ศาลเจ้าพ่อมหายักษ์สามพันตน (ท้าวเวสสุวรรณ)
ศาลเจ้าพ่อมหายักษ์สามพันตน (ท้าวเวสสุวรรณ)
ศาลนี้ ตั้งอยู่ในวัดศรีล้อม ถนนพระแก้ว ต.เวียงเหนือ อ.เมืองลำปาง จ.ลำปาง จากตำนานวัดศรีล้อมกล่าวว่า ในสมัยพุทธกาล พระพุทธเจ้าได้เสด็จมายังดอยยัสสะกิตติ (ม่อนพญาแจ้) มีฤษี 4 องค์ ขอให้พระองค์แสดงธรรมให้ฟัง พระองค์ได้กล่าวแก่ฤษีว่า จะมีการสร้างเมืองขึ้นในทางทิศตะวันตก เนื่องจากมีพวกยักษ์มาเบียดเบียนมนุษย์ พระองค์จึงชวนฤษีไปโปรดพวกยักษ์ เมื่อเหล่ายักษ์ ได้ฟังพระธรรม จึงทูลขอเกศาของพระองค์ไว้สักการะบูชา แต่พระองค์ให้ยักษ์นำก้อนหิน มาให้พระองค์ประทับรอยพระบาท และให้พญายักษ์กับบริวารอีก 3000 ตน ปลูกต้นศรีมหาโพธิ์ และให้คอยดูแลรักษาที่แห่งนี้ จึงเกิดเป็นศาลเจ้าพ่อมหายักษ์ขึ้น ปัจจุบันศาลแห่งนี้จึงปรากฏรอยพระพุทธบาท รูปปั้นพญายักษ์ และต้นศรีมหาโพธิ์ และรูปปั้นไก่ขาวอยู่ด้วย
ศาลแห่งนี้ ล้อมรอบด้วยกำแพง รูปสี่เหลี่ยมจตุรัส 15x 15 เมตร ชาวบ้านศรัทธาเลื่อมใส ถือว่าเป็นศาลศักดิ์สิทธ์ ถ้าใครมาเที่ยวจะต้องมากราบไหว้ เป็นที่กล่าวขานในเรื่องความน่าเกรงขาม ต้นโพธิ์ที่ปกคลุมศาลนี้ จะมีผ้าสีต่างๆ พันรอบ พร้อมทั้งไม้ค้ำกิ่งก้าน มีรูปปั้นพญายักษ์อยู่หลายตน รอบ ๆ กำแพง จะมีศาลเพียงตา และยักษ์ ปกปักรักษาต้นศรีมหาโพธิ์แห่งนี้ ไม่อนุญาตให้ผู้หญิงเข้าไปในบริเวณกำแพง
ทุกวันนี้ มีผู้คนเป็นจำนวนมาก กราบไหว้ แต่ต้องปฏิบัติตามคำแนะนำคือสิ่งแรกต้องกล่าวคำอธิฐานตามที่ได้ติดประกาศไว้แล้ว จึงขอพรขอในสิ่งที่ตนปรารถนาต้องการ เมื่อประสบผลสำเร็จแล้วก็จะนำสิ่งของมาถวาย ปัจจัยหลักก็คือ ผลไม้ หมูดิบ สุราขาว การมาแก้บนนั้น จะต้องทำเฉพาะช่วงเช้า ถึง 12.00 น. วันพระ และ วันพุธ ไม่อนุญาต ให้ทำพิธี
เดือนพฤษภาคม ของทุกปี จะมีพิธีบวงสรวงเจ้าพ่อมหายักษ์3000 ตน อย่างยิ่งใหญ่ จะตกแต่งบริเวณพิธีด้วยบายศรี ดอกไม้ พวงมาลัย ผลไม้หลากหลายชนิด ที่ขาดไม่ได้คือหมูดิบ ที่ชำแหละแล้วเป็นตัว สุราขาวพื้นบ้าน เพื่อเป็นการแสดงความเคารพศรัทธา ขอบคุณที่ช่วยปกป้องดุแลลูกหลานให้อยู่เย็นเป็นสุข จะเปลี่ยนผ้าสีต่างๆ ที่ใช้ตกแต่งพันรอบตัวยักษ์ และต้นโพธิ์
จะมีชายอาวุโส ที่เคยบวชเรียนมาแล้ว กล่าวคำสดุดีสรรเสริญ และเรียนเชิญวิญญานของยักษ์เข้าร่างทรง ซึ่งเป็นผู้หญิงสูงอายุ ที่ชาวบ้านย่องย่องเลื่อมใสศรัทธา ปฏิบัติตนอยู่ในคุณธรรม และศีละรรมอันดีเป็นที่ยอมรับในชุมชน เมื่อเป็นร่างทรงแล้ว ผู้คนก็จะเข้าไปกราบไหว้ขอพร ขอรับน้ำมนต์ไปอาบ และดื่มกิน เพื่อความเป็นสิริมงคล ขอเส้นด้ายผูกข้อมือเอาไปกราบไหว้บูชา
ท้าวเวสสุวรรณ เป็นหนึ่ง ในเทพจตุโลกะบาล ทั้ง 4 เป็นผู้ปกครอง ผู้ปกปักรักษา สี่มุมเมือง
คำไหว้ศาลเจ้าพ่อมหายักษ์
ว่า นะโมตัสสะ ภควะโต อะหะโต สัมมา สัมพุทธะสะ 3 จบ
อิติปิโสภะคะวา ยมมะราชาโน ท้าวเวสสุวรรณโณ มรณังสุขัง อาหังสุคะโต นโมพุทธายะ
ท้าวเวสสุวรรณโณ จตุมหาราชิกา ยักจะพันตา ภัทภูริโตเวสสะ
พุสะพุทธัง อะระหังพุทโธ ท้าวเวสสุวรรณโณ นโมพุทธายะ