Κοίλα Ευβοίας
Κοίλα Ευβοίας, αρχαία Κοίλα (cava Euboea) μια άγνωστη γεωγραφικά περιοχή του νησιού, η οποία αναφέρεται από τον Ηρόδοτο, τον Στράβωνα,τον Δίων Χρυσόστομο και από άλλους αρχαίους συγγραφείς. Για την τοποθεσία της υπήρχαν διαφορετικές απόψεις καθώς επίσης αν πρόκειται για κάποια πόλη ή απλώς μια περιοχή.Ο αρχαίος γεωγράφος Στράβωνας τα τοποθετεί μεταξύ του Γεραιστού και Αυλίδας.
Η επικρατέστερη άποψη είναι, ότι πιθανότατα, να ήταν περιοχή των ανατολικών ακτών της Εύβοιας η οποία εκτεινόταν από το ακρωτήρι του Καφηρέα (Καβοντόρου) έως την Οχθονιά Κύμης.
Ο Μελέτιος ο γεωγράφος γράφει σχετικά: Μετά τον Καφηρέα ήτον πόλις λεγομένη τα Κοίλα της Εύβοιας, κ΄τόπος παραθαλάσσιος, ούτω καλούμενος διάσημος είς τους συγγραφείς[1].
Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι στην περιοχή ναυάγησε, κατά τη διάρκεια της ναυμαχίας του Αρτεμισίου, ο στόλος των Περσών, εξαιτίας των νότιων ανέμων καθώς και της καταιγίδας που ξέσπασε, τη στιγμή που περιέπλεαν στην περιοχή.
αναφέρει στο έργο
του ουρανία[2]
περιπλέειν Εὔβοιαν ἡ αὐτή περ ἐοῦσα νὺξ πολλὸν ἦν ἔτι ἀγριωτέρη, τοσούτω ὅσῳ ἐν πελάγεϊ φερομένοισι ἐπέπιπτε, καὶ τὸ τέλος σφι ἐγίνετο ἄχαρι. ὡς γὰρ δὴ πλέουσι αὐτοῖσι χειμών τε καὶ τὸ ὕδωρ ἐπεγίνετο ἐοῦσι κατὰ τὰ Κοῖλα τῆς Εὐβοίης, φερόμενοι τῷ πνεύματι καὶ οὐκ εἰδότες τῇ ἐφέροντο ἐξέπιπτον πρὸς τὰς πέτρας•
οὗτοι μέν νυν περὶ τὰ Κοῖλα τῆς Εὐβοίης διεφθείροντο•
Πληροφορίες για την περιοχή καθώς και για τους κατοίκους της, μας παρέχει ο αρχαίος φιλόσοφος Δίων Χρυσόστομος (40-120μ.Χ), ο οποίος ταξιδεύοντας από την Χίο ναυάγησε στις ακτές της Εύβοιας (περίπου 100 μ.Χ). Ο ίδιος αναφέρει ότι δέχτηκε τη περιποίηση και τη φιλοξενία από κάτοικο της περιοχής.Αναφέρει ότι οι κάτοικοι της περιοχής ήταν πολύ φιλόξενοι, ενώ μάλιστα είχαν προσφέρει τη βοήθεια τους σε πολλούς ναυαγούς τους οποίους τα κύματα είχαν βγάλει στις ακτές.
Πλέων το μόνο που υπάρχει για να θυμίζει τα Κοίλα Ευβοίας, είναι η παλιά ονομασία του χωριού Εκάλη[3] (βρίσκεται στο εσωτερικό του ακρωτηρίου Φυλάγρας) που έως το 1954 ονομαζόταν Κοίλωση και πιθανώς αποτελεί παραφθορά της ονομασίας της περιοχής των νοτιοανατολικών ακτών της Εύβοιας.
Δίων Χρυσόστομος, ο φιλόσοφος που ναυάγησε στην Εύβοια
Δίων Χρυσόστομος
Ο Δίων (Κοκκηιανός) Προυσαεύς, γνωστός και με το προσωνύμιο
Χρυσόστομος, ήταν ρήτορας και σοφιστής, ένας από τους προδρόμους της Δεύτερης Σοφιστικής. Γεννήθηκε στην Προύσα της Βιθυνίας στα μέσα του 1ου αιώνα μ.Χ., πέρασε ένα διάστημα της ζωής του στην εξορία, επί αυτοκράτορα Δομιτιανού, και στη συνέχεια επέστρεψε στη γενέτειρά του, όπου ασχολήθηκε με τα κοινά και με τη ρητορική. Το έργο του περιλαμβάνει κυρίως λόγους, αλλά και ιστορικές και φιλοσοφικές πραγματείες.
Κείμενο από Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία
Το Ναυάγιο στην Εύβοια
Σε ένα ταξίδι του, ερχόμενος από την Χίο, το πλοίο στο οποίον επέβαινε –εξαιτίας των σφοδρών ανέμων-βυθίστηκε κοντά στην νοτιανατολική Εύβοια, ενώ εκείνος βρέθηκε ως ναυαγός στις ακτές μιας άγνωστης περιοχής του νησιού «Τα Κοίλα Ευβοίας».
Ο ίδιος γράφει αργότερα, ότι μετά το ναυάγιο του προσφέρθηκε βοήθεια από κάτοικο της περιοχής, ενώ αναφέρει ότι οι κάτοικοι εκεί ήταν φιλόξενοι, περιποιητικοί και ότι πολλές φορές μάλιστα είχαν προσφέρει τη βοήθεια τους σε ναυαγούς στις ακτές της περιοχής.
Το ναυάγιο του Δίων Χρυσόστομου, πιθανότατα έγινε περίπου το 100μ.Χ ενώ οι ακτές όπου βρέθηκε ίσως να ήταν η περιοχή του σημερινού χωριού Αγίου Δημητρίου ή Γιαννιτσίου, ο ίδιος αναφέρει χαρακτηριστικά «ταυτ΄, είπεν, εστίν τα κοίλα της Εύβοιας λεγομένα, όπου κατενέχθεισαν ναυς ουκ εστί σωθείη».
Τέλος να αναφερθεί ότι σε έργο του περιγράφει την Κάρυστο της εποχής εκείνης.
Παρατηρήσεις-εκτιμήσεις
Αν λάβουμε υπόψη ότι η ευρύτερη περιοχή γύρω από το όρος Όχη, είναι όμοια σε όλο το φάσμα της δεν αποκλείεται να ισχύει το ίδιο και για τους κατοίκους του Καφηρέα,-όπως των Κοίλων- την εποχή εκείνη, καθώς και πως υπήρχαν κάτοικοι έστω διασκορπισμένοι σε όλη την επικράτεια της περιοχής.
Ακόμα στην πορεία των χρόνων θα υπήρξαν ναυάγια όπου συνδέθηκαν με την περιοχή και τα όποια δεν έχουν καταγραφεί ιστορικά έστω και αν πρόκειται για μεγάλα πλοία.
Στις ακτές του Καφηρέα, στην διάρκεια της ιστορίας, θα υπήρξαν πολλοί ναυαγοί που ίσως να συνδέθηκαν με τους ντόπιους κατοίκους ενώ δεν αποκλείεται να παρέμειναν για πάντα στην περιοχή. Ακόμα θα υπήρξαν ως ναυαγοί απλοί άνθρωποι εκεί αλλά ίσως και πιο σημαντικές προσωπικότητες, που θα είχαν πολλά να προσφέρουν, και που κάποτε πέρασαν από την περιοχή και παρέμειναν άγνωστοι ή ίσως κάποτε στο μέλλον να γνωρίσουμε για εκείνους.