น

ภาพจาก : สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง

ภาพจาก : สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง

ทีมนักวิจัย ม.นเรศวร ได้ค้นพบเบื้องต้นว่า monoterpenes ในน้ำมันหอมระเหยจากกัญชาและกัญชง มีผลต่อการสลายไขมันในเซลล์ไขมันเพาะเลี้ยง มีประสิทธิภาพในการลดปริมาณไตรกลีเซอไรด์ในเซลล์ไขมัน (adipocytes)

การศึกษาผลของน้ำมันหอมระเหยจากกัญชงในมนุษย์ พบว่า

มีประสิทธิภาพ ทำให้อาสาสมัครรู้สึกผ่อนคลาย โดยไปเพิ่มคลื่นสมองช่วงความถี่อัลฟ่าและเธต้า

มีประสิทธิภาพในการลดคลื่นสมองที่ช่วงความถี่เบต้าอย่างมีนัยสำคัญมีผลต่อการทำงานของระบบประสาทอัติโนมัติ (ANS) โดยช่วยลดความดันเลือด เพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจ และเพิ่มอุณหภูมิของผิวหนัง ทำให้ร่างกายรู้สึกมีพลัง สงบ และผ่อนคลาย

ภาพจาก : สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง

ข้อมูลเนื้อหา : สริตา ปิ่นมณี. (2565) กัญชง : TerpeneS สารให้กลิ่นกับการแพทย์. ค้นจาก https://hkm.hrdi.or.th/Knowledge/detail/607.

ภาพถ่าย/ภาพประกอบ : สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง