มัธยฐาน เป็นค่าของข้อมูลที่อยู่ตำแหน่งตรงกลาง เมื่อเรียงข้อมูลจากน้อยไปมาก หรือจากมาก ไปน้อย กรณีข้อมูลเป็นจำนวนคู่ จะหามัธยฐานได้จากค่าเฉลี่ยของข้อมูลสองค่าที่อยู่ระหว่างกลางของข้อมูลทั้งหมด
ตัวชี้วัด
ค 3.1 ม.6/1 เข้าใจและใช้ความรู้ทางสถิติในการนำเสนอข้อมูล และแปลความหมายของค่าสถิติเพื่อประกอบการตัดสินใจ
จุดประสงค์การเรียนรู้
1. นักเรียนสามารถวิเคราะห์โจทย์ปัญหาเกี่ยวกับมัธยฐานได้
สาระการเรียนรู้
การหาค่ากลาง (มัธยฐาน)
ทบทวนความรู้เดิมเกี่ยวกับการวัดค่ากลางของข้อมูลกันก่อนนะครับ
มัธยฐานเป็นค่าของข้อมูลที่อยู่ตรงตำแหน่งตรงกลาง เมื่อเรียงข้อมูลจากน้อยไปมากหรือจากมากไปน้อย กรณีข้อมูลเป็นจำนวนคู่ จะหามัธยฐานได้จากค่าเฉลี่ยเลขคณิตของข้อมูลคู่กลาง
34,000 บาท
140,000 เป็นข้อมูลที่สูงกว่าข้อมูลอื่นอย่างผิดปกติ
ถ้าเรียงข้อมูลจากน้อยไปมาก 34,000 จะอยู่ระหว่าง 27,000 และ 140,000
ไม่เหมาะสม เพราะมีข้อมูลที่สูงกว่าข้อมูลอื่นอย่างผิดปกติ ทำให้ค่าเฉลี่ยเลขคณิต มีค่ามากกว่าเงินเดือนของพนักงาน 8 คน จากทั้งหมด 9 คน
21,000 บาท
3. จากข้อ 1 และ 2 นักเรียนคิดว่า ค่าใดที่เหมาะจะเป็นตัวแทนของข้อมูลข้างต้น เพราะเหตุใด
มัธยฐาน
3.1 ถ้าตัดข้อมูลเงินเดือนพนักงาน 140,000 ออกจากข้อมูลทั้งหมด นักเรียนคิดว่าจะใช้ค่าเฉลี่ยเลขคณิตเป็นตัวแทนของข้อมูลทั้งหมดได้หรือไม่
ถ้าตัดข้อมูล 140,000 ออก จะคำนวณหาค่าเฉลี่ยเลขคณิตได้เท่ากับ 20,750 ซึ่งเป็น ค่าที่ใกล้เคียงกับข้อมูลทั้ง 8 ค่า ซึ่งจะใช้ค่าเฉลี่ยเลขคณิตเป็นตัวแทนของข้อมูลได้
19 คะแนน
7 จำนวน
ตำแหน่งตรงกลาง คือ ตำแหน่งที่ 4 และข้อมูลมีค่าเท่ากับ 19
ตำแหน่งตรงกลาง คือ ตำแหน่งที่ 4 และข้อมูลมีค่าเท่ากับ 19
ลองทำดู
ให้หามัธยฐานของน้ำหนักของนักเรียนกลุ่มหนึ่ง เป็นดังนี้ 51 58 49 55 47 89 56
161 เซนติเมตร
8 จำนวน
อยู่ระหว่างตำแหน่งที่ 4 และ 5 นั่นคือ ตำแหน่ง 4.5
ลองทำดู
ให้หามัธยฐานของอุณหภูมิ (องศาเซลเซียส) ของกรุงเทพมหานครใน 1 วัน โดยแสดงอุณหภูมิเป็นรายชั่วโมงตั้งแต่ช่วงเวลา 08.00 - 15.00 น. เป็นดังนี้ 29 30 31 32 33 34 34 33
ข้อมูลแสดงปริมาณฝุ่นละอองขนาดเล็กกว่า 2.5 ไมครอน ในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล
มีจำนวนข้อมูลทั้งหมดเท่ากับ 23 จำนวน
ตำแหน่งที่ 12
