Kryterium podziału świata zawodów stanowi dominujący przedmiot pracy, z jakim ma do czynienia każdy pracownik wykonując określone zadania zawodowe czyli pracę.

  • Obszar DANE/INFORMACJE: zadania polegające na zbieraniu, przechowywaniu i przetwarzaniu informacji (danych); weryfikowanie, obliczanie i organizowanie: faktów, liczb, zbiorów oraz procedur biznesowych.

  • Obszar RZECZY/PRZEDMIOTY: zadania polegające na posługiwaniu się przedmiotami, narzędziami, maszynami; obróbka surowców i zasobów, produkowanie dóbr materialnych i ich dystrybucja, hodowla i ochrona zwierząt, uprawa roślin.

  • Obszar IDEE/POMYSŁY: zadania polegające na planowaniu, przygotowywaniu projektów i badań, kreowaniu nowych pomysłów, idei, teorii, dzieł sztuki.

  • Obszar LUDZIE: zadania polegające na kontaktach z ludźmi; opieka, usługi, nauczanie, motywowanie i kierowanie innymi ludźmi, sprzedaż i marketing.

Wyodrębnione obszary zawodów tworzą swoistą mapę, którą nazwano siecią pomocną w wyszukiwaniu odpowiedniej ścieżki dalszego kształcenia dla różnych kategorii młodzieży w zależności od wybieranego poziomu kształcenia: branżowego I stopnia, średniego: branżowego II stopnia po uzyskaniu kwalifikacji w szkole branżowej I stopnia, technikum bądź ukończenia liceum ogólnokształcącego i wyboru szkoły policealnej oraz wyższego wykształcenia – po uzyskaniu matury.

W Interaktywnej Sieci Zawodów Branżowych i Kierunków Studiów każdy uczeń lub dorosły, który pragnie uzyskać nowe kwalifikacje, może znaleźć coś dla siebie. Ale jak rozpoznać, do czego się nadaję, w jakim zawodzie uzyskam sukces i satysfakcję, z tego co będę robić?

Zaprezentowany podział „świata” zawodów w naszym projekcie dokonany jest ze względu na dominującą aktywność, jaką pracownicy przejawiają wykonując zadania zawodowe. Aktywność czyli wydatkowanie energii dotyczy przedmiotu pracy, czyli dominujących obiektów, z jakimi mamy do czynienia w procesie pracy. Wstępnym wskaźnikiem naszych możliwości zawodowych może być analiza i diagnoza preferowanych aktywności skorelowana z odpowiadającym tej aktywności obszarem zawodów, czyli to, co lubimy robić w czasie wolnym, w szkole, w rodzinie, w gronie rówieśników. Służy tej potrzebie Kwestionariusz Preferowanej Aktywności (KPA), który bada jaką aktywność preferujemy, czyli jakie czynności i zadania lubimy wykonywać.


W konstruowaniu naszej sieci przyjęto następujące założenia:

  • Każdemu obszarowi zawodów towarzyszy określona aktywność, która pośrednio przekłada się na nasze zainteresowania i zdolności. Skoro coś dobrze wykonujemy, to się tym interesujemy.

      • Pracy z DANYMI/INFORMACJAMI (obszar D) odpowiada AKTYWNOŚĆ PROCEDURALNA (AP) - preferowanie zadań związanych z kierowaniem się w pracy określonymi zasadami, standardami, normami, przepisami, znakami, wzorami, liczbami.

      • Pracy z RZECZAMI/PRZEDMIOTAMI (obszar R) odpowiada AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA (AF) – preferowanie zadań związanych z posługiwaniem się narzędziami, maszynami, urządzeniami, przetwarzaniem surowców oraz wykorzystywaniem siły fizycznej.

      • Pracy z IDEAMI/POMYSŁAMI (obszar I) odpowiada AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA (AF) – preferowanie zadań wymagających ambicji, kreatywności, chęci stworzenia czegoś nowego.

      • Pracy z LUDŹMI (obszar L) odpowiada AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA (AS) – preferowanie zadań zorientowanych na pomaganie innym ludziom, opiekowanie się nimi, dostarczanie rozrywki i kultury, wychowywanie i edukacja, kierowanie i wywieranie wpływu na innych ludzi.

