अग्निसूक्तम् १.१

पदार्थः

==========

[G.V. Devathali's Sanskrit Marathi Dictionary]

1. ईड् vt.2.A. 

स्तुति करणे

==================

[Apte's Sanskrit Hindi Dictionary]

1. ईड् अदा*आ*ईडे,ईडित

स्तुति करना 

===================

[Monier William's Sanskrit English Dictionary]

1. ईड् cl.2 Ā

to implore, to praise 

====================

टीका/भाष्यम्

[सायणभाष्यम्]

अग्निनामकं देवमीळे । स्तौमि । ईड स्तुतौ । धा । २४-९ । इति धातुः । डकारस्य ळकारो बह्वृचाध्येतृसंप्रदायप्राप्तः । तथा च पठ्यते । अज्मध्यस्थडकारस्य ळकारं बह्वृचा जगुः । अज्मध्यस्थढकारस्य ळ्हकारं वै यथाक्रममिति ।

ईळ इत्येतत्पदं कृत्स्नमप्यनुदात्तम् । तिङ्ङतिङः (पा ८-१-२८) इत्यतिङंतादग्निशब्दात्परस्येळ इत्यस्य तिङंतस्य निघातविधानात् । पदद्वयसंहिताकाले त्वीकारस्य धातुगतस्योदात्तादनुदात्तस्य स्वरितः (पा ८-४-६६) इति स्वरितत्वम् । तस्मादूर्ध्वभाविन एकारस्य तिङ् प्रत्ययरूपस्य स्वरितात्संहितायामनुदात्तानाम् (पा १-२-३९) इत्यैकश्रुत्यं प्रचयनामकं भवति । 

=====================