เยาวราชในอดีต

หอจดหมายเหตุแห่งชาติชวนดูภาพถนนเยาวราชในอดีต และความเป็นมาก่อนจะเป็นถนนเยาวราชจากความตอนหนึ่งในหนังสือกระทรวงโยธาธิการทูลเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เพื่อขอพระราชทานตัดถนนเยาวราช

“ถนนทั้งหลายซึ่งมีอยู่แล้วนั้นน้อยนัก ย่อมต้องการให้มีมากอยู่เปนธรรมดา แต่การซึ่งจะตัดถนนใหม่เพิ่มเติมขึ้นให้พอต้องการ นั้นย่อมทำได้ง่ายในที่ซึ่งยังไม่เจริญ ย่อมทำได้ยากในที่ซึ่งเจริญแล้ว เหตุด้วยต้องติดขัดในการรื้อบ้านเรือนราษฎรทำถนนนั้นหลายประการนัก แลที่ซึ่งเจริญแล้วนั้นกก็ยังเจริญขึ้นเสมอ ถ้ายิ่งช้าไปก็จะยิ่งติดขัดลำบากมากขึ้นทุกที เพราะฉนั้นที่ใดเจริญอยู่ก็ควรรีบจัดการตัดถนนเสียโดยทันทีตามที่ควรจะทำได้ 

ในปัจจุบันนี้ ข้าพระพุทธเจ้าเห็นด้วยเกล้าฯ ว่าไม่มีที่แห่งใดจะเจริญมากกว่าแขวงสามเพ็ง ด้วยเป็นทำเลค้าขาย มีประโยชน์มากในที่นั้น แต่ประโยชน์ซึ่งมีในที่นั้นดูยังบกพร่องเหตุเพราะถนนมีน้อย แลที่มีอยู่แล้วก็แคบเล็ก เปนที่ขัดขวางทางไปมาของการค้าขาย ไม่พอแก่การเจริญซึ่งควรจะเกิดขึ้นได้อีกเปนอันมาก ถ้าทำถนนใหญ่เพิ่มเติมขึ้นอีก ที่ดินเหล่านั้นคงเจริญขึ้นอีกหลายสิบเท่าโดยไม่ต้องสงไสย ในการที่จะทำถนนเพิ่มเติมขึ้นนั้น จำจะต้องรีบทำโดยเร็ว เพราะที่ทั้งหลายในแขวงสามเพ็งนั้นย่อมมีผู้ส้างตึกขึ้นใหม่เสมอไม่เว้นว่าง ถ้าไม่รีบจัดการเสียนานไปการตัดถนนก็คงไม่สำเร็จ เพราะต้องไปติดตึกซึ่งมีราคามาก เหตุฉนี้ข้าพระพุทธเจ้าจึงได้กะถนนขีดเส้นประมาณลงในแผนที่แขวงสามเพ็ง โดยไม่ได้คิดจะให้ถนนตรงงามเพราะประสงค์เอาความสำเร็จง่ายเปนประมาณ จึงขีดคดเคี้ยวไปเอาแต่พอได้การเพื่อจะหลบหลีกไม่ให้ถูกบ้านเรือนซึ่งมีราคามากเว้นเสียแต่จำเปน...” 

หนังสือกรมโยธาธิการ วันที่ 21 มกราคม ร.ศ. 110 (พ.ศ. 2434) ลงพระนามโดย สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ เสนาบดีกระทรวงโยธาธิการในขณะนั้น

หมายเหตุ คงการสะกดคำและเว้นวรรคตอนตามอย่างเอกสารจดหมายเหตุ

ที่มา สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ เอกสารกรมราชเลธาธิการ รัชการที่ 5 กระทรวงโยธาธิการ ร.5 ยธ9/1 เรื่อง การตัดถนนต่าง ๆ (27 มี.ค. 108 – 25 เม.ย. 111)

#ถนนเยาวราช #เยาวราช