  • Symbole czterech obszarów D, R, I, L – w zależności od wyniku pomiaru Kwestionariuszem Preferowanych Aktywności tworzą w pierwszej kolejności, w drugiej, trzeciej i czwartej KOD PLANOWANEJ KARIERY.

  • W procesie pracy każdy pracownik ma do czynienia ze wszystkimi wymienionymi przedmiotami pracy, ale ich natężenie jest zróżnicowane

np. informatyk przede wszystkim posługuje się różnymi językami programowania czyli podstawowym obiektem jego pracy są DANE/INFORMACJE, na drugim miejscu angażuje swoją kreatywność (IDEE/POMYSŁY) tworząc nowe aplikacje informatyczne, na trzecim miejscu posługuje się sprzętem komputerowym i urządzeniami peryferyjnymi (RZECZY/PRZEDMIOTY) oraz współpracuje z innymi pracownikami i przekazuje innym ludziom efekty pracy (LUDZIE). Jego aktywność można przedstawić w kodzie tego zawodu DIRL. W ten sposób można opisać każdy zawód, a pośrednio dostępne możliwości kształcenia czyli zawody branżowe oraz kierunki studiów.

  • W każdym zawodzie przeważają zadania z jednym wiodącym przedmiotem pracy, a pozostałe zadania usytuowane są w hierarchicznym porządku, oznaczającymi jakąś wydzieloną część obszaru zawodów, którą nazwano sektorem zawodu.

  • Kombinacja czterech obszarów zawodów (każdy obszar z trzema pozostałymi) utworzyła 12 odpowiadających im sektorów zawodów. Każdy z czterech obszarów zawodów dzieli się na trzy sektory po uwzględnieniu kolejności pozostałych trzech aktywności i odpowiadającym im obszarom:

      • Obszar zawodów DANE/INFORMACE (D) dzieli się na trzy sektory: Dane-Ludzie (DL), Dane-Idee/pomysły (DI), Dane-Rzeczy (DR).

      • Obszar zawodów RZECZY (R) dzieli się na trzy sektory: Rzeczy-Dane (RD), rzeczy-ludzie (RL) rzeczy-idee/pomysły (RI).

      • Obszar zawodów IDEE/POMYSŁY (I) dzieli się na trzy sektory: Idee/pomysły-Rzeczy (IR), Idee/pomysły-Dane (ID), Idee/pomysły-Ludzie (IL).

      • Obszar zawodów LUDZIE (L) dzieli się na trzy sektory: Ludzie-Idee/pomysły (LI), Ludzie- Rzeczy (LR), Ludzie-Dane/informacje (LD).

  • Każdy z 12 sektorów dzieli się na dwie dziedziny:

      • Sektor DL: DLRI, DLIR; sektor DI: DILD, DIRL; sektor DR: DRIL, DRLI;

      • Sektor IR: IRDL, IRLD; sektor: ID: IDLR, IDRL, sektor IL: ILDR, ILRD

      • Sektor LI: LIDR, LIRD; sektor LR: LRDI, LRID; sektor LD: LDRI, LDIR.


  • Interaktywność sieci polega na tym, że w ślad za wynikiem pomiaru KPA ujawniającego się w KODZIE PLANOWANEJ KARIERY można szybko odnaleźć branżę lub grupę kierunków studiów odpowiadającą uzyskanemu kodowi. Wszystkie zawody w 33 branżach oraz kierunki studiów w 24 grupach są opatrzone czteroliterowymi kodami.

Autorzy projektu mają nadzieję, że Interaktywna Sieć Zawodów Branżowych i Kierunków Studiów pozwoli jej użytkownikom:

  • określić swoje możliwości zawodowe poprzez pomiar preferowanej aktywności,

  • zaplanować ścieżkę dalszego kształcenia w sposób atrakcyjny i multimedialny,

  • poznać bogaty świat możliwości zdobywania kwalifikacji zawodowych a w przyszłości realnego zatrudnienia na rynku pracy.