Ο σχιστόλιθος είναι λεπτόκοκκο κλαστικό ιζηματογενές πέτρωμα, που σχηματίζεται από λάσπη.

Ο σχιστόλιθος χαρακτηρίζεται, όπως υποδηλώνει και η ονομασία του, από την ιδιότητα ότι τείνει να σχίζεται σε λεπτά στρώματα (φύλλα), που συχνά μοιάζουν με σχίζες ξύλου.

Συνήθως οι σχιστόλιθοι έχουν γκρίζο χρώμα και αποτελούνται από αργιλικά ορυκτά και μικροσκοπικούς κόκκους χαλαζία. Η προσθήκη προσμίξεων σε διάφορες ποσότητες αλλοιώνει το χρώμα του πετρώματος.

Οι μικροσκοπικοί κόκκοι που αποτελούν τον σχιστόλιθο, αρχικά αιωρούνται στο νερό πολύ περισσότερο από τους μεγαλύτερους κόκκους της άμμου. Με αποτέλεσμα να καθιζάνουν στον πυθμένα μόνο σε σχεδόν ακίνητα νερά χωρίς κύμα.

Δημιουργούνται σε ήρεμα περιβάλλοντα, που δεν υπάρχει κυματισμός. Τέτοια περιβάλλοντα είναι οι λίμνες, οι λιμνοθάλασσες, τα δέλτα ποταμών, οι πλημμυρικές πεδιάδες ή οι θαλάσσιοι πυθμένες σε βάθη μεγαλύτερα από εκείνα στα οποία φθάνει η κίνηση του νερού που προκαλούν τα κύματα

Ο σχιστόλιθος είναι το πιο συνηθισμένο από τα πετρώματα που φιλοξενούν υδρογονάνθρακες (φυσικό αέριο και πετρέλαιο).

Ο σχιστόλιθος συνθλίβεται και θερμαίνεται με ασβεστόλιθο για την παραγωγή τσιμέντου για την κατασκευαστική βιομηχανία.

Οι σχιστόλιθοι είναι εμπορικά σημαντικοί, καθώς έχουν πολλές εφαρμογές ιδιαίτερα στη βιομηχανία κεραμικών.