ტორფის სახეობები

ტორფი არის მცენარეული და ცხოველური ორგანიზმების მასა, რომელსაც განუცდია ნაწილობრივი გადალპობა ჭარბი ტენიანობის პირობებში, უჰაერო (ანაერობულ) მდგომარეობაში.
არჩევენ მაღლობის, დაბლობის და გარდამავალ ჭაობის ტორფებს.

მაღლობის ტორფი
მაღლობის ტორფის შექმნაში მონაწილეობს უმთავრესად ხავსი და ისეთი მცენარეები როგორიცაა: მიწა-მაყვალა, შტოში და სხვა.
ეს ტორფი გამოირჩევა დაბალი დაშლის ხარისხით, მაღალი მჟავიანობით და საკვები ელემენტების მცირე შემცველობით. მასში pH მაჩვენებელი 3-4,5 ფარგლებშია.
ორგანული ნივთიერების შემცველობა 95,1 % აღწევს, ნაცრის 4,9 %, აზოტის 1,0 %, ფოსფორის 0,1 %, კალიუმის 0,2 % კალციუმის 0,4 %.

დაბლობის ანუ მდელოს ტორფი
დაბლობის ანუ მდელოს ტორფი წარმოიქმნება მდელოს მცენარეებისაგან მას ახასიათებს ნაცრის ელემენტების მაღალი შემცველობა, დაბალი მჟავიანობა და დამაკმაყოფილებელი დაშლის ხარისხი. დაბლობის ტორფის pH მაჩვენებელი 5-7 ფარგლებშია.
ორგანული ნივთიერების შემცველობა 87,1 %, ნაცარის 12,9 %, აზოტის 2,8 %, ფოსფორის 0,4 %, კალიუმის 0,1 % კალციუმის 2,0% შეადგენს. თუ ნაცრის შემცველობა ტორფში აღემატება 12%, ასეთ ტორფები მაღალნაცრიანს მიეკუთვნებიან. მაღალი ნაცრიანობით გამოირჩევიან დაბლობის ტორფები.

გარდამავალი ტორფი
გარდამავალი ტორფის წარმოქმნაში მონაწილეობს, როგორც მაღლობის ჭაობის მცენარეები ( ხავსები) ისე დაბლობის მცენარეები.
ეს ტორფი ხასიათდება მჟავე ან სუსტმჟავე არეს რეაქციით, მცირე ნაცრიანობით, უმნიშვნელო დაშლის ხარისხით და საკვები ელემენტების მაღალი შემცველობით.
ამ ტორფის pH მაჩვენებელი 4-6 ფარგლებშია. ორგანული ნივთიერების შემცველობა 90,0%, ნაცარის 5-6 %, აზოტის 1,0-2,3 %, ფოსფორის 0,1- 0,2 %, კალიუმის 0,1 % კალციუმის 0,5-2,5 %- ის.
ტორფს რომელიც შეიცავს 5-25 % ჰუმიფიცირებულ ნივთიერებას სუსტად დაშლილს უწოდებენ; 25-40 % – საშუალოდ დაშლილს, 40 % მეტს- დაშლილ ტორფს.
ტორფს სასუქად იყენებენ მხოლოდ მაშინ როცა მისი დაშლის ხარისხი 40-50 %, ნაცრიანობა 10%, pH მარილის გამონაწურში 5,5 მეტია.
საქართველოს ტორფებს ახასიათებთ ძალზე დაბალი დაშლის ხარისხი და მჟავე არეს რეაქცია, ამიტომ მას სასუქად არ იყენებენ. ის წარმატებით გამოიყენება საფენად მეცხოველეობის ფერმებში, ტორფნეშომპალიანი ქოთნების დასამზადებლად და ნიადაგის დასამულჩად.
ტორფის დაშლის ხარისხის გასადიდებლად მისგან ამზადებენ ტორფის სასუქებს და ტორფკომპოსტებს, რისთვისაც მას უმატებენ ორგანულ და მინერალურ ნივთიერებებს.
ტორფის სასუქი ეწოდება ისეთ ორგანილ სასუქს, რომელშიდაც ტორფის რაოდენობა თანაბარია, ან ნაკლებია დასაკომპოსტებლად მიმატებულ ნივთიერებაზე: არჩევენ ტორფ-ნაკელის, ტორფფეკალის და სხვა ტორფის სასუქებს.
ტორფის კომპოსტი ეწოდება ისეთ ორგანულ სასუქს, რომელშიდაც ტორფი რაოდენობრივად ჭარბობს, მასზე დასაკომპოსტებლად მიმატებულ ორგანულ და მინერალურ ნივთიერებებს.
არჩევენ: ტორფ-ნაკელის, ტორფ წუნწუხის, ტორფ-ფეკალის, ტორფ-კირის, ტორფ-ფოსფორიტის ფქვილის, ტორფ-ნაცრის, ტორფ-ფოსფორიტის ფქვილ წუნწუხიან, ტორფ-კირ-წუნწუხიან და სხვა კომპოსტებს.

წყარო: https://agrokavkaz.ge/fermerta-skola/torphi-torphis-kompostebi-da-mathi-damzadeba.html