ฐานนิยม
MODE
MODE
ฐานนิยม เป็นข้อมูลที่มีความถี่สูงสุด ถ้าข้อมูลชุดหนึ่งมีความถี่สูงสุดเท่ากัน 2 ค่า จะได้ว่า ข้อมูลชุดนั้น มีฐานนิยม 2 ค่า แต่ถ้าข้อมูลชุดหนึ่งมีความถี่สูงสุดเท่ากันมากกว่า 2 ค่า จะได้ว่า ข้อมูลชุดนั้นไม่มีฐานนิยม
ตัวชี้วัด
ค 3.1 ม.6/1 เข้าใจและใช้ความรู้ทางสถิติในการนำเสนอข้อมูล และแปลความหมายของค่าสถิติเพื่อประกอบการตัดสินใจ
จุดประสงค์การเรียนรู้
1. นักเรียนสามารถวิเคราะห์โจทย์ปัญหาเกี่ยวกับฐานนิยมได้
สาระการเรียนรู้
การหาค่ากลาง (ฐานนิยม)
ทบทวนความรู้ เรื่อง การวัดค่ากลางของข้อมูล ในระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นเกี่ยวกับฐานนิยมว่า ฐานนิยม เป็นข้อมูลที่มีความถี่มากที่สุด ถ้าข้อมูลชุดนั้นมีความถี่สูงสุดเท่ากัน 2 ค่า จะถือว่าข้อมูลชุดนั้นมีฐานนิยม 2 ค่า
Investigation
Example 1 ข้อมูลใดที่มีความถี่มากที่สุด 1 1 1 3 3 3 3 5 5 5 5 5 5 7 7 8
5 มีความถี่มากที่สุด เพราะมีค่าซ้ำกันทั้งหมด 6 ค่า
จาก Example 1 ถ้าเพิ่มข้อมูล 3 อีก 2 ค่า ข้อมูลใดมีความถี่มากที่สุด เพราะเหตุใด
3 และ 5 เพราะมีค่าซ้ำกันทั้งหมด 6 ค่า เท่ากัน
จากข้อข้างบน ถ้าเพิ่มข้อมูล 1 อีก 3 ค่า ข้อมูลใดมีความถี่มากที่สุด เพราะเหตุใด
1, 3 และ 5 เพราะมีค่าซ้ำกันทั้งหมด 6 ค่า เท่ากัน
แบดมินตัน เพราะมีจำนวนนักเรียนมากที่สุด
ข้อมูลที่แสดงในตารางมีนักเรียนทั้งหมดกี่คน และข้อมูลใดมีความถี่มากที่สุดเพราะเหตุใด
นักเรียนทั้งหมด 50 คน หมู่เลือด O มีความถี่มากที่สุด เพราะมีจำนวนนักเรียนที่มี
หมู่เลือด O มากที่สุด คือ 22 คน
จากข้อ 4. ถ้ามีการบันทึกหมู่เลือดของนักเรียนเพิ่มขึ้นอีก 15 คน ซึ่งเป็นนักเรียนที่มีหมู่เลือด A 10 คน และหมู่เลือด B 5 คน อยากทราบว่า นักเรียนมีทั้งหมดกี่คน และข้อมูลใดมีความถี่มากที่สุด เพราะเหตุใด
ถ้ามีการบันทึกนักเรียนเพิ่มขึ้นอีก 15 คน จะมีนักเรียนทั้งหมด 65 คน นักเรียนที่มีหมู่เลือด A และหมู่เลือด O มีความถี่มากที่สุด เพราะมีจำนวนนักเรียนมากที่สุด คือ 22 คน
ข้อสรุปจากกิจกรรมว่า
