Het poppenhuis van Petronella de la Court
in het Centraal Museum Utrecht
“EEN HUYSHOUDING IN ’T KLEYN”
Margreet van der Hut
Sinds 1921 prijkt in het Centraal Museum, Utrecht, het pronkpoppenhuis dat in de jaren zeventig van de zeventiende eeuw werd samengesteld door Petronella de la Court (1624-1707). Toen stond het in de grote voorkamer van het woonhuis van brouwerij De Swaen aan het Singel in Amsterdam. Dit was tevens de kunstkamer met kabinetten vol porselein, rariteiten, een atlas van Blaeu en een muntenverzameling. De kunstkamer in het poppenhuis is hiervan een afspiegeling in miniatuur. In het poppenhuis hangen zestien schilderijtjes van Hollandse meesters; in De Swaen hingen er meer dan honderdvijftig. De kunstkamer is een van de elf kamers, waaronder ook een salon, een comptoir (kantoor), een kraamkamer en een tuin, waarin bewoners, gasten en personeel verblijven. De kleding van deze poppen is van groot belang voor de kostuumhistorie. De poppenhuishouding geeft een beeld van hoe een rijke familie destijds leefde. Bezoek in dit boek de elf kamers van Petronella’s pronkpoppenhuis, een tijdcapsule uit de zeventiende eeuw.
Sinds 2005 zijn de verzamelingen van de in Leiden geboren en sinds haar huwelijk in 1649 in Amsterdam woonachtige Petronella de la Court het onderwerp van de publicaties van Margreet van der Hut. Gedurende jaren van kunsthistorisch en archiefonderzoek ontdekte de auteur meer en meer over het leven van deze deftige dame die in haar tijd bekend stond als mecenas van menig gerespecteerd beeldend kunstenaar. Volgens de auteur is het pronkpoppenhuis dat in deze publicatie centraal staat te beschouwen als Petronella’s eigen kunstwerk. Omdat het boek van Jet Pijzel-Dommisse uit 1987 over het poppenhuis reeds lang uitverkocht is, vond de auteur de tijd rijp voor een nieuwe uitgave.
Dit boek is geschreven vanuit de context van Petronella’s leven als bewoonster en eigenares van brouwerij De Swaen aan het Singel in Amsterdam. Het poppenhuis wordt nadrukkelijk geplaatst binnen de samenhang van De La Courts gevarieerde kunstverzamelingen. Door middel van dit rijk geïllustreerde boek kan de lezer terugreizen in de tijd en een bezoek brengen aan de elf kamers van dit pronkpoppenhuis en zich zo vergapen aan deze wonderlijke tijdcapsule uit de zeventiende eeuw. Een boek van dezelfde auteur over het leven en de kunst- en rariteitenverzamelingen van Petronella de la Court is in voorbereiding. Maar nu is eerst Petronella's eigen kunstwerk aan de beurt.
Het poppenhuis van Petronella de la Court in het Centraal Museum Utrecht
Eiken-, olijf-, noten en palisanderhout, 206,5 x 182 x 74,5 cm.Foto © Centraal Museum Utrecht / Adriaan van Dam 2013Auteur: Margreet van der Hut
Taal: Nederlands
Verschenen: oktober 2020
Omvang: 88 pagina's
Binding: paperback (oblong)
ISBN: 978-90-831031-0-5
Prijs: €19,95
Het boek is te koop voor €19,95 via: petronelladelacourt@gmail.com
INHOUD
Voorwoord 6
Inleiding 7
1 De familie De la Court 9
Brouwerij De Swaen 12
Het woonhuis 13
Verzamelingen 14
Verzamelaarsnetwerk 16
2 Het poppenhuis 18
Samenwerking 19
Andere Amsterdamse poppenhuizen 21
Overeenkomsten 24
Het poppenhuis verkocht 26
Catalogi van een ‘Overheerlyk Kabinet’ 27
De poppen 28
Genrestukjes en symboliek 28
3 Kamer voor kamer 30
Voorhuis en gang 32
Mode in het voorhuis 34
Comptoir 36
Mode in het comptoir 38
Saletkamer 40
Mode in de saletkamer 42, 44
Kunstkamer 46
Mode in de kunstkamer 52
Slaapkamer 54
Mode in de slaapkamer 58
Kraamkamer 60
Mode in de kraamkamer 62
Kinderkamer 64
Mode in de kinderkamer 66
Keuken, kelder en vaathuisje 68
Provisiekamer, meidenkamer en vliering 70
Mode in de provisiekamer en in de keuken 72
Kleerzolder 74
Mode op de kleerzolder 76
Tuin 78
Mode in de tuin 80
Nawoord 83
Noten 84
Fotoverantwoording 85
Summary 86
Mode in het voorhuis - Aan de leiband, pagina's 34 en 35
Dienstmeisje 21,5 cm, peuter 13 cm, knecht 18,5 cmFoto's © Centraal Museum Utrecht / Adriaan van Dam 2019“EEN HUYSHOUDING IN ’T KLEYN”
Het poppenhuis van Petronella de la Court in het Centraal Museum Utrecht
Derde deel in de Karel van Mander Academy Reeks voor Visueel Erfgoed in Nederland