22 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร
ลองทำดู
ทบทวนความรู้เกี่ยวกับการหามัธยฐาน
ให้นักเรียนพิจารณาข้อมูลต่อไปนี้ แล้วถามคำถามนักเรียนดังนี้ 42 15 27 31 19 37 95 29 24
เรียงข้อมูลจากน้อยไปมาก
15 19 24 27 29 31 37 42 95
มัธยฐานของข้อมุลชุดนี้มีค่าเท่าใด
29
Example 4 ถ้านำข้อมูลที่เรียงจากน้อยไปมาก คือ 15 19 24 27 29 31 37 42 95 มาเปลี่ยนข้อมูล บางค่า ดังนี้ เปลี่ยนข้อมูลตัวแรกจาก 15 เป็น 18 และเปลี่ยนข้อมูลตัวสุดท้ายจาก 95 เป็น 100 นักเรียน คิดว่า มัธยฐานของข้อมูลชุดนี้เปลี่ยนไปหรือไม่ เพราะเหตุใด
ไม่เปลี่ยน เพราะเมื่อเปลี่ยนข้อมูลจาก 15 เป็น 18 และเปลี่ยนข้อมูลตัวสุดท้ายจาก 95 เป็น 100 จะเรียงข้อมูลได้เป็น 18 19 24 27 29 31 37 42 100 นั่นคือ 29 จะอยู่ที่ตำแหน่งของมัธยฐานเหมือนเดิม
จาก Example 4 ถ้านำข้อมูลที่เรียงจากน้อยไปมาก คือ 15 19 24 27 29 31 37 42 95 มาเปลี่ยนข้อมูลบางค่า ดังนี้ เปลี่ยนข้อมูลตัวแรกจาก 15 เป็น 25 และเปลี่ยนข้อมูลตัวสุดท้ายจาก 95 เป็น 28 นักเรียนคิดว่า มัธยฐานของข้อมูลชุดนี้เปลี่ยนไปหรือไม่ เพราะเหตุใด
เปลี่ยน เพราะเมื่อเปลี่ยนข้อมูลจาก 15 เป็น 25 และเปลี่ยนข้อมูลตัวสุดท้ายจาก 95 เป็น 28 จะเรียงข้อมูลได้เป็น 19 24 25 27 28 29 31 37 42 นั่นคือ 29 จะไม่อยู่ที่ตำแหน่งของมัธยฐานเหมือนเดิม ซึ่งจะได้มัยฐานตัวใหม่ คือ 28
ถ้าจำนวนข้อมูลทั้งหมดเป็นจำนวนคี่ แล้วมัธยฐานจะมีค่าเท่ากับเท่าใด
มัธยฐานจะเป็นค่าที่อยู่ตำแหน่งตรงกลางของข้อมูลทั้งหมด
ถ้าจำนวนข้อมูลทั้งหมดเป็นจำนวนคู่ แล้วมัธยฐานจะมีค่าเท่ากับเท่าใด
มัธยฐานจะเป็นค่าเฉลี่ยของข้อมูลสองค่าที่อยู่ระหว่างกลางของข้อมูลทั้งหมด
มัธยฐานเป็นค่ากลางของข้อมูลเชิงปริมาณหรือข้อมูลเชิงคุณภาพ
ข้อมูลเชิงปริมาณ
ถ้ากำหนดข้อมูลสองชุด ดังนี้
ชุดที่ 1 : 7 9 10 10 10 12 15 18 19
ชุดที่ 2 : 1 5 8 9 10 12 17 19 150
จากข้อมูลทั้งสองชุด นักเรียนคิดว่า ข้อมูลชุดใดควรใช้มัธยฐานเป็นค่ากลางของข้อมูลทั้งหมด
ข้อมุลชุดที่ 2 เพราะมีข้อมูลบางค่าสูงกว่าข้อมูลอื่นอย่างผิดปกติ
Example 5 ถ้ากำหนดข้อมูลชุดหนึ่ง ดังนี้ 4 6 8 12 18 22 27 49 แล้วมัธยฐานของข้อมูลชุดนี้เป็นเท่ากับเท่าใด
15
ถ้าใช้ข้อมูลจากข้อที่แล้ว โดยนำข้อมูลแต่ละค่ามาบวกเพิ่มขึ้น 2 อยากทราบว่า มัธยฐานของข้อมูลชุดใหม่มีค่าเป็นเท่าใด