Trong môi trường nhà ở dân dụng hiện nay, đặc biệt là các căn hộ chung cư hoặc nhà phố có thiết kế kín, chất lượng không khí thường không đạt tiêu chuẩn do thiếu sự lưu thông không khí tự nhiên. Điều này dẫn đến tình trạng tích tụ khí CO₂, độ ẩm cao, bụi mịn (PM2.5), hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC), gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và chất lượng sống của người dân.

Nhiều ngôi nhà hiện đang chỉ lắp đặt hệ thống điều hòa không khí (air conditioner - AC) mà không có hệ thống thông gió - lọc khí riêng biệt. Hệ thống điều hòa chỉ làm mát hoặc sưởi nhưng không cấp gió tươi (fresh air supply), dẫn đến tình trạng “kín mà không thoáng”. Việc đóng kín cửa để tiết kiệm năng lượng còn khiến các chất gây ô nhiễm trong nhà không thoát ra được, tích tụ dần theo thời gian.

Thông qua các thiết bị đo như cảm biến chất lượng không khí, máy đo CO₂, máy đo PM2.5, ta có thể xác định nguyên nhân chính gây ô nhiễm là:

• Thiếu hệ thống cấp gió tươi.

• Không có cơ chế trao đổi không khí với bên ngoài.

• Không sử dụng bộ lọc không khí đúng cách.

GIẢI PHÁP FAD VENTILATION ĐỀ XUẤT

• Mục tiêu tổng thể: Cải thiện chất lượng không khí trong nhà ở bằng cách đảm bảo lưu thông không khí sạch và liên tục.

• Mục tiêu cụ thể:

  • Duy trì nồng độ CO₂ dưới 1000 ppm.

  • Đảm bảo lưu lượng trao đổi không khí đạt ≥ 30 m³/giờ/người (theo tiêu chuẩn HVAC dân dụng).

  • Hạn chế bụi mịn PM2.5 dưới 35 µg/m³ theo khuyến nghị của WHO.

A. Giải pháp bằng thiết bị thông gió - lọc khí

• Thiết bị đề xuất:

  • Quạt thông gió thu hồi nhiệt phù hợp với nhà ở dân dụng.

  • Tích hợp bộ lọc HEPA, cảm biến CO₂, và điều khiển thông minh (smart controller).

• Vị trí lắp đặt: Có thể đặt thiết bị trên trần nhà âm trần hoặc thiết bị đặt sàn. 

• Đơn vị thực hiện: Đơn vị thi công HVAC chuyên nghiệp.

• Thời điểm lắp đặt: Nên lắp đặt trong giai đoạn hoàn thiện nội thất, nhưng vẫn có thể cải tạo cho công trình đã sử dụng.

• Cách thức hoạt động: Thiết bị sẽ hút khí thải (exhaust air) từ các phòng như bếp, vệ sinh; đồng thời cấp gió tươi đã qua lọc (filtered fresh air) vào phòng ngủ, phòng khách, hoặc tùy vào nhu cầu sử dụng riêng của mỗi gia đình, giúp luân chuyển không khí khép kín hiệu quả.

B. Triển khai

1. Lên kế hoạch thi công: Khảo sát thực tế công trình, tư vấn lưu lượng phù hợp và chọn thiết bị tương ứng.

2. Kiểm tra hiệu quả: Sau khi lắp đặt, tiến hành đo lại chất lượng không khí và kiểm tra độ ồn, tiêu thụ điện năng.

3. Tối ưu và bảo trì: Định kỳ vệ sinh bộ lọc, kiểm tra cảm biến và bảo trì hệ thống để duy trì hiệu suất.

C. Chi phí tham khảo

Trong điều kiện khí hậu nóng ẩm như Việt Nam, đặc biệt tại các khu vực đô thị với kiến trúc kín (như chung cư, nhà phố), độ ẩm trong không khí thường dao động quá mức và gây ra các vấn đề sau:

• Độ ẩm quá cao (trên 65%):

  • Gây ẩm tường, trần, sàn – tạo điều kiện cho nấm mốc phát triển.

