(6 december 2021)

Het Zwitserse schaakmuseum van de gebroeders Werner en Roland Rupp leidde een enigszins zwervend bestaan. Altijd wel in de buurt van Luzern, maar eerst in de Industriestrasse in Kriens, daarna in de Ringstrasse in Kriens, dan de Altsagenstrasse in Horw, vervolgens de Neustadtstrasse in Luzern, en het meest recentelijk in de Grossweid in Rain. Volgens Werner Rupp was de reden voor de vele verhuizingen altijd een gebrek aan ruimte. Het museum blijkt nu per 1 oktober 2021 echter op last van de huurbaas te zijn gesloten. Die is hiertoe overgegaan, omdat de schaakbroers een broertje dood hebben aan huur betalen en aldus een grote huurschuld (circa 20.000 euro) hebben opgebouwd. Ook bij hun voorgaande locaties blijken ze niet aan hun financiële verplichtingen te hebben voldaan. Er zijn dus toch ook Zwitsers die niet met geld kunnen omgaan.

De meer dan 30.000 schaakitems van het schaakmuseum bevinden zich in verzekerde bewaring in het pand. Eerst moeten de Rupps hun huurschuld voldoen, voordat ze hun schaakcollectie mogen meenemen. In die collectie zit onder meer een groot aantal schaaktrofeeën van Viktor Kortchnoi. Het lijkt twijfelachtig dat de Rupps met geld over de brug gaan komen. Wellicht dat de collectie dus te zijner tijd onder de hamer komt. Zo komt er een einde aan het in 2012 geopende schaakmuseum.

In 2016 vertelde Werner Rupp me tijdens mijn bezoek aan het museum dat hij de ambitie had om de schaakverzameling van Lothar Schmid in bezit te krijgen. Bovenstaande ontwikkelingen plaatsen die opmerking in een geheel nieuw perspectief. Gelukkig hebben we de foto's nog, waarvan u er hier een paar ziet.

(zie ook Reisgids voor Schaakliefhebbers bladzijde 288 en 289)

(17 oktober 2021)

Voor schaakliefhebbers is er momenteel een extra reden om het Rijksmuseum te bezoeken. Naast de in de Reisgids voor Schaakliefhebbers beschreven schaakmotieven in de vaste collectie van het Rijksmuseum (blz 19 ev), toont de tijdelijke tentoonstelling Vergeet me niet (t/m 16 januari 2022) een prachtig schaakschilderij. Het gaat om het schilderij Een schaakpartij van Sofonisba Anguissola. De tip komt van Lourens van der Heijden. De foto is door Martin van Driel gemaakt (eerder al op de thuisbasis in Polen).

Een korte karakterisering van dit doek:

Titel: Een Schaakpartij
Kunstenares: Anguissola, Sofonisba (Cremona 1532- Palermo 1625, Italië)
Datering: 1555
Schilderij: olie op canvas
Afmetingen: 72 x 97 cm
Thuisbasis: Nationaal Museum (Narodowe Muzeum), Poznan, Polen
Stroming: Maniërisme
Type: Genre-stuk

Het schilderij beeldt een opmerkelijk spontaan huiselijk tafereel uit. Lachende personen kwamen doorgaans niet voor in portretschilderijen. De vrolijke schaaksters zijn drie zussen van Sofonisba: links Lucia, in het midden Europa en rechts Minerva. Uiterst rechts is een bediende.

Tekst op rand schaakbord: Sephonisba Angvssola virgo Amilcaris filia ex vera efigie tres svas sorores et ancilam pinxit MDLV

Sofonisba Anguissola was een van de eerste vrouwen die een internationale reputatie als kunstschilder verwierf. Ze werkte onder meer aan het hof van de Spaanse koning Filips II.

De Anguissola's waren een rijke adellijke familie. Vader Amilcare Anguissola was een vooruitstrevend mens die zijn zes dochters en zijn zoon stimuleerde zich op artistiek vlak te ontwikkelen. Bij de oudste, Sofonisba, is dat wel het best gelukt.

(19 augustus 2021)

Dit middeleeuwse schaakstuk met Arabische abstracte vorm is te vinden in het Dominicanenklooster St. Paulus in het Duitse Worms. De kenner zal het schaakstuk onmiddellijk identificeren als een loper. Foto en tip zijn afkomstig van Henk Alberts.

(10 april 2020)

Henk Alberts stuurde deze foto van een schaakstuk uit bergkristal die hij heeft gefotografeerd in The Tower of London. Het bijschrift is tamelijk oppervlakkig. De Arabisch abstracte vorm is duidelijk van een koning of een vizier (dame in het Europese schaakspel). Deze schaakstukken kregen doorgaans dezelfde vorm, maar de koning werd een slag groter gemaakt dan de vizier.

Totaal afwijkend is echter het deel dat lijkt op de hoorn van een eenhoorn. Het schaakstuk moet ooit aan de bovenkant zijn opengemaakt en de hoorn aan het artefact toegevoegd. Van een aantal bergkristallen schaakstukken is bekend dat ze later zijn omgevormd tot relikwieën. De eenhoorn is bekend in de christelijke symboliek. Of hier ook sprake is van zo'n 'gewelddadige' bekering van het oorspronkelijke schaakstuk en zo ja welke religieuze betekenis er vervolgens aan werd gehecht is vooralsnog ongewis. Was het misschien een ludieke actie van de Hoornse schaakclub Caïssa-Eenhoorn?

(18 februari 2021)

ChessBase India bracht een bezoek aan het Schaakmuseum in Moskou (Gogolevsky Boulevard 14) en filmde de uitgebreide rondleiding door de Engelssprekende Dmitry Oleynikov, de supervisor van het museum. In deze Youtube-film kunt u een goed half uur genieten van Oleynikovs deskundige uitleg bij de unieke collectie van dit museum. Een mooi alternatief voor eigen schaakreizen die in deze coronatijd nauwelijks kunnen worden ondernomen.

(19 januari 2021)

In de Cappella Palatina (Palermo, Italië) bevindt zich de oudste schildering met een schaakmotief. Het is een van de vele weelderige versieringen van het houten plafond van de kapel. De schakende moslims zijn rond 1140 op het plafond vereeuwigd. De kapel maakt deel uit van het Palazzo dei Normanni. De kapel is opgetrokken uit prachtig Italiaans marmer, versierd met mozaïeken door ambachtslieden uit Constantinopel en de plafondschilderingen zijn van de hand van Fatimidische kunstenaars. De afbeeldingen tonen scènes uit het hofleven van de Normandische koning Rogier II, die de opdrachtgever was.