Na het observeren zul je je bevindingen vaak moeten overbrengen aan anderen. We noemen dit rapporteren.

Rapporteren = het overbrengen van informatie aan anderen

Er zijn twee manieren van rapporteren:

• mondeling (bv. bij de dienstoverdracht)

• schriftelijk (bv. de rapportage van observaties door een psycholoog naar ouders)

Het mondeling rapporteren vereist een grote kennis van zaken (je kunt niet alles precies voorbereiden wat je gaat zeggen).

Voordelen:

• het doorgeven van informatie gaat sneller

• de ontvanger kan gelijk reageren

Nadelen:

• de informatie is niet vastgelegd, de ontvanger moet vertrouwen op zijn geheugen

• je weet niet welk deel van de informatie bij de ontvanger is overgekomen

• er is meer kans op interpretatiefouten bij de ontvanger

Tips bij mondeling rapporteren:

• het is van belang te beschikken over goede communicatieve vaardigheden

• check tijdens het gesprek je toehoorder om erachter te komen of hij begrijpt wat je bedoelt en of hij je verhaal kan volgen

• maak onderscheid tussen de feitelijke gegevens van de geobserveerde en hoe jij die gegevens interpreteert

• vertel in een logische volgorde

• vermijd overbodige informatie

• het is aan te raden om van tevoren een aantal steekwoorden op te schrijven over wat je kwijt wilt

Bij een schriftelijke rapportage worden de observatiebevindingen vastgelegd in een rapport.

Voordelen:

• de ontvanger kan alles nalezen

• de onderzoeksbevindingen kunnen worden bewaard

Nadelen:

• het schrijven van het rapport kost veel tijd

• de lezer kan geen vragen stellen, dus het rapport moet duidelijk en volledig zijn

Tips bij schriftelijk rapporteren:

• gebruik duidelijke en correcte taal

• vermijd etiketten en subjectieve termen (woorden als 'steeds', 'erg', 'nogal wat', 'tamelijk', 'voortdurend', 'behoorlijk' en dergelijke moeten zoveel mogelijk worden vermeden, omdat iedereen hier wat anders onder verstaat)

• rapporteer objectief en schrijf op wat je waarneemt (bijvoorbeeld: 'De man loopt om de 5 minuten naar de toilet', en niet: 'De man moet voortdurend naar de toilet', want tenslotte weet je niet of de man naar de wc ging of zijn handen ging wassen)

• een rapport moet overzichtelijk en volledig zijn

De opbouw van een observatierapport kan van geval tot geval verschillen. Instellingen kunnen verschillende opbouwen gebruiken. Het is daarom belangrijk om na te vragen hoe het observatierapport in de instelling wordt opgebouwd.

Je werkt in een beroep met mensen. Mensen hebben gevoelens. Je moet je hiervan bewust zijn: je kunt niet alles zeggen of schrijven wat je wilt. We noemen dit ethiek.

Ethiek = geheel van gedachten over en visies op de gedragsregels die mensen tegenover elkaar in acht moeten nemen

Het gaat er hierbij om wat fatsoenlijk is en wat niet. Dit is steeds een individuele afweging. Je zult je steeds moeten afvragen of je er iemand mee helpt of dat je iemand ermee pijn doet.

Het is erg belangrijk dat je rekening houdt met de privacy van de geobserveerde. Je kunt dit doen door:

• niet aan groepsgenoten bekend te maken dat je een bepaald persoon gaat observeren

• in de rapportage de echte naam niet gebruiken, gebruik bijvoorbeeld de initialen (E.B. in plaats van Ellen Bouwer) of een eigen verzonnen naam

• de rapportages niet rond laten slingeren

• op te letten waar je de rapportage eventueel op internet zet

• inzage- en correctierecht

Een cliënt heeft altijd recht om het eigen rapport in te zien en indien hij vindt dat er zaken in staan waar hij het niet mee eens is, dan moeten deze gecorrigeerd worden. Dit is geregeld in de Wet bescherming persoonsgegevens. Een familielid mag het rapport alleen lezen indien de cliënt daar toestemming voor heeft gegeven. Is de cliënt niet aanspreekbaar, dan mag de formeel aangestelde contactpersoon het rapport inzien.