ข้อมูลที่จำนวนซ้ำกันมากที่สุดหรือมีความถี่สูงสุด จะเรียกข้อมูลที่มีความถี่สูงสุดว่า ฐานนิยม ถ้าข้อมูลมีความถี่สูงสุดเท่ากัน 2 ค่า จะถือว่าข้อมูลชุดนั้นมีฐานนิยม 2 ค่า แต่ถ้าข้อมูลมีความถี่สูงสุดเท่ากันมากกว่า 2 ค่า จะถือว่าข้อมูลชุดนั้นไม่มีฐานนิยม
ให้นักเรียนสำรวจข้อมูลของเพื่อนร่วมชั้น โดยมีหัวข้อดังนี้
หมู่เลือด
กีฬาที่ชอบ (1 ชนิด)
ขนาดรองเท้า
ขนาดเสื้อ
ให้นักเรียนแต่ละคนนำข้อมูลที่เก็บรวมรวมได้มาเขียนตารางแสดงความถี่และกราฟแท่ง แล้วหาฐานนิยมของข้อมูล พร้อมนำเสนอข้อมูลหน้าชั้นเรียน
Example 2
จากแผนภาพต้น-ใบ มีข้อมูลทั้งหมดกี่ค่า
20 ค่า
นักเรียนส่วนใหญ่มีคะแนนสอบภาษาอังกฤษเป็นเท่าใด
36 คะแนน
มัธยฐานของคะแนนสอบชุดนี้อยู่ที่ตำแหน่งใด และมีมัธยฐานเท่าใด
มัธยฐานอยู่ที่ตำแหน่ง 10.5 ซึ่งมีมัธยฐานเท่ากับ 34.5 คะแนน
คะแนนสอบเฉลี่ยของนักเรียนกลุ่มนี้มีค่าเป็นเท่าใด
32.75 คะแนน
ถ้ามีคะแนนสอบของนักเรียนเพิ่มขึ้นอีก 5 คน ซึ่งได้คะแนน ดังนี้ 25, 25, 27, 27, 28 จะเขียนแผนภาพต้น-ใบ ของข้อมูลชุดใหม่ได้อย่างไร
จากแผนภาพต้น-ใบของข้อมูลชุดใหม่ข้างต้นมีฐานนิยมเป็นเท่าใด
Example 3
จำนวนข้อมูลทั้งหมดเท่ากับเท่าใด
20 จำนวน
ฐานนิยมของข้อมูลชุดนี้มีค่าเท่าใด
38
มัธยฐานของข้อมูลชุดนี้มีค่าเท่าใด
38
ค่าเฉลี่ยเลขคณิตของข้อมูลชุดนี้มีค่าเท่าใด
39.85
ลองทำดู
ให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4-5 คน แล้วทำกิจกรรมคณิตศาสตร์ต่อไปนี้ (ในกระดาษ A4 แล้วแต่ design รูปแบบ)
1) ให้นักเรียนสำรวจน้ำหนักของเพื่อนร่วมชั้น
2) นำข้อมูลที่รวบรวมได้ มาเขียนแผนภาพต้น-ใบ
3) หาค่าเฉลี่ยเลขคณิต มัธยฐาน และฐานนิยมของข้อมูลที่รวบรวมได้
4) เปรียบเทียบค่ากลางทั้งสามค่ากับกลุ่มอื่น ๆ ว่าได้คำตอบตรงกันหรือไม่
5) ให้แต่ละกลุ่มทำ mind map นำเสนอข้อมูลของตนเองหน้าชั้นเรียน
สรุปความรู้ เรื่อง ฐานนิยม
ฐานนิยมของข้อมูลชุดใดชุดหนึ่งจะมีได้ 1 หรือ 2 ค่า ถ้าข้อมูลชุดนั้นมีความถี่สูงสุดเท่ากันมากกว่า 2 ค่า ให้ถือว่าไม่มีฐานนิยม
ยกตัวอย่างข้อมูลที่มีการหาฐานนิยมของข้อมูลเชิงปริมาณ เช่น การสำรวจน้ำหนัก ส่วนใหญ่ของเพื่อนร่วมชั้นเรียน หรืออายุส่วนใหญ่ของเพื่อนร่วมชั้นเรียน