  • Làm hỏng nội thất gỗ, vải, tranh ảnh, thiết bị điện tử.

  • Tăng nguy cơ các bệnh hô hấp, dị ứng, viêm da, cảm lạnh.

  • Gây mùi hôi ẩm mốc, khó chịu trong phòng kín, nhất là phòng ngủ hoặc tủ quần áo

• Độ ẩm quá thấp (dưới 40%) – thường xảy ra vào mùa hanh khô hoặc khi sử dụng điều hòa liên tục:

  • Làm khô da, khô cổ họng, khô mũi.

  • Gây hỏng hóc đồ nội thất trong nhà. 

  • Ảnh hưởng đến trẻ nhỏ và người lớn tuổi có hệ hô hấp nhạy cảm.

2. Mục tiêu của giải pháp

• Duy trì độ ẩm lý tưởng từ 45–60% RH (theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới – WHO).

• Ổn định môi trường trong nhà, bảo vệ sức khỏe, tăng tuổi thọ vật dụng nội thất.

• Kiểm soát độ ẩm theo từng khu vực (phòng ngủ, phòng khách, kho, tủ quần áo, hầm để đồ...).

GIẢI PHÁP FAD VENTILATION ĐỀ XUẤT

A. Khi độ ẩm quá cao – sử dụng máy hút ẩm

Ứng dụng:

• Mùa mưa, thời tiết nồm, nhà có nền gạch hoặc gần sông – hồ.

• Các khu vực như: phòng ngủ, phòng chứa đồ, phòng giặt, tủ quần áo, hầm chứa rượu.

Thiết bị đề xuất:

• Thiết bị hút ẩm âm trần nối ống dân dụng/ Thiết bị hút ẩm tích hợp quạt thông gió thu hồi nhiệt 

• Có tích hợp cảm biến độ ẩm, hẹn giờ, hút ẩm tự động theo mức cài đặt.

• Một số thiết bị có thêm lọc bụi, ion âm hoặc chức năng sấy khô đồ giặt.

Hiệu quả:

• Ngăn ngừa nấm mốc, mùi ẩm, giảm vi khuẩn trong không khí.

• Làm khô nhanh quần áo trong mùa mưa, giúp sàn nhà khô ráo, sạch sẽ.

B. Khi độ ẩm quá thấp – sử dụng máy bù ẩm

Ứng dụng:

• Mùa đông, khu vực sử dụng điều hòa lạnh liên tục (phòng ngủ, phòng làm việc).

• Phòng có thiết bị điện tử, tranh ảnh, nhạc cụ hoặc nội thất gỗ cần giữ ẩm ổn định.

Thiết bị đề xuất:

• Thiết bị cấp ẩm tích hợp hút ẩm âm trần nối ống/ Máy phun sương tạo ẩm đặt sàn

• Có thể tích hợp lọc không khí, cảm biến ẩm, tự động tắt khi đủ độ ẩm.

• Dùng nước sạch, tránh tạo sương hoặc bám hơi trên bề mặt.

Hiệu quả:

• Giữ ẩm nhẹ nhàng, tạo cảm giác dễ chịu khi dùng điều hòa.

• Bảo vệ da, cổ họng và thiết bị - đồ dùng nội thất.

4. Kết hợp điều khiển thông minh và cảm biến

• Trang bị cảm biến đo nhiệt độ – độ ẩm trong nhà (dạng treo tường hoặc cảm biến rời).

• Cài đặt độ ẩm mục tiêu và kết nối máy hút ẩm/bù ẩm với thiết bị điều khiển trung tâm, giúp hệ thống hoạt động tự động.

• Một số hệ thống thông minh có thể kết hợp cả lọc khí + hút ẩm + bù ẩm, đem lại giải pháp toàn diện cho nhà ở hiện đại.