4. ataza: Besoa gora...

Gida-galdera:

Zeintzuk dira totalitarismoen ezaugarriak?

Ikaskuntza-helburuak: Totalitarismoaren kontzeptua, haren ezaugarriak eta motak definitzea. Eskubide zibilak errespetatzeko eta sistema demokratikoek bermatzen dituzten eskubide politikoak baloratzeko beharra azpimarratzea. Erregimen totalitarioen mendekotasuna eta ezarpena pertsonen askatasun- eta berdintasun-eskubideen aurka doala erakustea.

Denboralizazioa: berrogeita hamabost minutuko bizpahiru saio.

Beharrezko materiala: Interneterako konexioa duen gailu mugikor bat, entzungailu batzuk, A3 folio bat, kartoi mehe bat, kola eta errotuladoreak, ikasle bakoitzaren hausnarketa-egunkaria eta ohiko eskola-materiala.

Ikus ditzagun bideoak, garai hau hobeto ulertzen saiatzeko.

Eta historiako garai honetako protagonista nagusia, zalantzarik gabe, austriar kabo bat da, NSDAP izeneko alderdi txiki bat zuzentzen zuena, hau da, Alemaniako Alderdi Nazional Sozialista, edo hobeto ezagutzen den bezala: alderdi nazia.

Osatu zure MAPA MENTALEAN, zeregin honekin jarraituko baitugu, aldi honetako gauzarik esanguratsuena. Saia zaitez, bideoan ikusten den bezala, ideia bat irudikatzen duten ahalik eta marrazki gehien erabiltzen (herrialdeetako banderak, pertsonaien aurpegiak, etab.). Askoz errazagoa da antolatzea, buruz ikastea eta errazagoa izango zaizu ikastea.

Teknika honi Visual Thinking deitzen diogu eta ikasteko oso baliagarria da.

Charles Chaplin bikainak egindako film bat ikusi behar dugu. Erabateko kritika egiten die erregimen totalitarioei eta erabateko funtsik ezari, eromenari. Filmak "Diktadore Handia" du izena eta zazpigarren arteak eman duen onenetakoa da. Esteka honetan partekatuta daukat Google Drive-n. Ezin baduzue Google driven ikusi, deskargatu eta arazorik gabe ikus dezakezue.

Pelikula hau ikustean, lan bat egin beharko duzue, honako galdera hauek betez. Google Drive-en daukazuen egunerokoan (Gogoeta koadernoan) egingo duzue, eta zuen artean eta irakaslearekin partekatuko duzue, aurreko jardueretan bezala. Joan zaitezte pelikulan zehar oharrak hartuz eta lagundu galderen ondoren erantzuteko dauden web orrietan.

DIKTADORE HANDIA (Ebaluazio jarduerak)

1. Filma Lehen Mundu Gerrako lubakietan hasten da. Zer ziren lubakiak? Zein herrialdek egin zioten aurre gerra honi? Zer gertatu zen Alemanian gerra amaitu ondoren?

2. Lehen Mundu Gerra amaitu ondoren, egunkarietan agertzen den titularretako bat "depresio" hitza da. Zer izan zen "depresioa" eta "1929ko Crak-a"? Nola eragin zien krisi honek Europari?

3. Hitlerren lehen hitzaldian ohartarazi duenez, "Demokrazia gogaikarria da, askatasuna gorrotagarria da, adierazpen askatasuna kaltegarria da". Zergatik uste duzu nazismoak premisa horiek zituela? Zer lortu nahi zuten honekin? Bestalde, hitzaldi berean juduen herria aipatzen du. Zer politika eraman zuen nazien erregimenak herri honen aurka? Zer da antisemitismoa?.

4. Filmak, hasieratik, egitura dual bat hartzen du, modu paraleloan erakusten digu Hynkel eta bere kolaboratzaileen jarduerak gobernuaren egoitzan eta ghetto juduaren bizi baldintza gogorrak. Alderatu eta aztertu istorioan agertzen dire bi protagonisten, Hynkel diktadorearen eta bizargin juduaren, artean sortzen diren ezberdintasun garrantzitsuenak.

5. Filmean "Erromatar agurra" etengabe agertzen da. Esanahiari eta jatorriari buruzko informazioa bilatu.

6. Hynkel (Hitler) filmeko eszenarik ospetsuenetako batean, "Mundu osoko diktadorea... munduko enperadorea" deitua da, berak "nire mundua" oihukatzera iritsiz. Une honetan Hitler munduko bola batekin jolasten hasten da. Zer sinbolizatzen du eszena honek? Zer adierazi nahi du zuzendariak? Zer iruditu zaizu? Arrazoitu zure erantzuna.

