ผ้าลายน้ำไหล เป็นหนึ่งในภูมิปัญญางานหัตถกรรมผ้าทอของชาวจังหวัดน่าน เกิดจากความคิดสร้างสรรค์ของช่างทอพื้นบ้านชาวน่าน ที่สตรีใช้สวมใส่เป็นผ้าถุงหรือผ้าซิ่น ทอขึ้นด้วยเทคนิคพิเศษที่เรียกว่า "เกาะ" หรือ "ล้วง" เกิดลวดลายที่พลิ้วไหวเหมือนสายน้ำกำลังไหลเป็นทางยาว
ซึ่งเทคนิคการ "เกาะล้วง" นั้นทำให้เกิดลวดลายโดยใช้ด้ายเส้นพุ่งธรรมดาหลายสี พุ่งย้อนกลับไปมาเป็นช่วง ๆ ทอด้วยเทคนิคขัดสานธรรมดา แต่มีการเกาะเกี่ยวและผูกเป็นห่วงรอบด้วยเส้นยืนเพื่อยึดเส้นพุ่งแต่ละช่วงไว้ ซึ่งจุดที่เกาะกันไว้จะเป็นจุดของการเปลี่ยนสีในลาย และเมื่อทำการสอดเส้นด้ายสีไปจนครบความกว้างของผ้าแล้ว ก็จะทอลายขัดพื้นฐานโดยการใช้เส้นด้ายพุ่งปกติอีก 2 ครั้ง เพื่อให้เกิดความแข็งแรงของผ้าแล้วจึงจะทำการเกาะล้วง
เพื่อสร้างลวดลายต่อไป ซึ่งระยะของการล้วงนั้น นอกจากทำตามตัวอย่างลวดลายแล้ว ช่างทอสามารถสร้างจินตนาการ ให้เกิดการพลิ้วไหวของลวดลายได้ตามต้องการ จึงทำให้ “ผ้าลายน้ำไหล” มีลักษณะโดดเด่นของลายน้ำไหลสีสันดูพลิ้วไหว
ปัจจุบันได้มีการพัฒนาสร้างสรรค์รูปแบบลวดลายที่มีความหลากหลายมากขึ้น แต่ก็ยังคงเอกลักษณ์ลักษณะของลายน้ำไหลไว้ ที่ถือได้ว่าเป็นลายต้นแบบดั้งเดิมให้คงอยู่เป็นเอกลักษณ์ที่ไม่เลือนหายไป จึงกลายเป็นมรดกทางงานศิลปหัตถกรรมของจังหวัดน่านที่สืบทอดมาจนปัจจุบัน
ข้อมูลและรูปภาพ : https://www.sacit.or.th/th/detail/2019-12-13-15-45-39
#หัตถกรรม #ศิลปหัตถกรรม #ทำมือ #SACIT #สถาบันส่งเสริมศิลปหัตถกรรมไทย #moc #กระทรวงพาณิชย์