7. Filmean Benzino Napaloni (Mussolini) Bacteriako (Italia) liderrak Tomaniara (Alemania) egindako bisita agertzen da. Zer zeukaten amankomunean Alemaniar nazismoa eta italiar faxismoa? Zer Aliantza sortu zuten Italiak eta Alemaniak Bigarren Mundu Gerran?

8. Film osoan sinboloak, erromatar agurrak, erregimenaren banderak, desfile militarrak ikusten ditugu. Zer garrantzi izan zuen propagandak erregimen totalitarioetan? Arrazoitu zure erantzuna.

9. Azkenik, bizargin juduaren hitzaldiaren aurretik, Garbitsch (Gobbels) Tomaniako propaganda ministroak honako hitz hauek esan zituen: "Gaur egun, demokrazia, askatasuna eta berdintasuna herria erotu egiten duten hitzak dira. Ez dago naziorik ideia horiekin aurrera egiten duenik, ekintzatik aldentzen duenik. Horregatik indargabetu ditugu. Etorkizunean, gizon bakoitzak obedientzia osoz zerbitzatu beharko du Estatua". Konparatu eta komentatu esaldi honek eta Adolf Hitlerren erregimenaren ideologia eta ideia politikoen arteko erlazioa.

10. Ostelrichen inbasioaren ondoren bizargin juduak emandako azken hitzaldiaren zati bat da: "Bizitzaren bidea askea eta polita izan daiteke, baina galdu egin dugu. Kodiziak arimak pozoitu ditu, gorrotozko hesiak altxatu ditu, miseria eta sarraskietara bultzatu gaitu. Oso azkar egin dugu aurrera, baina geure burua espetxeratu dugu: ugaritasuna sortzen duen makinismoak premian uzten gaitu. Gure ezagutzak ziniko bihurtu gaitu, gure adimenak gogor eta lehor. Gehiegi pentsatzen dugu eta oso gutxi sentitzen dugu. Makinak baino gehiago, gizatasuna behar dugu, adimena, ontasuna eta gozotasuna baino gehiago. Ezaugarri horiek gabe, bizitza bortitza izango da, dena galduko da". Baloratu baieztapen hori, eta lotu filmak erretratatzen dituen gertaera historikoekin. Mezu baikorra dela uste duzu? Zergatik?

11. Zer uste duzu gertatuko zela Hitlerrek gerra irabazi izan balu?

12. Gustatu zaizu filma? Zer gustatu zaizu gehien?

DIKTADORE HANDIA (lana egiteko baliabideak eta kontsulta-webguneak)

Ikasleek jarduerak egiteko kontsulta ditzaketen webguneak:

• www.vicensvives.es/zonaweb (Vincens Vivesen testuliburuaren eduki guztiei buruzko informazioa oso modu argian agertzen den orria).

• www.historiasiglo20.org (Historia garaikidean izandako gertakariei buruzko orrialde osoa eta zaindua).

• http://www.claseshistoria.com/ (Historia ikasleentzako webgunea, informazio askorekin).

• http://historia4deso.blogia.com/ (DBHko 4. mailako ikasleentzako bloga, Italiako faxismoari eta Alemaniako Sozialismoari buruzko bideoak eta edukiak biltzen dituena).

• www.sobrehistoria.com (Aldi honi buruzko informazio asko).

• www.tudiscovery.com/guerra/_home/index.shtml (Totalitarismoari eta Bigarren Mundu Gerrari buruzko informazio oso osoa).

• http://www.exordio.com/1939-1945/civilis/cine/grandictador.html (Garatzen ari garen filmaren azterketa oso zehatza egiten duten orria).

Ariketa honen egilearen, Gonzalo Carreto Cassinello-ren, web-gunean erdaraz ikusi dezakezue hemen klick egiten.

Diktadore bakoitzeko KARTULINA BAT EGINGO DUGU, egitura honi jarraituz (KOLOREAK ZUEK AUKERATU DEZAKEZUE, BAINA EGITURA ERRESPETATU BEHAR DUZUE):

Aukeratu ahal izango dituzuen DIKTADOREEN zerrenda hau da:

HITLER (Alemania)

MUSSOLINI (Italia)

FRANCO (Espainia)

STALIN (Sobietar Batasuna)

METAXAS (Grezia)

ATATURK (Turkia)